Իտա Քար
Իտա Քար | |
---|---|
| |
Ծնած է | 8 Ապրիլ 1908[1][2][3] |
Ծննդավայր | Տամբով, Տամբովի նահանգ, Ռուսական Կայսրութիւն |
Մահացած է | 24 Դեկտեմբեր 1974[4][1][2][…] (66 տարեկանին) |
Մահուան վայր | Լոնտոն, Միացեալ Թագաւորութիւն[5] |
Քաղաքացիութիւն | Միացեալ Թագաւորութիւն[6] |
Մասնագիտութիւն | լուսանկարիչ |
Անդամութիւն | Art et Liberté? |
Ամուսին | Վիքթոր Մասկրէյվ |
Իտա Քար (Իտա (Այտա) Քարամեան[7], 8 Ապրիլ 1908[1][2][3], Տամբով, Տամբովի նահանգ, Ռուսական Կայսրութիւն - 24 Դեկտեմբեր 1974[4][1][2][…], Լոնտոն, Միացեալ Թագաւորութիւն[5]), հայազգի լուսանկարիչ։
Կեանք եւ ասպարէզ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Ծնած է Ռուսաստանի Թամպով քաղաքը։ Հայրը թուաբանութեան եւ բնագիտութեան ուսուցիչ եղած է։
1916 թուականին ընտանիքը փոխադրուած է Իրան, այնուհետեւ՝ Եգիպտոս։ Աղեքսանդրիա քաղաքին մէջ Իտա Քար աւարտած է ֆրանսական վարժարանը եւ 1928-ին մեկնած է Փարիզ քիմիագիտութիւն եւ բժշկութիւն ուսանելու։ Նախ ծանօթացած է եւրոպական ժամանակակից արուեստին եւ կիսատ ձգած՝ ուսումը, տարուելով նախ ձայնամարզութեամբ, ապա՝ երաժշտութեամբ, եւ վերջապէս՝ քաղաքականութեամբ։ Սակայն, գործի անցած է լուսանկարչական խանութի մը մէջ, եւ ազատ պահերուն սրահի գործիքներուն եւ սարքերուն վրայ փորձեր կատարած: Այսպէս է, որ մէկընդմիշտ նուիրուած է լուսանկարչութեան։
1930-ականներուն Իտա Քար հանդիպած է իր առաջին ամուսինին՝ Էտմոն Պիլալին, որ նոյնպէս լուսանկարիչ էր, ծագումով՝ եգիպտացի: Գահիրէի մէջ հիմնած են լուսանկարչատուն մը։ Սակայն, հետագային բաժնուած են եւ երկրորդ անգամ ամուսնացած է արուեստի քննադատ Վիքթոր Մասկրէյվի հետ։ 1945-ին հաստատուած են Լոնտոն:
Ամուսինը օգնած է մուտք գործելու լոնտոնեան բարձրաշխարհիկ միջավայրեր:
Իտա Քար նկարած է ժամանակի շատ մը նշանաւոր անձերու՝ գրողներու եւ արուեստագէտներու դիմանկարներ։ 1954 թուականին անոր գործերը ցուցադրուած են «Քառասուն արուեստագէտ Փարիզէն ու Լոնտոնէն» ցուցահանդէսի ընթացքին[7], բայց անոր անհատական ցուցահանդէսը, որ բացուած է 1960-ին՝ Լոնտոնի «Ուայթչէյփըլ» պատկերասրահին մէջ, մեծ յաջողութեամբ պսակուելով։
1957-ին եւ 1962-ին այցելած է Հայաստան, իսկ 1958-ին եւ 1959՝ Խորհրդային Միութիւնը։ Նոյն տարին նաեւ այցելած է Ֆրանսա։
Հայաստանի մէջ, ան լուսանկարած է Մարտիրոս Սարեանը, Աւետիք Իսահակեանը, Տիգրան Պետրոսեանը եւ այլ մարդիկ: Շրջած է Երեւանն ու շրջակայ բնակավայրերը, նկարած է պարզ մարդոց, փողոցներ, բնութիւն, շուկաներ:
Լոնտոնեան շարքէն ետք լուսանկարչուհիին հայաստանեան շարքը նոյնպէս կը նկատուի անոր կարեւոր հաւաքածոներէն մէկը:
1959 թուականին Երեւանի մէջ կազմակերպուած է անոր ցուցահանդէսը։
Իտա Քար մինչեւ իր կեանքի վերջը ապրած է Լոնտոն, ուր ստեղծած է իր գործերուն մեծագոյն մասը։
Լոնտոնի դիմանկարներու զգային պատկերասրահը 2011-ին կազմակերպած է Իտա Քարի լուսանկարներու ցուցահանդէսը «Իտա Քար. պոհեմական լուսանկարչուհի 1908-1974» խորագրով։ Ժամանակակից լոնտոնեան հասարակութիւնը առաջին անգամ կը տեսնէր Լոնտոն ապրած լուսանկարչուհիի գործերը շուրջ 50 տարուան դադարէ ետք, եւ կը ցուցադրուէին նաեւ 100 անծանօթ լուսանկարներ[8]։
Ծանօթագրութիւններ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Rocco V. Kar, Ida // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2018. — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T2229317
- ↑ 3,0 3,1 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 RKDartists
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Union List of Artist Names — 2019.
- ↑ Kunstindeks Danmark
- ↑ 7,0 7,1 «ԻՏԱ ՔԱՐ. ԱՇԽԱՐՀԱՀՌՉԱԿ ՀԱՅՈՒՀԻՆ»։ www.jamanak.com։ արտագրուած է՝ 2024-01-12
- ↑ «ԻՏԱ ՔԱՐ (մահ՝ 24 Դեկտեմբեր, 1974)»։ Armenian Prelacy (en-US)։ 2023-12-21։ արտագրուած է՝ 2024-01-12