Պենֆիքա (Ֆութպոլային Ակումբ)

Պենֆիքա (փորթ.՝ Sport Lisboa e Benfica), Փորթուկալական ֆութպոլային ակումբ Լիզպոն քաղաքէն։ Փորթուկալի ֆութպոլի առաջնութեան եւ բաժակի բազմակի յաղթող է, ՈՒԵՖԱ-ի Յաղթականներու Լիկայի կրկնակի բաժակակիր։ Ակումբը ստեղծուած է 1904 թուականի Փետրուար 28-ին։ «Պենֆիքան» կը համարուի Փորթուկալի առաջնութեան հիմնադիր ակումբներէն մէկը։ Փորթուկալի ամէնատիտղոսակիր ակումբներէն մէկն է. Փորթուկալի առաջնութեան 34-անգամեայ յաղթական, Փորթուկալի բաժակի 24-անգամեայ յաղթող եւ երկրի Սուբըրբաժակի 4-անգամեայ նուաճող։ Ակումբի տնային մարզադաշտը «Էշդատիու Տա Լուս»-ն է, ուր կը տեղաւորուի 65 647 հանդիսական։

«Փորթօ ՖԱ»-ի եւ «Սպորտինգ ՖԱ»-ի հետ միասին՝ «Պենֆիքան» կը մտնէ Փորթուկալի ակումբներու «մեծ եռեակի»ն մէջ (փորթ.՝ Os Três Grandes): Բացի այդ՝ ակումբը երբեք չէ լքած Փորթուկալի բարձրագոյն առաջնութիւնը։ «Պենֆիքան» դարձած է Փորթուկալի մէջ առաջին ակումբը, որ մէկ մրցաշրջանի ընթացքին ոչ մէկ պարտութիւն կրած է (1972/73), ինչպէս նաեւ Եւրոպայի միակ ակումբն է, որ կրկնած է այդ յաջողութիւնը (1977/78): «Պենֆիքան» միակ փորթուկալական ակումբն է, որ մասնակցած է Եւրոպական ակումբային մրցոյթներու 10 եզրափակիչներուն։

Նշելի է, որ ի տարբերութիւն եւրոպական ակումբներու մեծամասնութեան, «Պենֆիքայի» երկրպագուները իրենք կը պահեն ակումբը եւ կը կառավարեն զայն՝ հիմնումէն ի վեր։ «Պենֆիքան» 22-րդ տեղը կը գրաւէ երկրագունդի ամէնահարուստ ակումբներուն մէջ՝ տարեկան €111,1 մլն շրջանառութեամբ^[1]^[2]:

«Պենֆիքայի» համար սկզբունքային են «Փորթոյի» դէմ խաղերը, որոնք մտած են Փորթուկալական ֆութպոլի պատմութեան մէջ որպէս Քլասիքօ (փորթ.՝ O Clássico): Ակումբը շատ սկզբունքային հանդիպումներ կը տանի նաեւ ընդդէմ «Սպորտինգի». այս խաղերը փորթուկալացի երկրպագուներուն յայտնի են որպէս «Լիզպոնի հակառակորդը» (փորթ.՝ Derby de Lisboa):

«Պենֆիքայի» գլխաւոր մարզիչը Ռուի Վիթորիան է։

ՈՒԵՖԱ Յաղթականներու Լիկայի 2011/2012 խաղաշրջանի 1/8 եզրափակիչին, «Պենֆիքան» յաղթեց Պետերբուրգի «Զենիթին» (2-3; 2-0)^[3]:

2013/14 մրցաշրջանին «Պենֆիքան» հասաւ Եւրոպայի Լիկայի եզրափակիչ։ Կիսաեզրափակիչին «Արծիւները» յաղթեցին «Ժուվենդուսին» ընդհանուր 2-1 հաշիւով, իսկ 1/4 АЗ (3-0) 1/8-ին «Թոթենհեմին» (5-3), 1/16-ին «Բաոկին» (4-0): Եզրափակիչին անոնք պարտուեցան «Սեւիյային»:

2014/15 մրցաշրջանին «Պենֆիքան» Յաղթականներու Լիկայի С խմբին մէջ՝ «Մոնաքոյի», «Պայերի» եւ «Զենիթի» հետ, գրաւելով 4-րդ հորիզոնականը 5 միաւորով։

Ելոյթներու պատմութիւն

Մրցաշրջան	Առաջնութիւն	Տեղ	Բաժակ
1934/35	1ª	3-րդ	Յաղթող
1935/36	1ª	Յաղթական	1/2
1936/37	1ª	Յաղթական	1/2
1937/38	1ª	Յաղթական	Եզրափակիչի մասնակից
1938/39	1ª	3-րդ	Եզրափակիչի մասնակից
1939/40	1ª	4-րդ	Յաղթող
1940/41	1ª	4-րդ	1/2
1941/42	1ª	Յաղթական	1/4
1942/43	1ª	Յաղթական	Յաղթող
1943/44	1ª	2-րդ	Յաղթող
1944/45	1ª	Յաղթական	1/2
1945/46	1ª	2-րդ	1/4
1946/47	1ª	2-րդ	-
1947/48	1ª	2-րդ	1/2
1948/49	1ª	2-րդ	Յաղթող
1949/50	1ª	Յաղթական	-
1950/51	1ª	3-րդ	Յաղթող
1951/52	1ª	2-րդ	Յաղթող
1952/53	1ª	2-րդ	Յաղթող
1953/54	1ª	3-րդ	1-րդ փուլ
1954/55	1ª	Յաղթական	Յաղթող
1955/56	1ª	2-րդ	2-րդ փուլ
1956/57	1ª	Յաղթական	Յաղթող

Մրցաշրջան	Առաջնութիւն	Տեղ	Բաժակ	Եւրաբաժակներ
1957/58	1ª	3-րդ	Եզրափակիչի մասնակից	ՉԳ որակաւորման փուլ
1958/59	1ª	2-րդ	Յաղթող	-
1959/60	1ª	Յաղթական	1/2	-
1960/61	1ª	Յաղթական	3-րդ փուլ	ՉԳ Յաղթող
1961/62	1ª	3-րդ	Յաղթող	ՉԳ Յաղթող
1962/63	1ª	Յաղթական	1/2	ՉԳ եզրափակիչի մասնակից
1963/64	1ª	Յաղթական	Յաղթող	ՉԳ 1-ին փուլ
1964/65	1ª	Յաղթական	Եզրափակիչի մասնակից	ՉԳ եզրափակիչի մասնակից
1965/66	1ª	2-րդ	1/4	ՉԳ 1/4
1966/67	1ª	Յաղթական	1/4	КՏԳ 3-րդ փուլ
1967/68	1ª	Յաղթական	1/2	ՉԳ եզրափակիչի մասնակից
1969/70	1ª	2-րդ	Յաղթող	ՉԳ 2-րդ փուլ
1970/71	1ª	Յաղթական	Եզրափակիչի մասնակից	ԳԳ 2-րդ փուլ
1971/72	1ª	Յաղթական	Յաղթող	ՉԳ 1/2
1972/73	1ª	Յաղթական	6-րդ փուլ	ՉԳ 2-րդ փուլ
1973/74	1ª	2-րդ	Եզրափակիչի մասնակից	ՉԳ 2-րդ փուլ
1968/69	1ª	Յաղթական	Յաղթող	ՉԳ 1/4
1974/75	1ª	Յաղթական	Եզրափակիչի մասնակից	ԳԳ 1/4
1975/76	1ª	Յաղթական	5-րդ փուլ	ՉԳ 1/4
1976/77	1ª	Յաղթական	7-րդ փուլ	ՉԳ 1-ին փուլ
1977/78	1ª	2-րդ	1/4	ՉԳ 1/4
1978/79	1ª	2-րդ	3-րդ փուլ	ՈւԳ 2-րդ փուլ
1979/80	1ª	3-րդ	Յաղթող	ՈւԳ 1-րդ փուլ

Մրցաշրջան	Առաջնութիւն	Տեղ	Բաժակ	Եւրաբաժակներ
1980/81	1ª	Յաղթական	Յաղթող	ԳԳ 1/2
1981/82	1ª	2-րդ	1/2	ՉԳ 2-րդ փուլ
1982/83	1ª	Յաղթական	Յաղթող	ՈւԳ Եզրափակիչի մասնակից
1983/84	1ª	Յաղթական	5-րդ փուլ	ՉԳ 1/4
1984/85	1ª	3-րդ	Յաղթող	ՉԳ 2-րդ փուլ
1985/86	1ª	2-րդ	Յաղթող	ԳԳ 1/4
1986/87	1ª	Յաղթական	Յաղթող	ԳԳ 2-րդ փուլ
1987/88	1ª	2-րդ	1/2	ՉԳ եզրափակիչի մասնակից
1988/89	1ª	Յաղթական	Եզրափակիչի մասնակից	ՈւԳ 2-րդ փուլ
1989/90	1ª	2-րդ	4-րդ փուլ	ՉԳ եզրափակիչի մասնակից
1990/91	1ª	Յաղթական	1/4	ՈւԳ 1-րդ փուլ
1991/92	1ª	2-րդ	1/2	ՉԳ Խմբային փուլ
1992/93	1ª	2-րդ	Յաղթող	ՈւԳ 1/4
1993/94	1ª	Յաղթական	6-րդ փուլ	ԳԳ 1/2
1994/95	1ª	3-րդ	1/4	ՉԼ 1/4
1995/96	1ª	2-րդ	Յաղթող	ՈւԳ 3-րդ փուլ
1996/97	1ª	3-րդ	Եզրափակիչի մասնակից	ԳԳ 1/4

Մրցաշրջան	Առաջնութիւն	Տեղ	Բաժակ	Եւրաբաժակներ
1997/98	1ª	2-րդ	Եզրափակիչի մասնակից	ՈւԳ 1-րդ փուլ
1998/99	1ª	3-րդ	5-րդ փուլ	ՉԼ Խմբային փուլ
1999/00	1ª	3-րդ	6-րդ փուլ	ՈւԳ 3-րդ փուլ
2000/01	1ª	6-րդ	6-րդ փուլ	ՈւԳ 1-րդ փուլ
2001/02	1ª	4-րդ	5-րդ փուլ	-
2002/03	1ª	2-րդ	4-րդ փուլ	-
2003/04	1ª	2-րդ	Յաղթող	ՉԼ 3-րդ որակաւորման փուլ, ՈւԳ 4-րդ փուլ
2004/05	1ª	Յաղթական	Եզրափակիչի մասնակից	ՉԼ 3-րդ որակաւորման փուլ, ՈւԳ 1-րդ փուլ
2005/06	1ª	3-րդ	1/4	ՉԼ 1/4
2006/07	1ª	3-րդ	6-րդ փուլ	ՉԼ Խմբային փուլ, ՈւԳ 1/4
2007/08	1ª	4-րդ	1/2	ՉԼ Խմբային փուլ, ՈւԳ 4-րդ փուլ
2008/09	1ª	3-րդ	5-րդ փուլ	ՈւԳ Խմբային փուլ
2009/10	1ª	Յաղթական	4-րդ փուլ	ԵԼ 1/4
2010/11	1ª	2-րդ	1/2	ՉԼ Խմբային փուլ, ԵԼ 1/2
2011/12	1ª	2-րդ	5-րդ փուլ	ՉԼ 1/4
2012/13	1ª	2-րդ	Եզրափակիչի մասնակից	ՉԼ Խմբային փուլ, ԵԼ Եզրափակիչի մասնակից
2013/14	1ª	Յաղթական	Յաղթող	ՉԼ Խմբային փուլ, ԵԼ Եզրափակիչի մասնակից

Հակառակորդ

«Պենֆիքան» ունի երկու գլխաւոր հակառակորդներ։

Անոնցմէ մէկը լիզպոնեան հակառակորդ է՝ հակամարտութիւնը ընդդէմ «Սպորտինգ ՖԱ»-ի։ Միւսը Փորթուկալի Քլասիքոն է՝ հակամարտութիւնը ընդդէմ «Փորթօ ՖԱ»-ի։ Բացի այդ՝ «Պենֆիքայի» կարեւոր հակառակորդներն են «Պրական», «Բելենենսիշը», «Վիտորիան» եւ «Պասուշ Տէ Ֆեռերեան»: Խումբին վաղեմի հակառակորդներէն է նաեւ Լիզպոնեան «Աթլեթիքոն»:

Երկրպագուներ

«Պենֆիքան» Փորթուկալի ամէնայայտնի ակումբն է։ Երկրպագուներու երկու ամէնայայտնի խումբերը՝ «Diabos Vermelhos», «No Name Boys» բարդ յարաբերութիւններու մէջ են։

Երկրպագուները ընկերական յարաբերութիւններ ունին «Նաբոլիի» եւ «Հայդուկի» հետ։ Թշնամիներն են «Փորթոնն», «Սպորտինգը», «Պրական» եւ «Աթլեթիքոն»:

Տիտղոսներ

Ազգային տիտղոսներ

Փորթուկալի Յաղթական (Մրցանիշ)
- Յաղթական (34): 1935/36, 1936/37, 1937/38, 1941/42, 1942/43, 1944/45, 1949/50, 1954/55, 1956/57, 1959/60, 1960/61, 1962/63, 1963/64, 1964/65, 1966/67, 1967/68, 1968/69, 1970/71, 1971/72, 1972/73, 1974/75, 1975/76, 1976/77, 1980/81, 1982/83, 1983/84, 1986/87, 1988/89, 1990/91, 1993/94, 2004/05, 2009/10, 2013/14, 2014/15
- Արծաթե մրցանակակիր (27): 1943/44, 1945/46, 1946/47, 1947/48, 1948/49, 1951/52, 1952/53, 1955/56, 1958/59, 1965/66, 1969/70, 1973/74, 1977/78, 1978/79, 1981/82, 1985/86, 1987/88, 1989/90, 1991/92, 1992/93, 1995/96, 1997/98, 2002/03, 2003/04, 2010/11, 2011/12, 2012/13
- Պրոնզէ մրցանակակիր (15): 1934/35, 1938/39, 1950/51, 1953/54, 1957/58, 1961/62, 1979/80, 1984/1985, 1994/95, 1996/97, 1998/99, 1999/00, 2005/06, 2006/07, 2008/09
Փորթուկալի ֆութպոլի Բաժակ (Մրցանիշ)
- Բաժակակիր (28): 1930, 1931, 1935, 1940, 1943, 1944, 1949, 1951, 1952, 1953, 1955, 1957, 1959, 1962, 1964, 1969, 1970, 1972, 1980, 1981, 1983, 1985, 1986, 1987, 1993, 1996, 2004, 2014
- Եզրափակիչի մասնակից (10): 1938, 1939, 1958, 1965, 1971, 1974, 1975, 1989, 1997, 2005, 2013
Փորթուկալական Լիկայի Բաժակ (Մրցանիշ)
- Բաժակակիր (6): 2009, 2010, 2011, 2012, 2014, 2015
Փորթուկալի Սուբըրբաժակ
- Բաժակակիր (5): 1980, 1985, 1989, 2005, 2014
- Եզրափակիչի մասնակից (11): 1981, 1983, 1984, 1986, 1987, 1991, 1993, 1994, 1996, 2004, 2010

Միջազգային տիտղոսներ

Կաղապար:ՈՒԵՖԱ Յաղթականներու Լիկայի Բաժակ Եւրոպական Յաղթականներու Բաժակ / ՈՒԵՖԱ Յաղթականներու Լիկա
- Յաղթող (2): 1961, 1962
- Եզրափակիչի մասնակից (5): 1963, 1965, 1968, 1988, 1990
ՈՒԵՖԱ Բաժակ / Եւրոպայի Լիկա
- Եզրափակիչի մասնակից (3): 1983, 2013, 2014
Միջմայրցամաքային Բաժակ
- Եզրափակիչի մասնակից (2): 1961, 1962
Աշխարհի Փոքր Բաժակ
- Յաղթող (1): 1965

Այլ տիտղոսներ

Լատինական Բաժակ
- Բաժակակիր (1): 1950
Իբերիական Բաժակ (Մրցանիշ)
- Բաժակակիր (1): 1984
- Եզրափակիչի մասնակից (3): 1991
Էսեբիոյի Բաժակ (Մրցանիշ)
- Բաժակակիր (3): 2009, 2011, 2012
- Եզրափակիչի մասնակից (3): 2008, 2010, 2013

Յայտնի մարզիչներ

Փորթուկալ Կոսմէ Դամիան. 1908—1926
Պրազիլ Օդօ Կլորիա. 1954—1959, 1968—1970
Հունգարիա Պելա Գուտման. 1959—1962, 1965—1966
Շուէտ Սւեն-Յորան Էրիքսոն. 1982—1984, 1989—1992
Փորթուկալ Ժոզէ Մոուրինիո ]. 2000
Սպանիա Ժոզէ Անթոնիո Կամաչօ. 2002—2004, 2007—2008
Իտալիա Ճովանի Տրապատոնի. 2004—2005
Նիտըրլենտ Ռոնալտ Կուման. 2005—2006
Սպանիա Ժոզէ Փետրօ Մուտինէզ. 2002—2004, 2007—2008
Փորթուկալ Ժորժի Ժեզուշ. 2009—2015
Փորթուկալ Ռույ Վիտորիա. 2015-այժմ։

Ծանօթագրութիւններ

↑ «Most widely supported football club»։ Guinness World Records։ նոյեմբերի 9, 2006։ արտագրուած է՝ հունվարի 5, 2013
↑ «Deloitte Football Money League 2013»։ Delloite։ January 2013։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2014-10-18-ին։ արտագրուած է՝ հունվարի 24, 2013
↑ Константин Столбовский (2012-10-22)։ ««Спартак» – «Бенфика». И примкнувший к ним «Зенит»» (ռուսերեն)։ Sportbox.ru։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2014-08-02-ին։ արտագրուած է՝ 2012-10-24։ «Напомним, что в 1/8 финала прошлого розыгрыша Лиги «Зенит» с «Бенфикой» не справился – 3:2 дома и 0:2 в гостях при равных в целом шансах и достаточно высоком для этого времени года качестве футбола.»

Արտաքին Յղումներ

Ակումբի պաշտօնական կայք (փորթ.)
Բենֆիկա ՖԱ-ն Archived 2014-07-14 at the Wayback Machine. Փորթուկալի ֆութպոլի ֆեդերացիոյ պաշտոնական կայքին մէջ Կաղապար:Pt icon
Բենֆիկա ՖԱ-ն ՈՒԵՖԱ-ի պաշտօնական կայքին մէջ

[guinnessworldrecords.com-1] «Most widely supported football club»։ Guinness World Records։ նոյեմբերի 9, 2006։ արտագրուած է՝ հունվարի 5, 2013

[2] «Deloitte Football Money League 2013»։ Delloite։ January 2013։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2014-10-18-ին։ արտագրուած է՝ հունվարի 24, 2013

[3] Константин Столбовский (2012-10-22)։ ««Спартак» – «Бенфика». И примкнувший к ним «Зенит»» (ռուսերեն)։ Sportbox.ru։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2014-08-02-ին։ արտագրուած է՝ 2012-10-24։ «Напомним, что в 1/8 финала прошлого розыгрыша Лиги «Зенит» с «Бенфикой» не справился – 3:2 дома и 0:2 в гостях при равных в целом шансах и достаточно высоком для этого времени года качестве футбола.»

[1]

[2]

[3]