Յովհաննէս Թումանեանի տուն-թանգարան (Դսեղ)

Յովհաննէս Թումանեանին տուն-թանգարանը Դսեղ գիւղին մէջ:

Յովհաննէս Թումանեանի տուն-թանգարանը, Ամէնայն հայոց բանաստեղծ՝ Յովհաննէս Թումանեանի հայրական տունը կը գտնուի Լոռի մարզին, Դսեղ գիւղին մէջ։ Անոր ծննդեան 70-րդ ամեակին առթիւ (1939 թուականին) այդ վերածուեցաւ տուն-թանգարանի:

Պատմութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

19 Փետրուար, 1869 թուականին այս տան մէջ ծնած է Ամէնայն հայոց բանաստեղծ՝ Յովհաննէս Թումանեանը։ Ան այստեղ ապրած է իր մանկութեան ու պատանեկութեան շրջանին։ 1879 թուականէն մինչեւ 1883 թուական, ան սորված է Ջալալ-օղլի (ներկայիս՝ Ստեփանաւան) երկսեռ դպրոցին մէջ, ապա ճամբորդած է Թիֆլիս՝ ուսանելու Ներսիսեան դպրոցին մէջ (1883 թուականէն մինչեւ 1886 թուական)։ Անոր տունը կառուցուած է 19-րդ դարու 60-ական թուականներուն, բանաստեղծի հօր եւ միաժամանակ գիւղի քահանայ՝ Տէր Թադեւոսին կողմէ։

Տուն-թանգարանի շէնքը վերանորոգուած է սփիւռքահայ Գունտագճեան եւ Պուճիկեան ամուսիններուն նիւթական օժանդակութեամբ, «Հայաստան» հիմնադրամին միջոցով, 2002 թուականին։ Նորոգուած եւ բարելաւուած է նաեւ ցուցադրութեան սրահը[1]։

Ցուցադրութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Յովհաննէս Թումանեանի կեսանդրին: Քանդակագործ` Այծեմնիկ Ուրարտու, 1953 թուականին:

Թանգարանին մէջ կը պահպանուին մեծ գրողին կեանքն ու գործը ներկայացնող մօտ 300 մեծարժէք ցուցանմուշներ։ Բակին մէջ տեղադրուած է Թուամնեանին կիսանդրին (հեղինակ՝ Այծեմնիկ Ուրարտու, 1953) եւ կառուցուած է մատուռ մը (1994 թուականին), որտեղ ամփոփուած է բանաստեղծին սիրտը։ Թանգարանը ունի երկու յարկեր եւ կը բաղկանայ վեց սենեակներէ։

Առաջին յարկը[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Առաջին յարկին վրայ կը գտնուի մեծ հացատունը եւ երկու ցուցասրահները։ Ներկայացուած ցուցանմուշները կը պատմեն Յովհաննէս Թումանեանի տոհմաբանութեան, ծնողներուն, Թիֆլիսի եւ Ջալալ-օղլիի ուսումնական տարիներուն եւ գրողին գրական-հասարակական գործունէութեան մասին։

Երկրորդ յարկը[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Երկրորդ յարկին վրայ գտնուող երկու սրահներներուն մէջ ցուցադրուած են բանաստեղծին անկողինը, գրասեղանը, հագուստները եւ անձնական իրերը։

Մատուռը, որուն մէջ ամփոփուած է բանաստեղծին սիրտը:
Սուրբ Գրիգոր Լուսաւորիչ եկեղեցին, որուն քահանան է Տէր Թադեւոսը` բանաստեղծին հայրը:

Միջոցառումներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Յովհաննէս Թումանեանի յիշատակին վերաբերող թուականներուն եւ զանազան այլ առիթներուն ընթացքին թանգարանին մէջ կը կազմակերպուին հսկայ հանդիսութիւններ եւ «Թումանեանական օրեր»։

Հասցէ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Տուն-թանգարանը կը գտնուի բարձրադիր գիւղական բնակավայրը՝ Լոռիի մարզը, Դսեղ գիւղին մէջ։

Պատկերասրահ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Արտաքին յղումներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]