Ժասմեն

Ժասմեն
Ծննդեան անուն	հայ.՝ Մարիամ Հովսեփի Գրիգորյան
Ծնած է	7 (19) Յունիս 1894
Ծննդավայր	Թիֆլիս, Ռուսական Կայսրութիւն
Մահացած է	18 Յունուար 1978(1978-01-18) (83 տարեկանին)
Մահուան վայր	Երեւան, Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն, Խորհրդային Միութիւն
Քաղաքացիութիւն	Ռուսական Կայսրութիւն  Խորհրդային Միութիւն
Մասնագիտութիւն	դերասանուհի, թատրոնի դերասանուհի, պատգամավոր
Աշխատավայր	Երևանի հեղափոխական թատրոն? Բաքվի պետական հայկական թատրոն? Գաբրիէլ Սունդուկեանի անուան ակադեմական թատրոն

Ժասմեն (բուն անունով Մարիամ Գրիգորեան, 7 (19) Յունիս 1894, Թիֆլիս, Ռուսական Կայսրութիւն - 18 Յունուար 1978(1978-01-18), Երեւան, Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն, Խորհրդային Միութիւն), հսյ դերասանուհի։

Կենսագրութիւն

Ծնած է Թիֆլիս, աղքատ ընտանիքի մէջ եւ նիւթական պատճառներով չէ կրցած շարունակել ուսումը՝ ընդունուած է Հայ Բարեսիրական ընկերութեան ուսումնարան, ուր ի յայտ եկած են անոր դերասանական ու երգելու շնորհները:

Ան առաջին անգամ երգած է Ռոմանոս Մելիքեանի եւ ապա Կոմիտաս Վարդապետի քառաձայն երգչախումբէն ներս: Ընթացքին, Ժասմեն դերասանութեամբ սկսած է հանդէս գալ սիրողական ներկայացումներու։ Անոր առաջին ներկայացումը եղած է «Էտիպ Արքայ»ն, որուն մէջ դեր ստանձնած է նաեւ դերասան ու թատերական գործիչ Ամօ Խարազեան:

1909-1910 թուականներուն Ժասմեն սկսած է դերեր ստանձնել Թիֆլիսի արուեստի թատրոնէն ներս, բեմ բարձրանալով հայ անուանի դերասաններու հետ:

1912-1913 թուականներուն մեկնած է Մոսկուա, դառնալու Մոսկուայի Գեղարուեստական թատրոնի ազատ ունկնդիր: Վերադառնալով Թիֆլիս ընդունուած է «Հայոց Տրամաթիքական ընկերութեան թատերախումբ», ուր սկսած է ստանձնել առաջին կարգի դերեր. ինչպէս՝ Շիրվանզատէի «Պատուի համար»ի Մարգարիտի դերը, Շէյքսփիրի «Օթելլօ»ի Տեզտեմոնայի դերը եւ բազմաթիւ ուրիշներ: Ժասմեն առաւելաբար յիշուած է «Պատուի համար» ներկայացման Մարգարիտի դերով, որ ներկայացուցած է աւելի քան տասնամեակ մը:

Դերասանուհին 1925-1949 թուականներուն եղած է Պաքուի Հայկական թատրոնի առաջին դերասանուհին, որուն փակուելուն պատճառով որոշ ժամանակ Ժասմեն հեռացած է բեմերէն:

Թատրերգութեան կողքին Ժասմեն դերեր ստանձնած է նաեւ ժապաւէններու մէջ, մարմնաւորելով դերեր «Սեւիլ», «Կիմը հերթապահ» եւ «Մեքսիքական տիպլոմաներ» ժապաւէններուն մէջ:

Ի յիշատակ դերասանուհիին, թատերագէտ Վահրամ Թէրզիպաշեան 1959 թուականին հրատարակած է «Ժասմեն» աշխատութիւնը:

Ծանօթագրութիւններ

Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։