Վանօ Սիրադեղեան

Վանօ Սիրադեղեան
Ծնած է 13 Նոյեմբեր 1946(1946-11-13)
Ծննդավայր Կոթի, Նոյեմբերյանի շրջան, Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն, Խորհրդային Միութիւն
Մահացած է 15 Հոկտեմբեր 2021(2021-10-15)[1] (74 տարեկանին)
Քաղաքացիութիւն  Խորհրդային Միութիւն
 Հայաստան
Կրօնք Հայ Առաքելական Եկեղեցի
Ուսումնավայր Երեւանի Պետական Համալսարան
Մասնագիտութիւն քաղաքական գործիչ, գրագէտ, լրագրող
Վարած պաշտօններ Երեւանի քաղաքապետ եւ Minister of Internal Affairs of Armenia?
Կուսակցութիւն Հայոց Համազգային Շարժում

Վանօ Սիրադեղեան (13 Նոյեմբեր 1946(1946-11-13), Կոթի, Նոյեմբերյանի շրջան, Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն, Խորհրդային Միութիւն - 15 Հոկտեմբեր 2021(2021-10-15)[1]), հայ մտաւորական, գրող, պետական, քաղաքական գործիչ եւ հրապարակագիր։ Հայաստանի ներկայ անկախութեան ձեռքբերման յառաջատար դէմքերէն մին։

Կենսագրական գխծեր եւ գործունէութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ծնած է Հայաստանի Նոյեմբերեանի շրջանի Կոթի (Շաւարշաւան) գիւղին մէջ։ 1974 թուականին աւարտած էր Երեւանի Պետական համալսարանը՝ իբրեւ բանասէր, լրագրող, արձակագիր։

1982 թուականին «Տրուժպա Նարոտով» ամսագրին կողմէ արժանացած է մրցանակի մը։ 1966-69 թուականներուն ծառայած էր Խորհրդային բանակին համար։

Վանօ Սիրադեղեան ամուսնացած է Երեւանի «Խնկօ Ապոր մանկական գրադարան»ի տնօրէնի՝ Ռուզաննա Տոնոյեան[2], հետ, ունին 5 զաւակ, թոռներ։

Քաղաքական գործունէութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Աշխատակցած էր շարք մը պարբերականներու։ Իր քաղաքական գործունէութեան ամբողջին մէջ անկիւնադարձ մը հանդիսացած էր «Ղարաբաղ» կոմիտէին անդամակցութիւնը։

1988 թուականի Դեկտեմբերէն մինչեւ 1989 թուականի Մայիսը բանտարկուած է կոմիտէի միւս անդամներուն հետ։

1990-1991 թուականներուն աշխատած է՝ իբրեւ Հայաստանի Անտառատնտեսութեան վարչութեան պետ։

1991-1992 թուականներուն Հայաստանի Հանրապետութեան նախագահի ներքին քաղաքականութեան եւ ընկերային հարցերու գծով խորհրդականի պաշտօնը վարած էր։

1992-1997 թուականներուն եղած էր Ներքին գործոց նախարար։

1997-1998 թուականներուն Վանօ Սիրադեղեան եղած է Երեւանի քաղաքապետ։ 1998 թուականի տարեմուտին, երբ առաջին նախագահ Լեւոն Տէր Պետրոսեան հրաժարած է իր պաշտօնէն, Վանօ Սիրադեղեանի երկրի ղեկավարութենէն ներս զբաղեցուցած պաշտօններն ալ հասած էին իրենց աւարտին։

1990-1992 թուականներուն Վանօ Սիրադեղեան եղած է Հայաստանի Գերագոյն խորհուրդի պատգամաւոր, Հայոց համազգային շարժում (ՀՀՇ) խմբակցութեան անդամ։

1997 թուականի ընտրութիւններուն դարձեալ ընտրուած է երեսփոխան եւ մինչեւ 1999 թուականը զբաղեցուցած է այդ պաշտօնը, խորհրդարանէն ներս մաս կազմելով «Հանրապետութիւն» խմբակցութեան։

1999 թուականի մայիսի 30-ին, առաջին նախագահ Լեւոն Տէր Պետրոսեանի հրաժարականին յաջորդած միջավայրին մէջ տեղի ունեցած խորհրդարանական ընտրութիւններուն դարձեալ յաջողած էր ընտրուիլ ու մուտք գործած է Ազգային ժողով։ Անդամակցած էր խորհրդարանի պետական-իրաւական հարցերու մշտական յանձնաժողովին։ Խմբակցութիւններու եւ պատգամաւորական խումբերու մէջ ընդգրկուած չէր։

Եղած է ՀՀՇ-ի վարչութեան անդամ, նաեւ ընտրուած է վարչութեան նախագահ։

Իշխանափոխութենէն վերջ Վանօ Սիրադեղեան, որոշ չափով թիրախ կամ քաւութեան նոխազ դարձած է եւ այդ պայմաններուն ներքեւ աւելի քան 20 տարիէ միջազգային հետախուզման մէջ գտնուած է։ Ան հեռացած է Հայաստանէն, ատեն-ատեն երկրի ընդդիմադիր լրատուամիջոցներուն մէջ կ՚երեւէին իր տեսակէտները։

2000 թուականին Վանօ Սիրադեղեան հեռացած էր Հայաստանէն եւ ընդհանրապէս հանրային կարծիքը տեղեակ չէր իր գտնուած վայրին մասին։ Այդ շրջանէն ի վեր միջազգային հետախուզման մէջ կը գտնուէր[3]։

Գրական գործունէութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Սիրադեղեան զբաղած է նաեւ գրական գործունեութէամբ, եղած է է Հայաստանի գրողներու միութեան անդամ, հեղինակ է շարք մը գիրքերու, ինչպէս՝

  • «Կիրակի» (պատմուածքներ), Երեւան, 1983, 105 էջ[4],
  • «Ծանր լոյս» (պատմուածքներ), Երեւան, 1987, 224 էջ[5],
  • «Շատ չհամարուի», Երեւան, 1993, 64 էջ[6][7],
  • «Ձեռքդ ետ տար ցաւի վրայից», Երեւան, 2000, 308 էջ[8][9][10],
  • «Գիադաների Ժամանակը», Երեւան, 2005, 224 էջ[11],
  • «Երկիր։Ցպահանջ», Երեւան, 2011, 224 էջ[12]։

Երկրէն հեռու մնացած շրջանին Վանօ Սիրադեղեան հեղինակած է նաեւ Հայաստանի մատնուած կացութեան վերաբերեալ գիրք մը, որ կը կոչուէր «Կեատաներու ժամանակը» եւ ստեղծած էր լայն արձագանգ[3]։

Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Մահացել է Վանո Սիրադեղյանը
  2. ↑ «Խնկօ Ապոր մանկական գրադարանի աշխատակազմը։»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2016 թ․ մարտի 4-ին։ արտագրուած է՝ 2015 թ․ հուլիսի 5 
  3. ↑ 3,0 3,1 «ՈՉ ԵՒՍ Է ՎԱՆՕ ՍԻՐԱԴԵՂԵԱ»։ www.jamanak.com։ արտագրուած է՝ 2022-03-04 
  4. ↑ ‎Կիրակի, Sunday (en-US) 
  5. ↑ «Ծանր լոյս Quotes by Vano Siradeghyan»։ www.goodreads.com։ արտագրուած է՝ 2021 թ․ հոկտեմբերի 17 
  6. ↑ Վան Սիրադեղեանի Շատ չհամարուի գիրքը:
  7. ↑ ‎Շատ չհամարվի, A Fair Blessing (en-US) 
  8. ↑ admina (2018-11-13)։ «Վանո Սիրադեղյան. «Ձեռքդ ետ տար ցավի վրայից»»։ Aniarc (en-US)։ արտագրուած է՝ 2021 թ․ հոկտեմբերի 17 
  9. ↑ «Ձեռքդ ետ տար ցավի վրայից»։ www.goodreads.com։ արտագրուած է՝ 2021 թ․ հոկտեմբերի 17 
  10. ↑ «ՎԱՆՕ ՍԻՐԱԴԵՂԵԱՆ. ՁԵՌՔԴ ԵՏ ՏԱՐ ՑԱՒԻ ՎՐԱՅԻՑ (տեսանիւթ)»։ mediaroom.am։ արտագրուած է՝ 2021 թ․ հոկտեմբերի 17 
  11. ↑ «Վանօ Սիրադեղեան |Գիադաների ժամանակը (հատուած)․ Հակառակ մեր կամքին՝ Մեղրին մնաց ՀՀ կազմում | Գրանիշ» (en-US)։ արտագրուած է՝ 2021 թ․ հոկտեմբերի 17 
  12. ↑ «ՎԱՆՕ ՍԻՐԱԴԵՂԵԱՆ. «ԵՐԿԻՐ։ Ց´ՊԱՀԱՆՋ…»»։ Hovikcharkhchyan's Blog։ 2012-12-12։ արտագրուած է՝ 2021 թ․ հոկտեմբերի 17 
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/w/index.php?title=Վանօ_Սիրադեղեան&oldid=201350» էջէն