Օսիպ Մանտելշթամ

Օսիպ Մանտելշթամ; ռուս.՝ Осип Эмильевич Мандельштам
Ծննդեան անուն	ռուս.՝ Иосиф Эмильевич Мандельштам
Ծնած է	2 (14) Յունուար 1891
Ծննդավայր	Վարշաւա, Լեհական Թագաւորութիւն, Ռուսական Կայսրութիւն[…]
Մահացած է	27 Դեկտեմբեր 1938[…] (47 տարեկանին)
Մահուան վայր	Վլադպերպունկտ, Վլադիվոստոկ, ՌԽՖՍՀ, Խորհրդային Միութիւն
Քաղաքացիութիւն	Ռուսական Կայսրութիւն; Ռուսական Հանրապետութիւն; Խորհրդային Ռուսաստան; Խորհրդային Միութիւն
Ուսումնավայր	Հայտելպըրկի Համալսարան; Սան Փեթերսպուրկի Համալսարան
Ազդուած է	Միխայիլ Լերմոնտով? եւ Ալեքսանդր Պուշկին?
Երկեր/Գլխաւոր գործ	Քար? եւ Ժամանակի աղմուկը?
Մասնագիտութիւն	բանաստեղծ, գրագէտ, թարգմանիչ, գրաքննադատ, ակնարկագիր, հեղինակ
Ամուսին	Նադեժդա Մանդելշտամ?
	Ստորագրութիւն;

Օսիպ Մանտելշթամ (2 (14) Յունուար 1891^[1], Վարշաւա, Լեհական Թագաւորութիւն, Ռուսական Կայսրութիւն^[2]^[3]^[4]^[…] - 27 Դեկտեմբեր 1938(1938-12-27)^[2]^[3]^[5]^[…], Վլադպերպունկտ, Վլադիվոստոկ, ՌԽՖՍՀ, Խորհրդային Միութիւն^[3]), ռուս գրող, բանաստեղծ եւ թարգմանիչ։

Կենսագրական գիծեր[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Մանտելշթամ ծնած է Վարշաւա, հրեայ վաճառականի մը յարկին տակ։ Հայրը, որ կաշիի առեւտրական էր, իրենց բնակութեան վայրէն արտագաղթի յատուկ թոյլտուութիւն ստանալով, Օսիպի ծնունդէն ետք, գաղթած են Ս․ Փեթերսպուրկ^[9]։

1900-ին, Մանտելշթամ ընդունուած է Թենիշեւսքիի դպրոցը, ուր վերապատրաստուած են կարեւոր գործիչներ: Անոր առաջին բանաստեղծութիւնները տպագրուած են դպրոցական տարիներուն (1907)։

1908-ի Ապրիլին որոշած է Ֆրանսա մեկնիլ եւ Սորպոն մտնել՝ գրականութիւն եւ փիլիսոփայութիւն սորվելու։ Սակայն յաջորդ տարի ան հեռացած է՝ ընդունուելու Հայտելպերկի համալսարան։

1911-ին ընդունուած է Փեթերսպուրկի համալսարան՝ մեթոտաբանութիւն սովորելու։ Մանտելշթամ իր առաջին բանաստեղծութիւնները հրատարակած է Ափոլոնի մէջ։

Ան գրած է բանաստեղծութիւններ եւ ուղեգրութիւններ՝ նուիրուած Հայաստանի եի հայութեան։

«Ուղեւորութիւն` գոյներու երկիր» գիրքը[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Գործը ռուսերէնէ թրքերէնի թարգմանած է Լուտմիլա Տենիսենքոն: Հեղինակը 1930 թուականին իր կողակցին հետ այցելած է Հայաստան եւ գիրքին ամփոփած է իր տպաւորութիւնները^[10]: Այս գործին հրատարակութիւնը խրախուսուած է Ռուսիոյ Գրական թարգմանութիւններու կաճառին կողմէ: Գիրքին կողքի ձեւաւորումը կատարուած է Արետ Կըճըրի կողմէ^[11]^[12]:

Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

↑ ^1,0 ^1,1 https://szukajwarchiwach.pl/72/200/0/-/153/skan/full/4tU7herNt3Ia-i1Xoweoug
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 Ал. Морозов Мандельштам // Краткая литературная энциклопедия — М.: Советская энциклопедия, 1962. — Т. 4. — С. 568–570.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4239850"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a>
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 ^3,7 ^3,8 Freidin G. Encyclopædia Britannica
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 http://www.poemhunter.com/poem/i-am-cold-transparent-spring-dresses/
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Мандельштам Осип Эмильевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q83552"></a>
↑ http://www.nytimes.com/books/99/12/26/nnp/buzzi-flies.html
↑ http://www.nytimes.com/2002/02/24/magazine/lives-the-real-life-of-anna-v.html
↑ http://www.nndb.com/lists/505/000063316/
↑ Foundation Poetry (2022-01-26)։ «Osip Mandelstam»։ Poetry Foundation (անգլերէն)։ արտագրուած է՝ 2022-01-27
↑ «Վկաները վկաներ կը փնտռեն բռնագրաւուած հայկական տարածքներուն վրայ»։ Azat Or։ 2019-01-03։ արտագրուած է՝ 2022-01-27
↑ «Գաղութէ Գաղութ»։ Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ (Armenian Daily Newspaper based in Lebanon) (en-US)։ 2018-07-26։ արտագրուած է՝ 2022-01-27
↑ «Արասէն Նոր Գիրքեր - Հայերէն»։ www.bolsohays.com։ արտագրուած է՝ 2022-01-27

[[https://szukajwarchiwach.pl/72/200/0/-/153/skan/full/4tU7herNt3Ia-i1Xoweoug_https://szukajwarchiwach.pl/72/200/0/-/153/skan/full/4tU7herNt3Ia-i1Xoweoug]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-1] 1,0 ^1,1 https://szukajwarchiwach.pl/72/200/0/-/153/skan/full/4tU7herNt3Ia-i1Xoweoug

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q732577"_data-entity-id="Q4239850"><i_class="wef_low_priority_links">Ал._Морозов</i>_[http://feb-web.ru/feb/kle/Kle-abc/ke4/ke4-5682.htm_Мандельштам]_//_[[:ru:Краткая_литературная_энциклопедия|Краткая_литературная_энциклопедия]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_<span_title="Москва"_style="border-bottom:_1px_dotted;_cursor:_help;_white-space:_nowrap">М.</span>:_[[:ru:Большая_российская_энциклопедия_(издательство)|Советская_энциклопедия]],_1962._—_Т.&nbsp;4._—_С.&nbsp;568–570.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4239850"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a></div>-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 Ал. Морозов Мандельштам // Краткая литературная энциклопедия — М.: Советская энциклопедия, 1962. — Т. 4. — С. 568–570.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4239850"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q615699"_data-entity-id="Q5375741"><i_class="wef_low_priority_links">Freidin&nbsp;G.</i>_[http://global.britannica.com/biography/Osip-Emilyevich-Mandelshtam_Encyclopædia_Britannica]<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a></div>-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 ^3,7 ^3,8 Freidin G. Encyclopædia Britannica
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>

[[http://www.poemhunter.com/poem/i-am-cold-transparent-spring-dresses/_http://www.poemhunter.com/poem/i-am-cold-transparent-spring-dresses/]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 http://www.poemhunter.com/poem/i-am-cold-transparent-spring-dresses/

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q3331189"_data-entity-id="Q17378135">Мандельштам_Осип_Эмильевич_//_[[:ru:Большая_советская_энциклопедия_(третье_издание)|Большая_советская_энциклопедия]]:_[в_30_т.]<span_class="wef_low_priority_links">_/_под_ред._[[:ru:Прохоров,_Александр_Михайлович|А.&nbsp;М.&nbsp;Прохоров]]_—_3-е_изд._—_<span_title="Москва"_style="border-bottom:_1px_dotted;_cursor:_help;_white-space:_nowrap">М.</span>:_[[:ru:Большая_российская_энциклопедия_(издательство)|Советская_энциклопедия]],_1969.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q83552"></a></div>-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Мандельштам Осип Эмильевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q83552"></a>

[[http://www.nytimes.com/books/99/12/26/nnp/buzzi-flies.html_http://www.nytimes.com/books/99/12/26/nnp/buzzi-flies.html]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-6] ttp://www.nytimes.com/books/99/12/26/nnp/buzzi-flies.html

[[http://www.nytimes.com/2002/02/24/magazine/lives-the-real-life-of-anna-v.html_http://www.nytimes.com/2002/02/24/magazine/lives-the-real-life-of-anna-v.html]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-7] ttp://www.nytimes.com/2002/02/24/magazine/lives-the-real-life-of-anna-v.html

[[http://www.nndb.com/lists/505/000063316/_http://www.nndb.com/lists/505/000063316/]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-8] ttp://www.nndb.com/lists/505/000063316/

[9] Foundation Poetry (2022-01-26)։ «Osip Mandelstam»։ Poetry Foundation (անգլերէն)։ արտագրուած է՝ 2022-01-27

[10] «Վկաները վկաներ կը փնտռեն բռնագրաւուած հայկական տարածքներուն վրայ»։ Azat Or։ 2019-01-03։ արտագրուած է՝ 2022-01-27

[11] «Գաղութէ Գաղութ»։ Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ (Armenian Daily Newspaper based in Lebanon) (en-US)։ 2018-07-26։ արտագրուած է՝ 2022-01-27

[12] «Արասէն Նոր Գիրքեր - Հայերէն»։ www.bolsohays.com։ արտագրուած է՝ 2022-01-27

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]