Ալեքսանտր Տիւմա (հայր)

Ալեքսանտր Տիւմա; ֆրանսերէն՝ Alexandre Dumas
Ծնած է	24 Յուլիս 1802[…]
Ծննդավայր	Վիլլե Կոտրե[…]
Մահացած է	5 Դեկտեմբեր 1870[…] (68 տարեկանին)
Մահուան վայր	Puys, Տիէփ, Ծովամերձ Սեն, Վերին Նորմանդիա
Քաղաքացիութիւն	Ֆրանսա
Մայրենի լեզու	Ֆրանսերէն
Ազդուած է	Simon Ganneau?
Երկեր/Գլխաւոր գործ	Կոմս Մոնթէ-Քրիսթօ, Երեք հրացանակիրներ?, Մարգո թագուհին?, Քսան տարի անց?, Կոմսուհի դը Մոնսորո?, Ժոզեֆ Բալզամո?, Քառասունհինգ?, Վիկոնտ դը Բրաժելոն?, Թագուհու կախազարդը?, Կոմսուհի դե Շարնի? եւ Անժ Պիտու?
Մասնագիտութիւն	վիպասան, թատերագիր, գրագէտ
Վարած պաշտօններ	president of the Société des gens de lettres?
Ամուսին	Ida Ferrier?
Ծնողներ	հայր՝ Թոմաս Ալեքսանդր Դյումա?, մայր՝ Marie-Louise-Élisabeth Labouret Dumas?
Երեխաներ	Ալեքսանտր Տիւմա, Անրի Բաուեր?, Marie Alexandrine Dumas? եւ Micaëlla-Clélie-Josepha-Élisabeth Cordier?
	Ստորագրութիւն;

Ալեքսանտր Տիւմա (24 Յուլիս 1802(1802-07-24)^[1]^[2]^[3]^[…], Վիլլե Կոտրե^[4]^[2]^[3]^[…] - 5 Դեկտեմբեր 1870(1870-12-05)^[2]^[5]^[6]^[…], Puys, Տիէփ, Ծովամերձ Սեն, Վերին Նորմանդիա^[2]), ֆրանսացի գրող, թատերագիր եւ լրագրող։ Աշխարհի ամենաշատ կարդացուող ֆրանսացի հեղինակներէն մէկը։ Անոր ամենայայտնի գիրքերէն են «Կոմս Մոնթէ-Քրիսթօ» եւ «Երեք հրացանակիրները» վէպերը։ Գրած է մօտաւորապէս 300 ստեղծագործութիւն։ Քանի որ անոր տղան եւս կը կրէր Ալեքսանտր անունը եւ գրող էր, չշփոթելու համար անուան մօտ յաճախ կ՚աւելցուի «հայր» բառը։

Կենաք եւ գործունէութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ծնած է Ֆրանսա։ Ան կը համարուէր խառնարիւն, քանի որ հայրական մեծ մայրը սեւամորթ ստրկուհի էր։ Պատերազմի հերոս հայրը կը մահանայ, երբ Ալեքսանտր տակաւին 4 տարեկան էր։

Ալեքսանտր Տիւմա կը փափաքէր դառնալ փաստաբան, սակայն ան Ֆրանսայի թագաւոր Օրլէանսի դուքս Լուի-Ֆիլիփի մօտ աշխատանքի սկսած է։

Մանկութիւնը, պատանեկութիւնը եւ երիտասարդութիւնը անցած են հարազատ քաղաքին մէջ։

Տիւմա որոշած է անպայման դառնալ թատերագիր։ Առանց դրամի եւ կապերու, յոյսը դնելով միայն հօր հին ընկերներու վրայ, ան որոշած է տեղափոխուիլ Փարիզ: 20-ամեայ Ալեքսանտր, որ չքաւորութեան պատճառաւ չունէր կրթութիւն, սկսած է լրացնել իր կրթութեան պակասը։ Անոր ընկերներէն մէկը կազմած է հեղինակներու ցանկը, որոնց գիրքերը պէտք է կարդար Ալեքսանտր։ Ցուցակի մէջ կային դասական, յուշագրական, տարեգրային աշխատութիւններ։

Ալեքսանտր Տիւմա, որ հոգ կը տանէր մօրը, ինչպէս նաեւ ապօրինի տղուն՝ Ալեքսանտրին, գրած է «Հենրի երրորդն ու իր արքունիքը» հատորը, որ ստեղծած է երկու ամսուայ ընթացքին։

Ֆրանսայի հասցուցած ամենակարեւոր գրողներէն մին Ալեքսանտր Տիւմա, Ռուսաստանի մէջ ապրած տարիներուն այդ երկրին մասին գրած է ճանապարհորդութեան գիրք մը։ Իսկ Իտալիոյ մէջ ապրած տարիներուն հրատարակած է «Ինտեփենտընթ» թերթը։

Ալեքսանտր Տիւմայի ստեղծագործութիւնները թարգմանուած են աշխարհի բազմաթիւ լեզուներու եւ բազմաթիւ թատերական ներկայացումներու եւ շարժանկարներու համար նիւթ հանդիսացած են։

Ալեքսանտր Տիւմա (հայր) մահացած է Տիէփի մէջ, Ֆրանսա։ Ան կեանքին աչքերը փակած է չքաւորութեան մէջ, որովհետեւ ապրած է զեխ կեանք մը։

Ծանօթագրութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

↑ ^1,0 ^1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>
↑ ^2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 ^2,12 M. Br. Dumas, Alexandre // Encyclopædia Britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information / H. Chisholm — 11 — New York, Cambridge, England: University Press, 1911. — Vol. 8. — P. 654–656.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18911626"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5607942"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q867541"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23498014"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q912887"></a>
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 Наркевич А. Ю. Дюма [отец] // Краткая литературная энциклопедия — М.: Советская энциклопедия, 1962. — Т. 2.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4239850"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4313179"></a>
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Дюма // Энциклопедический лексикон — СПб.: 1841. — Т. 17. — С. 392–393.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4532135"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21282468"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23497995"></a>
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2629164"></a>
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 Internet Broadway Database — 2000.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q31964"></a>
↑ http://espn.go.com/nfl/draft2013/story/_/id/8919475/manti-teo-taking-indefinite-leave-twitter-according-source
↑ https://archives.paris.fr/arkotheque/visionneuse/visionneuse.php?arko=YTo2OntzOjQ6ImRhdGUiO3M6MTA6IjIwMjMtMDgtMTgiO3M6MTA6InR5cGVfZm9uZHMiO3M6MTE6ImFya29fc2VyaWVsIjtzOjQ6InJlZjEiO2k6Mzk7czo0OiJyZWYyIjtpOjIwODI4MjtzOjE2OiJ2aXNpb25uZXVzZV9odG1sIjtiOjE7czoyMToidmlzaW9ubmV1c2VfaHRtbF9tb2RlIjtzOjQ6InByb2QiO30=#uielem_move=-156%2C-1409&uielem_rotate=F&uielem_islocked=0&uielem_zoom=101 — է. 18/48.
↑ F. T. M. Dumas, Alexandre (fils) // Encyclopædia Britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information / H. Chisholm — 11 — New York, Cambridge, England: University Press, 1911. — Vol. 8. — P. 656–657.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23498021"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5607942"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18911590"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q867541"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q912887"></a>
↑ З. Венгерова Дюма-сын, Александр // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1893. — Т. XI. — С. 376–377.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4107063"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q602358"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19908137"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21777923"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23892913"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q7094076_citetype_Q27031827_citetype_Q595971"_data-entity-id="Q19938912"><i_class="wef_low_priority_links">[[:fr:Bibliothèque_nationale_de_France|Bibliothèque_nationale_de_France]]</i>_[http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb119010630_data.bnf.fr]:_open_data_platform<span_class="wef_low_priority_links">_—_2011.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a></div>-1] 1,0 ^1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q13433827"_data-entity-id="Q23498014"><i_class="wef_low_priority_links">[[:en:Margaret_Bryant|M._Br.]]</i>_[[:en:s:1911_Encyclopædia_Britannica/Dumas,_Alexandre|Dumas,_Alexandre]]_//_''[[:en:Encyclopædia_Britannica_Eleventh_Edition|Encyclopædia_Britannica]]'':_''a_dictionary_of_arts,_sciences,_literature_and_general_information''<span_class="wef_low_priority_links">_/_[[:en:Hugh_Chisholm|H.&nbsp;Chisholm]]_—_11_—_[[:Նիւ_Եորք|New_York]],_[[:Քեմպրիճ|Cambridge,_England]]:_[[:en:Cambridge_University_Press|University_Press]],_1911._—_Vol.&nbsp;8._—_P.&nbsp;654–656.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18911626"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5607942"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q867541"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23498014"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q912887"></a></div>-2] 2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 ^2,12 M. Br. Dumas, Alexandre // Encyclopædia Britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information / H. Chisholm — 11 — New York, Cambridge, England: University Press, 1911. — Vol. 8. — P. 654–656.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18911626"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5607942"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q867541"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23498014"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q912887"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q732577"_data-entity-id="Q4239850"><i_class="wef_low_priority_links">[[:ru:Наркевич,_Александр_Юлианович|Наркевич&nbsp;А.&nbsp;Ю.]]</i>_[http://feb-web.ru/feb/kle/kle-abc/ke2/ke2-8392.htm_Дюма_[отец]]_//_[[:ru:Краткая_литературная_энциклопедия|Краткая_литературная_энциклопедия]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_<span_title="Москва"_style="border-bottom:_1px_dotted;_cursor:_help;_white-space:_nowrap">М.</span>:_[[:ru:Большая_российская_энциклопедия_(издательство)|Советская_энциклопедия]],_1962._—_Т.&nbsp;2.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4239850"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4313179"></a></div>-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 Наркевич А. Ю. Дюма [отец] // Краткая литературная энциклопедия — М.: Советская энциклопедия, 1962. — Т. 2.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4239850"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4313179"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q13433827"_data-entity-id="Q23497995">[[:ru:s:ЭЛ/ДО/Дюма,_Александр|Дюма]]_//_''[[:d:Q21282468|Энциклопедический_лексикон]]''<span_class="wef_low_priority_links">_—_<span_title="Санкт-Петербург"_style="border-bottom:_1px_dotted;_cursor:_help;_white-space:_nowrap">СПб.</span>:_1841._—_Т.&nbsp;17._—_С.&nbsp;392–393.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4532135"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21282468"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23497995"></a></div>-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Дюма // Энциклопедический лексикон — СПб.: 1841. — Т. 17. — С. 392–393.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4532135"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21282468"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23497995"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076_citetype_Q1789476"_data-entity-id="Q2629164">Internet_Speculative_Fiction_Database<span_class="wef_low_priority_links">_—_1995.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2629164"></a></div>-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2629164"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076_citetype_Q35127"_data-entity-id="Q31964">Internet_Broadway_Database<span_class="wef_low_priority_links">_—_2000.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q31964"></a></div>-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 Internet Broadway Database — 2000.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q31964"></a>

[[http://espn.go.com/nfl/draft2013/story/_/id/8919475/manti-teo-taking-indefinite-leave-twitter-according-source_http://espn.go.com/nfl/draft2013/story/_/id/8919475/manti-teo-taking-indefinite-leave-twitter-according-source]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-7] ttp://espn.go.com/nfl/draft2013/story/_/id/8919475/manti-teo-taking-indefinite-leave-twitter-according-source

[[https://archives.paris.fr/arkotheque/visionneuse/visionneuse.php?arko=YTo2OntzOjQ6ImRhdGUiO3M6MTA6IjIwMjMtMDgtMTgiO3M6MTA6InR5cGVfZm9uZHMiO3M6MTE6ImFya29fc2VyaWVsIjtzOjQ6InJlZjEiO2k6Mzk7czo0OiJyZWYyIjtpOjIwODI4MjtzOjE2OiJ2aXNpb25uZXVzZV9odG1sIjtiOjE7czoyMToidmlzaW9ubmV1c2VfaHRtbF9tb2RlIjtzOjQ6InByb2QiO30=#uielem_move=-156%2C-1409&uielem_rotate=F&uielem_islocked=0&uielem_zoom=101_https://archives.paris.fr/arkotheque/visionneuse/visionneuse.php?arko=YTo2OntzOjQ6ImRhdGUiO3M6MTA6IjIwMjMtMDgtMTgiO3M6MTA6InR5cGVfZm9uZHMiO3M6MTE6ImFya29fc2VyaWVsIjtzOjQ6InJlZjEiO2k6Mzk7czo0OiJyZWYyIjtpOjIwODI4MjtzOjE2OiJ2aXNpb25uZXVzZV9odG1sIjtiOjE7czoyMToidmlzaW9ubmV1c2VfaHRtbF9tb2RlIjtzOjQ6InByb2QiO30=#uielem_move=-156%2C-1409&uielem_rotate=F&uielem_islocked=0&uielem_zoom=101]<span_class="wef_low_priority_links">_—_է.&nbsp;18/48.</span><div_style="display:none"></div>-8] ttps://archives.paris.fr/arkotheque/visionneuse/visionneuse.php?arko=YTo2OntzOjQ6ImRhdGUiO3M6MTA6IjIwMjMtMDgtMTgiO3M6MTA6InR5cGVfZm9uZHMiO3M6MTE6ImFya29fc2VyaWVsIjtzOjQ6InJlZjEiO2k6Mzk7czo0OiJyZWYyIjtpOjIwODI4MjtzOjE2OiJ2aXNpb25uZXVzZV9odG1sIjtiOjE7czoyMToidmlzaW9ubmV1c2VfaHRtbF9tb2RlIjtzOjQ6InByb2QiO30=#uielem_move=-156%2C-1409&uielem_rotate=F&uielem_islocked=0&uielem_zoom=101 — է. 18/48.

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q13433827"_data-entity-id="Q23498021"><i_class="wef_low_priority_links">[[:d:Q18911590|F._T._M.]]</i>_[[:en:s:1911_Encyclopædia_Britannica/Dumas,_Alexandre_(fils)|Dumas,_Alexandre_(fils)]]_//_''[[:en:Encyclopædia_Britannica_Eleventh_Edition|Encyclopædia_Britannica]]'':_''a_dictionary_of_arts,_sciences,_literature_and_general_information''<span_class="wef_low_priority_links">_/_[[:en:Hugh_Chisholm|H.&nbsp;Chisholm]]_—_11_—_[[:Նիւ_Եորք|New_York]],_[[:Քեմպրիճ|Cambridge,_England]]:_[[:en:Cambridge_University_Press|University_Press]],_1911._—_Vol.&nbsp;8._—_P.&nbsp;656–657.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23498021"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5607942"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18911590"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q867541"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q912887"></a></div>-9] F. T. M. Dumas, Alexandre (fils) // Encyclopædia Britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information / H. Chisholm — 11 — New York, Cambridge, England: University Press, 1911. — Vol. 8. — P. 656–657.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23498021"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5607942"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18911590"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q867541"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q912887"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q13433827"_data-entity-id="Q21777923"><i_class="wef_low_priority_links">[[:ru:Венгерова,_Зинаида_Афанасьевна|З._Венгерова]]</i>_[[:ru:s:ЭСБЕ/Дюма-сын,_Александр|Дюма-сын,_Александр]]_//_''[[:d:Q23892913|Энциклопедический_словарь]]''<span_class="wef_low_priority_links">_—_<span_title="Санкт-Петербург"_style="border-bottom:_1px_dotted;_cursor:_help;_white-space:_nowrap">СПб.</span>:_[[:ru:Брокгауз_—_Ефрон_(издательство)|Брокгауз_—_Ефрон]],_1893._—_Т.&nbsp;XI._—_С.&nbsp;376–377.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4107063"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q602358"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19908137"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21777923"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23892913"></a></div>-10] З. Венгерова Дюма-сын, Александр // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1893. — Т. XI. — С. 376–377.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4107063"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q602358"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19908137"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21777923"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23892913"></a>

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]