Իտա Քար

Իտա Քար;
Ծնած է	8 Ապրիլ 1908
Ծննդավայր	Տամբով, Տամբովի նահանգ, Ռուսական Կայսրութիւն
Մահացած է	24 Դեկտեմբեր 1974[…] (66 տարեկանին)
Մահուան վայր	Լոնտոն, Միացեալ Թագաւորութիւն
Քաղաքացիութիւն	Միացեալ Թագաւորութիւն
Մասնագիտութիւն	լուսանկարիչ
Անդամութիւն	Art et Liberté?
Ամուսին	Վիքթոր Մասկրէյվ

Իտա Քար (Իտա (Այտա) Քարամեան^[7], 8 Ապրիլ 1908(1908-04-08)^[1]^[2]^[3], Տամբով, Տամբովի նահանգ, Ռուսական Կայսրութիւն - 24 Դեկտեմբեր 1974(1974-12-24)^[4]^[1]^[2]^[…], Լոնտոն, Միացեալ Թագաւորութիւն^[5]), հայազգի լուսանկարիչ։

Կեանք եւ ասպարէզ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ծնած է Ռուսաստանի Թամպով քաղաքը։ Հայրը թուաբանութեան եւ բնագիտութեան ուսուցիչ եղած է։

1916 թուականին ընտանիքը փոխադրուած է Իրան, այնուհետեւ՝ Եգիպտոս։ Աղեքսանդրիա քաղաքին մէջ Իտա Քար աւարտած է ֆրանսական վարժարանը եւ 1928-ին մեկնած է Փարիզ քիմիագիտութիւն եւ բժշկութիւն ուսանելու։ Նախ ծանօթացած է եւրոպական ժամանակակից արուեստին եւ կիսատ ձգած՝ ուսումը, տարուելով նախ ձայնամարզութեամբ, ապա՝ երաժշտութեամբ, եւ վերջապէս՝ քաղաքականութեամբ։ Սակայն, գործի անցած է լուսանկարչական խանութի մը մէջ, եւ ազատ պահերուն սրահի գործիքներուն եւ սարքերուն վրայ փորձեր կատարած: Այսպէս է, որ մէկընդմիշտ նուիրուած է լուսանկարչութեան։

1930-ականներուն Իտա Քար հանդիպած է իր առաջին ամուսինին՝ Էտմոն Պիլալին, որ նոյնպէս լուսանկարիչ էր, ծագումով՝ եգիպտացի: Գահիրէի մէջ հիմնած են լուսանկարչատուն մը։ Սակայն, հետագային բաժնուած են եւ երկրորդ անգամ ամուսնացած է արուեստի քննադատ Վիքթոր Մասկրէյվի հետ։ 1945-ին հաստատուած են Լոնտոն:

Ամուսինը օգնած է մուտք գործելու լոնտոնեան բարձրաշխարհիկ միջավայրեր:

Իտա Քար նկարած է ժամանակի շատ մը նշանաւոր անձերու՝ գրողներու եւ արուեստագէտներու դիմանկարներ։ 1954 թուականին անոր գործերը ցուցադրուած են «Քառասուն արուեստագէտ Փարիզէն ու Լոնտոնէն» ցուցահանդէսի ընթացքին^[7], բայց անոր անհատական ցուցահանդէսը, որ բացուած է 1960-ին՝ Լոնտոնի «Ուայթչէյփըլ» պատկերասրահին մէջ, մեծ յաջողութեամբ պսակուելով։

1957-ին եւ 1962-ին այցելած է Հայաստան, իսկ 1958-ին եւ 1959՝ Խորհրդային Միութիւնը։ Նոյն տարին նաեւ այցելած է Ֆրանսա։

Հայաստանի մէջ, ան լուսանկարած է Մարտիրոս Սարեանը, Աւետիք Իսահակեանը, Տիգրան Պետրոսեանը եւ այլ մարդիկ: Շրջած է Երեւանն ու շրջակայ բնակավայրերը, նկարած է պարզ մարդոց, փողոցներ, բնութիւն, շուկաներ:

Լոնտոնեան շարքէն ետք լուսանկարչուհիին հայաստանեան շարքը նոյնպէս կը նկատուի անոր կարեւոր հաւաքածոներէն մէկը:

1959 թուականին Երեւանի մէջ կազմակերպուած է անոր ցուցահանդէսը։

Իտա Քար մինչեւ իր կեանքի վերջը ապրած է Լոնտոն, ուր ստեղծած է իր գործերուն մեծագոյն մասը։

Լոնտոնի դիմանկարներու զգային պատկերասրահը 2011-ին կազմակերպած է Իտա Քարի լուսանկարներու ցուցահանդէսը «Իտա Քար. պոհեմական լուսանկարչուհի 1908-1974» խորագրով։ Ժամանակակից լոնտոնեան հասարակութիւնը առաջին անգամ կը տեսնէր Լոնտոն ապրած լուսանկարչուհիի գործերը շուրջ 50 տարուան դադարէ ետք, եւ կը ցուցադրուէին նաեւ 100 անծանօթ լուսանկարներ^[8]։

Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Rocco V. Kar, Ida // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2018. — ISBN 978-1-884446-05-4 — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T2229317
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q217595"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q56691875"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q34217"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q810196"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1547776"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21431157"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q104011444"></a>
↑ ^3,0 ^3,1 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q10855166"></a>
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 RKDartists
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517"></a>
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Union List of Artist Names — 2019.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q110250907"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2494649"></a>
↑ https://www.kulturarv.dk/kid/VisKunstner.do?kunstnerId=14268
↑ ^7,0 ^7,1 «ԻՏԱ ՔԱՐ. ԱՇԽԱՐՀԱՀՌՉԱԿ ՀԱՅՈՒՀԻՆ»։ www.jamanak.com։ արտագրուած է՝ 2024-01-12
↑ «ԻՏԱ ՔԱՐ (մահ՝ 24 Դեկտեմբեր, 1974)»։ Armenian Prelacy (en-US)։ 2023-12-21։ արտագրուած է՝ 2024-01-12

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q7094076_citetype_Q27031827_citetype_Q595971"_data-entity-id="Q19938912"><i_class="wef_low_priority_links">[[:fr:Bibliothèque_nationale_de_France|Bibliothèque_nationale_de_France]]</i>_data.bnf.fr:_open_data_platform<span_class="wef_low_priority_links">_—_2011.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a></div>-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q13433827"_data-entity-id="Q104011444"><i_class="wef_low_priority_links">Rocco&nbsp;V.</i>_[[:d:Q104011444|Kar,_Ida]]_//_''[[:en:Grove_Art_Online|Grove_Art_Online]]''<span_class="wef_low_priority_links">_/_[[:d:Q56691875|J.&nbsp;Turner]]_—_[[:en:Oxford|[Oxford,_England]]],_[[:en:Basingstoke|Houndmills,_Basingstoke,_England]],_[[:Նիւ_Եորք|New_York]]:_[[:en:Oxford_University_Press|OUP]],_2018._—_ISBN_978-1-884446-05-4_—_[http://dx.doi.org/10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T2229317_doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T2229317]</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q217595"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q56691875"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q34217"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q810196"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1547776"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21431157"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q104011444"></a></div>-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Rocco V. Kar, Ida // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2018. — ISBN 978-1-884446-05-4 — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T2229317
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q217595"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q56691875"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q34217"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q810196"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1547776"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21431157"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q104011444"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q48204_citetype_Q166118"_data-entity-id="Q10855166">[https://cs.isabart.org/person/104586_Կերպարվեստի_արխիվ]<span_class="wef_low_priority_links">_—_2003.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q10855166"></a></div>-3] 3,0 ^3,1 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q10855166"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36570165"_data-entity-id="Q17299517">[https://rkd.nl/explore/artists/383427_RKDartists]<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517"></a></div>-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 RKDartists
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q7094076"_data-entity-id="Q2494649">[http://www.getty.edu/vow/ULANFullDisplay?find=&role=&nation=&subjectid=500079611_Union_List_of_Artist_Names]<span_class="wef_low_priority_links">_—_2019.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q110250907"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2494649"></a></div>-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Union List of Artist Names — 2019.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q110250907"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2494649"></a>

[[https://www.kulturarv.dk/kid/VisKunstner.do?kunstnerId=14268_https://www.kulturarv.dk/kid/VisKunstner.do?kunstnerId=14268]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-6] ttps://www.kulturarv.dk/kid/VisKunstner.do?kunstnerId=14268

[:0-7] 7,0 ^7,1 «ԻՏԱ ՔԱՐ. ԱՇԽԱՐՀԱՀՌՉԱԿ ՀԱՅՈՒՀԻՆ»։ www.jamanak.com։ արտագրուած է՝ 2024-01-12

[8] «ԻՏԱ ՔԱՐ (մահ՝ 24 Դեկտեմբեր, 1974)»։ Armenian Prelacy (en-US)։ 2023-12-21։ արտագրուած է՝ 2024-01-12

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]