Դանիէլ Դզունի
| Դանիէլ Դզունի | |
|---|---|
| Ծննդեան անուն | հայ.՝ Դանիել Մարտինի Ուզունբաջաղյան[1][2] |
| Ծնած է | 2 (14) Հոկտեմբեր 1895[1][2] |
| Ծննդավայր | Պելոկորսք, Սիմֆերոպոլի շրջան, Տաւրիկեան նահանգ, Ռուսական Կայսրութիւն[1][2] |
| Մահացած է | 30 Հոկտեմբեր 1967[1][2] (72 տարեկանին) |
| Մահուան վայր | Երեւան, Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն, Խորհրդային Միութիւն[1][2] |
| Քաղաքացիութիւն |
 Ռուսական Կայսրութիւն Խորհրդային Միութիւն |
| Ազգութիւն | Հայ[1][2] |
| Ուսումնավայր |
Ներսիսեան դպրոց[1] Խ. Աբովեանի Անուան Մանկավարժական Համալսարան[1] |
| Մասնագիտութիւն | արուեստագէտ |
| Աշխատավայր | Հայֆիլմ[1] |
| Վարած պաշտօններ | տնօրէն[1] |
| Կուսակցութիւն | Խորհրդային Միութեան համայնավարական Կուսակցութիւն[1] |
Դանիէլ Դզունի (Դանիէլ Ուզունպաճախեան, 2 (14) Հոկտեմբեր 1895[1][2], Պելոկորսք, Սիմֆերոպոլի շրջան, Տաւրիկեան նահանգ, Ռուսական Կայսրութիւն[1][2] - 30 Հոկտեմբեր 1967[1][2], Երեւան, Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն, Խորհրդային Միութիւն[1][2]), արուեստաբան, Խորհրդային Հայաստանի Արուեստի վաստակաւոր գործիչ։
Կեանք եւ գործունէութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Ծնած է Պելոկորսք, Խրիմ։ Ուսումը ստացած է Թիֆլիսի Ներսիսեան վարժարանին մէջ, ուրկէ շրջանաւարտ եղած է 1917 թուականին։ Բարձրագոյն ուսումը ստացած է Երեւանի «Խաչատուր Աբովեան» մանկավարժական համալսարանէն ներս:
Դզունի եղած է հայկական ժապաւէնի հիմնադիրներէն մէկը. 1923-1937 թուականներուն եղած է «Հայկինօ»ի տնօրէն։
Ժապաւէններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Իր նախաձեռնութեամբ նկարահանուած է հայկական աշխարհի առաջին երեք ժապաւէնները[3]:
Նկարահանած է Շիրվանզատէի «Նամուս» ժապաւէնը, որուն համար 1938 թուականին դատուած է ազգայնական տարրեր ունենալու մեղադրանքով եւ հինգ տարի՝ 1938-1943 թուականներուն բանտարկուած է Խորհրդային Միութեան բանտերուն մէջ:
Թատերախօսութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Ժապաւէնի նկարահանումներու կողքին գրած է թատերախօսութիւններ. ինչպէս՝
- «Հայկինոյի զարգացման ուղիները» (1927),
- «Հայկինոն 10 տարում» (1933),
- «Ժողովրդական արտիստուհի Նինա Մանուչարեան» (1960)։
ԻԱն գրած է նաեւ բազմաթիւ այլ ուսումնասիրութիւններ եւ աշխատութիւններ:
Շքանշաններ եւ կոչումներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Շնորհիւ իր վաստակին Դանիէլ Դզունի արժանացած է․
- «Աշխատանքային Կարմիր Դրօշ 2» շքանշանին,
- Խորհրդային Հայաստանի Արուեստի վաստակաւոր գործիչ կոչումին[4]:
Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 Ով ով է. հայեր / խմբ. Հ. Այվազյան — Երևան: Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 2005. — հատոր 1.
- ↑ «ՀԱՄՕ ԲԵԿՆԱԶԱՐԵԱՆ. Կինոյի հայ աշխարհակալը»։ Kinoashkharh։ արտագրուած է՝ 2019-08-03
- ↑ ԴԱՆԻԷԼ ԴԶՈՒՆԻ (1895-1967)
Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։ 
|