Փրիտիեշ Րիս
| Փրիտիեշ Րիս | |
|---|---|
 | |
| Ծնած է | 22 Յունուար 1880[1][2][3][4] |
| Ծննդավայր | Դյոր, Հունգարիա[5] |
| Մահացած է | 28 Փետրուար 1956[5][1][2][3][4] (76 տարեկանին) |
| Մահուան վայր | Պուտապեշտ, Հունգարական Ժողովրդական Հանրապետություն[5] |
| Քաղաքացիութիւն |
.svg){kind=small} Հունգարիա |
| Ուսումնավայր |
Զիւրիխի Համալսարան Գյոթինգենի համալսարան Բուդապեշտի համալսարան |
| Մասնագիտութիւն | թուաբանագէտ, համալսարանի փրոֆէսօր |
| Աշխատավայր |
Franz Joseph University[2] Սեգեդի համալսարան[2] Բուդապեշտի համալսարան[2] |
| Պարգեւներ եւ մրցանակներ | Կոշութի մրցանակ «Հունգարիայի ժառանգություն» մրցանակ |
| Անդամութիւն | Բավարիական գիտությունների ակադեմիա եւ Հունգարիայի գիտությունների ակադեմիա[2] |
Փրիտիեշ Րիս (22 Յունուար 1880[1][2][3][4], Դյոր[5] — 28 Փետրուար 1956[5][1][2][3][4], Պուտապեշտ[5])՝ հունկար[6][7] թուաբանագէտ եղած է, գործունէական վերլուծութեան մէջ հիմնային ներդրումներ ըրած է:
Կեանքը Եւ Գործունէութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Ան նած է հրէական ընտանիքի մը մէջ Աւստրիա-Հունկարիոյ Տեէօր (հունգարերէն՝ Győr) քաղաքին մէջ։ 1911-ի եւ 1919-ի միջեւ փրոֆեսոր եղած է Փրանց-Եոսէփի համալսարանէն ներս: Այնուհետեւ, Սեկէտի համալսարանէն ներս, ինչպէս նաեւ՝ Հունկարիոյ Գիտութիւններու աքատեմիոյ[8] Լեհական Կրթութեան աքատեմիոյ անդամ: Ան հունկար-շուէտացի թուաբանագէտ Մարսել Րիսին աւագ եղբայրն էր:
Րիսը ըրած է հիմնային աշխատանքներ գործունէական վերլուծութեան զարգացման գործի մէջ եւ անոր աշխատանքը կարգ մը կարեւոր կիրառութիւններ ունեցած է բնագիտութեան մէջ։ Ան հաստատած է սփեքթրալ տեսութիւնը հիմնելու համար համաչափ գործողները ձեւին մէջ մը, որուն ներկայիս կը վերաբերին որպէս սթանտարթ: Ան նաեւ շատ ներդրումներ ըրած է այլ բնագաւառներու մէջ, ներառեալ էրկոտիք տեսութիւնը եւ տուած է տարրական ապացոյց մը երկոտիք անունով թէորէմին:
Ալփրէտ Հարին հետ միասին հիմնած է Acta Scientiarum Mathematicarum հանդէսը:
Ան ունեցած է դասախօսութիւններ կարդալու անսովոր եղանակ մը, երբ լսարան կը մտնէր օգնականի մը եւ տոցէնթին մը հետ: Տոցէնթը այնուհետեւ կը սկսէր կարդալ պատրաստի պարբերութիւններ Րիսի ձեռագիր գիրքէն եւ օգնականը կը գրէր համապատասխան հաւասարումները գրատախտակին վրայ, այնժամ, երբ Րիսն ինքը կողքի կանգնած երբեմն գլխով կ'ընէր:[9]
Փրիտիեշ Րիս մահացած է 1956-ին, թաղուած է Պուտափեշտի Քերէփեշի գերեզմանատանը:
Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 data.bnf.fr: open data platform — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 SNAC — 2010.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Բրոքհաուզի հանրագիտարան
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Рис Фридьеш // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Eberhard Zeidler: Nonlinear Functional Analysis and Its Applications: Linear monotone operators. Springer, 1990 [1]
- ↑ Calendar of Historical Events, Births, Holidays and Observances
- ↑ János Horváth: A Panorama of Hungarian Mathematics in the Twentieth Century, Volume 1, Springer, 2006 [2]
- ↑ Wróblewski Andrzej Kajetan (September 2008)։ «Czyściec, niebo i piekło»։ Wiedza i Życie: 65
| ||||||||||
