Jump to content

Իտա Քար

Իտա Քար
Ծնած է 8 Ապրիլ 1908(1908-04-08)[1][2][3]
Ծննդավայր Տամբով, Տամբովի նահանգ, Ռուսական Կայսրութիւն
Մահացած է 24 Դեկտեմբեր 1974(1974-12-24)[4][1][2][…] (66 տարեկանին)
Մահուան վայր Լոնտոն, Միացեալ Թագաւորութիւն[5]
Քաղաքացիութիւն  Միացեալ Թագաւորութիւն[6]
Մասնագիտութիւն լուսանկարիչ
Անդամութիւն Art et Liberté?
Ամուսին Վիքթոր Մասկրէյվ

Իտա Քար (Իտա (Այտա) Քարամեան[7], 8 Ապրիլ 1908(1908-04-08)[1][2][3], Տամբով, Տամբովի նահանգ, Ռուսական Կայսրութիւն - 24 Դեկտեմբեր 1974(1974-12-24)[4][1][2][…], Լոնտոն, Միացեալ Թագաւորութիւն[5]), հայազգի լուսանկարիչ։

Կեանք եւ ասպարէզ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ծնած է Ռուսաստանի Թամպով քաղաքը։ Հայրը թուաբանութեան եւ բնագիտութեան ուսուցիչ եղած է։

1916 թուականին ընտանիքը փոխադրուած է Իրան, այնուհետեւ՝ Եգիպտոս։ Աղեքսանդրիա քաղաքին մէջ Իտա Քար աւարտած է ֆրանսական վարժարանը եւ 1928-ին մեկնած է Փարիզ քիմիագիտութիւն եւ բժշկութիւն ուսանելու։ Նախ ծանօթացած է եւրոպական ժամանակակից արուեստին եւ կիսատ ձգած՝ ուսումը, տարուելով նախ ձայնամարզութեամբ, ապա՝ երաժշտութեամբ, եւ վերջապէս՝ քաղաքականութեամբ։ Սակայն, գործի անցած է լուսանկարչական խանութի մը մէջ, եւ ազատ պահերուն սրահի գործիքներուն եւ սարքերուն վրայ փորձեր կատարած: Այսպէս է, որ մէկընդմիշտ նուիրուած է լուսանկարչութեան։

1930-ականներուն Իտա Քար հանդիպած է իր առաջին ամուսինին՝ Էտմոն Պիլալին, որ նոյնպէս լուսանկարիչ էր, ծագումով՝ եգիպտացի: Գահիրէի մէջ հիմնած են լուսանկարչատուն մը։ Սակայն, հետագային բաժնուած են եւ երկրորդ անգամ ամուսնացած է արուեստի քննադատ Վիքթոր Մասկրէյվի հետ։ 1945-ին հաստատուած են Լոնտոն:

Ամուսինը օգնած է մուտք գործելու լոնտոնեան բարձրաշխարհիկ միջավայրեր:

Իտա Քար նկարած է ժամանակի շատ մը նշանաւոր անձերու՝ գրողներու եւ արուեստագէտներու դիմանկարներ։ 1954 թուականին անոր գործերը ցուցադրուած են «Քառասուն արուեստագէտ Փարիզէն ու Լոնտոնէն» ցուցահանդէսի ընթացքին[7], բայց անոր անհատական ցուցահանդէսը, որ բացուած է 1960-ին՝ Լոնտոնի «Ուայթչէյփըլ» պատկերասրահին մէջ, մեծ յաջողութեամբ պսակուելով։

1957-ին եւ 1962-ին այցելած է Հայաստան, իսկ 1958-ին եւ 1959՝ Խորհրդային Միութիւնը։ Նոյն տարին նաեւ այցելած է Ֆրանսա։

Հայաստանի մէջ, ան լուսանկարած է Մարտիրոս Սարեանը, Աւետիք Իսահակեանը, Տիգրան Պետրոսեանը եւ այլ մարդիկ: Շրջած է Երեւանն ու շրջակայ բնակավայրերը, նկարած է պարզ մարդոց, փողոցներ, բնութիւն, շուկաներ:

Լոնտոնեան շարքէն ետք լուսանկարչուհիին հայաստանեան շարքը նոյնպէս կը նկատուի անոր կարեւոր հաւաքածոներէն մէկը:

1959 թուականին Երեւանի մէջ կազմակերպուած է անոր ցուցահանդէսը։

Իտա Քար մինչեւ իր կեանքի վերջը  ապրած է Լոնտոն, ուր ստեղծած է իր գործերուն մեծագոյն մասը։

Լոնտոնի դիմանկարներու զգային պատկերասրահը 2011-ին կազմակերպած է Իտա Քարի լուսանկարներու ցուցահանդէսը «Իտա Քար. պոհեմական լուսանկարչուհի 1908-1974» խորագրով։ Ժամանակակից լոնտոնեան հասարակութիւնը առաջին անգամ կը տեսնէր Լոնտոն ապրած լուսանկարչուհիի գործերը շուրջ 50 տարուան դադարէ ետք, եւ կը ցուցադրուէին նաեւ 100 անծանօթ լուսանկարներ[8]։

Ծանօթագրութիւններ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Rocco V. Kar, Ida // Grove Art Online / J. Turner[Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2018. — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T2229317
  3. 3,0 3,1 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
  4. 4,0 4,1 4,2 RKDartists
  5. 5,0 5,1 5,2 Union List of Artist Names — 2019.
  6. Kunstindeks Danmark
  7. 7,0 7,1 «ԻՏԱ ՔԱՐ. ԱՇԽԱՐՀԱՀՌՉԱԿ ՀԱՅՈՒՀԻՆ»։ www.jamanak.com։ արտագրուած է՝ 2024-01-12 
  8. «ԻՏԱ ՔԱՐ (մահ՝ 24 Դեկտեմբեր, 1974)»։ Armenian Prelacy (en-US)։ 2023-12-21։ արտագրուած է՝ 2024-01-12