Թիֆլիսի Սփիւռքահայ Երաժշտութիւն
Թիֆլիսի Սփիւռքահայ Երաժշտութիւն
Թիֆլիսը 18-րդ դարու սկիզբէն, հայ երաժշտական մշակոյթի կեդրոն էր, ուր կազմաւորուած է վիրահայ աշուղական դպրոցը՝ Սայեաթ-Նովա, Շամչի Մելքօ, Բուդաղ Օղլան, Քիչիկ-Նովա, Ֆրէյդուն, Հագիր եւ ուրիշներ։ Կեանքի վերջին շրջանին, Թիֆլիսի մէջ ստեղծագործած է նաեւ՝ Ջիւանին։
19-րդ դարու վերջերը եւ 20-րդ դարու սկզբը, նկատելիօրէն զարգացած էր հայ մասնագիտական երաժշտութիւնը։
1885 թուականին հայկական առաջին խմբերգային համերգով հանդէս եկած է Քրիստափոր Կարա-Մուրզան։ Հիմնադրուած են երաժշտական դպրոց (1876), ուսումնարան (1886), Ներսիսեան դպրոցի մէջ ստեղծուած են երգչախումբեր (ղեկ.՝ Մակար Եկմալեան), համերգային կեանքի աշխուժացման նպաստած են Գենարիոս Ղորղանեանը եւ Վասիլ Ղորղանեանը։
1907 թուականին՝ ստեղծուած է Արւելեան երաժշտական ընկերութիւնը:
1912 թուականին՝ Թիֆլիսի հայոց երաժշտական ընկերութիւնը:
1917 թուականին՝ Հայոց երգչախմբային ընկերութիւնը:
1919 թուականին՝ հայ երաժիշտ տեսաբաններու «Կոմիտաս» ընկերութիւնը։
Թիֆլիսի մէջ կը ստեղծագործեն նշանաւոր երաժիշտներ՝ Արշակ Ադամեանը, Կարօ Զաքարեանը, Ազատ Մանուկեանը, Վանօ Մուրադելին, Անուշաւան Տէր-Ղեւոնդեանը, Վարդգէս Տալեանը, Միքայէլ Միրզայեանը, Վաչէ Ումր-Շատը, Պեկլար Ամիրջանեանը, Սաշա Օգանեզաշուիլին եւ ուրիշներ։ «Հայարտան» երաժշտական մասնաճիւղին (հիմնադիրներ՝ Արմէն Տիգրանեան, Սարգիս Բարխուդարեան, նախագահ՝ Ռոմանոս Մելիքեան) կից ստեղծուած է մանկավարժական արուեստանոց (1927 թուականէն՝ ուսումնարան)։ Թիֆլիսի օփերայի եւ պալեթի թատրոնին մէջ կ'աշխատին երգիչներ՝ Լեւոն Իսեցկին, Հայկանուշ Դանիէլեանը, դիրիժորներ՝ Տմիթրի Շիկանեանը, Սուրէն Չարեքեանը, պարուհի՝ Լիւբով Վոինովա-Շիկանեանը եւ ուրիշներ։
Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ նրա մասը վերցուած է «Հայաստան» հանրագիտարանէն, որի նիւթերը թողարկուած են` Քրիեյթիւ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։ 
|