Մալաթիայի Կրթասիրաց Ընկերութիւն

Մալաթիոյ Կրթասիրաց Ընկերութիւն;
Տեսակ	Հասարակական կազմակերպութիւն
Երկիր	ԱՄՆ
Հիմնադրուած	30 Յունուար 1904
Գլխադասային գրասենեակ	Նիւ Եորք, Նիւ Եորք, Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ

Մալաթիոյ Կրթասիրաց Ընկերութիւն, հայրենակցական միութիւն։ Հիմնադրուած է 30 Յունուար 1904-ին, Նիւ Եորքի մէջ, մալաթիացիներու նախաձեռնութեամբ։ Նպատակն էր օգնել ծննդավայրի հայկական դպրոցներուն, իսկ 1915 թուականէն յետոյ՝ Մեծ Եղեռնէն փրկուած հայրենակիցներուն։

Մալաթիոյ Կրթասիրաց Ընկերութեան նախաձեռնութեամբ ու խնդրանքով, Խորհրդային Հայաստանի կառավարութեան որոշմամբ 1927 թուականին հիմնադրուեցաւ Նոր Մալաթիա աւանը, որու առաջին բնակիչները դարձան ներգաղթած մալաթիացիները (Ֆրանսայէն, Յունաստանէն, Թուրքիայէն եւ այլն)։ Ընկերութեան միջոցներով Նոր Մալաթիոյ մէջ հիմնադրուեցաւ տրիկոտաժի արհեստանոց (որու հիմքի վրայ յետագային կառուցուեցաւ Շահումեանի շրջանի JSP 1 տրիկոտաժի գործարանը)։ Մալաթիայի կրթասիրաց ընկերութիւնը միջոցներ յատկացուեցաւ նաեւ Լենինականի երկրաշարժէն տուժածներու օգնութեան ֆոնտին, իսկ 1941-1945 թուականի երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներուն եւ անկէ ետք՝ «Սասունցի Դաւիթ» թանկային շարասիւնին եւ ներգաղթի հանգանակութեան։

1960-ական թուականներուն սերտացան Մալաթիոյ Կրթասիրաց ընկերութեան կապերը Խորհրդային Հայաստանի, Նոր Մալաթիոյ միջնակարգ դպրոցի, «Մալաթիա» հիւանդանոցի (որուն ընկերութիւնը նուիրած է շուրջ 100 հազար տոլարի արժողութեան բժշկական սարքաւորումներ) հետ։ Նոր Մալաթիոյ հիմնադրման 40-ամեակի կապակցութեամբ ընկերութեան նախաձեռնութեամբ ու միջոցներով Նոր Մալաթիոյ մէջ կառուցուած է յուշարձան։

Մալաթիայի Կրթասիրաց Ընկերութիւնը մասնաճիւղեր ունի ԱՄՆ-ի, Հարաւային Ամերիկայի, Ֆրանսայի հայաշատ քաղաքներուն մէջ, Քուպայի, Լիբանանի, Սուրիոյ, Երուսաղէմի մէջ եւ այլն։

Ընկերութիւնը ամէն տարի կը հրաւիրէ պատգամաւորական ժողով։ Կեդրոնական վարչութիւնը, որ երկար տարիներ կը գտնուէր ԱՄՆ-ի Ֆիլադտելֆիա քաղաքին մէջ, փոխադրուած է Ուստր։ Նախագահն է Գ. Մուրատեանը, քարտուղարը՝ Ս. Պաղտասարեանը։

1935 թուականէն Մալաթիոյ Կրթասիրաց ընկերութիւնը կը հրատարակէ «Նոր Մալաթիա» պաշտօնաթերթը։ 1961 թուականին հրատարակած է «Պատմութիւն Մալաթիոյ հայոց» (հեղ. Ա. Ալպոյաճեան) պատմաազգագրական գիրքը։

Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։