Jump to content

Հենրիք Իպսեն

Հենրիք Իպսեն
Lua–ի սխալ՝ expandTemplate: template "lang-mul" does not exist։
Ծննդեան անուն անգլերէն՝ Henrik Johan Ibsen[1]
Նաեւ յայտնի է իբրեւ Brynjolf Bjarme[1]
Ծնած է 20 Մարտ 1828(1828-03-20)[1][2][3][…]
Ծննդավայր Stockmanngården, Skien, Նորվեկիա[1][2]
Մահացած է 23 Մայիս 1906(1906-05-23)[1][2][3][…] (78 տարեկանին)
Մահուան վայր Քրիստիանիա, Նորվեկիա[1][2]
Քաղաքացիութիւն  Նորվեկիա[1][4]
Մայրենի լեզու նորվեգերեն?[5]
Ազդուած է Յուհան Ավգուստ Ստրինդբերգ?, Բրանդես?, Սյորեն Կիերկեգոր?, Հենրիկ Վերգելան? եւ Ենս Պետեր Յակոբսեն?
Երկեր/Գլխաւոր գործ Պեր Գյունտ?[6][7][8][…], Տիկնիկների տուն?[9][10][11][…], Ուրվականներ?[12][13][14][…], Ժողովրդի թշնամին?[15][16][17][…], Վայրի բադը?[18][19][20][…], Հեդդա Հաբլեր?[21][22][23][…], Rosmersholm?[24][25][26], Բրանդ?[27][28][29], The Master Builder?[30][31][32], Catiline?[33][34][35], The Mountain Bird?[36][37][38], The Lady from the Sea?[39][40][41], Lady Inger of Ostrat?[42][43][44], The Feast at Solhaug?[45][46][47], White Horses?[48][49], The Vikings at Helgeland?[50][51][52], Յուն Գաբրիել Բորքման?[53][54][55], Կեսարն ու գալիլեացին?[56][57][58], The Burial Mound?[59][60][61], Love's Comedy?[62][63][64], The Pretenders?[65][66][67], Little Eyolf?[68][69][70], Norma?[71][72][73], Երբ մենք՝ մահացածներս, արթնանում ենք?[74][75][76], Olaf Liljekrans?[77][78][79], The Grouse in Justedal?[80][81], The Pillars of Society?[82][83][84], St. John's Eve?[85][86][87], Svanhild?[88][89][90], The League of Youth?[91][92][93] եւ Terje Vigen?[94][95][96]
Տեսակ Թատերգական սեռ[97] եւ բանաստեղծութիւն[97]
Մասնագիտութիւն թատերագիր, բանաստեղծ, երգաթատերագիր, բեմադրիչ, գրագէտ
Ամուսին Սուզաննա Իմսեն?[1][98]
Ծնողներ հայր՝ Knud Ibsen?[1], մայր՝ Marichen Altenburg?[1]
Երեխաներ Սիգուրդ Իբսեն?[1] եւ Հանս Յակոբ Հենրիկսեն?[1]
Կայքէջ Lua–ի սխալ՝ expandTemplate: template "ref-no" does not exist։
Ստորագրութիւն

Հենրիք Իպսեն (20 Մարտ 1828(1828-03-20)[1][2][3][…], Stockmanngården, Skien, Նորվեկիա[1][2] - 23 Մայիս 1906(1906-05-23)[1][2][3][…], Քրիստիանիա, Նորվեկիա[1][2]), XIX դարու նորվեկացի թատերագիր[99], եւրոպական «նոր տրամայի» հիմնադիր, բանաստեղծ եւ հրապարակագիր։

Իպսեն ծնած է հարուստ ընտանիքի մը մէջ։ Շուտով անոր հայրը սնանկանայ ու ընտանիքին նիւթական վիճակը կը վատանայ: Տակաւին 15 տարին չբոլորած` Իբսեն կը ստիպուի աշխատիլ:

1844-1850 տարիներուն կը սկսի եւ բուռն թափով կը ծաւալէ գրական գործունէութիւնը:

Իպսենի առաջին շրջանի գրութիւնները եւ յատկապէս կանուխ տարիներու բանաստեղծութիւնները կ՛արտայայտեն հասարակական վերելքի այն տրամադրութիւնները, որոնք կը տիրէին ազգային զարթօնքի ընթացքի մէջ գտնուող Նորվեկիոյ մէջ, յատկապէս` այդ երկրի երիտասարդութեան:

Իպսենի պատանեկութեան տարիներուն Նորվեկիան արդէն կը դառնար դրամատիրական զարգացած երկիր, ուր քաղքենիական յարաբերութիւնները յաճախ սուր ընդհարումներու մէջ էին «ամէնէն հիւսիսային» այդ ժողովուրդի դարաւոր բարքերուն ու սովորութիւններուն հետ:

Այս բոլորը իրենց արտացոլացումը կը գտնեն նաեւ նորվեկեան գրականութեան մէջ:

Ստեղծագործական կեանքի առաջին շրջանի (1849-1863) թատերախաղերով Իբսեն կը յայտնուի իբրեւ ջերմ հայրենասէր։

  • «Պուպրիկի մը տունը»,
  • «Ուրուականներ»,
  • «Վայրի բադը»,
  • «Կինը ծովէն»:

Ծանօթագրութիւններ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 1,21 Henrik Ibsens skrifter
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 Haave J. Familien IbsenTelemark Museum, 2017. — ISBN 978-82-8305-045-5
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
  4. Person Profile // Internet Movie Database — 1990.
  5. Henrik Ibsens skrifter
  6. Det virtuelle Ibsensenteret, The Virtual Ibsen Centre
  7. Henrik Ibsens skrifter
  8. https://ibsenstage.hf.uio.no/pages/work/8539
  9. Det virtuelle Ibsensenteret, The Virtual Ibsen Centre
  10. Henrik Ibsens skrifter
  11. https://ibsenstage.hf.uio.no/pages/work/8528
  12. Det virtuelle Ibsensenteret, The Virtual Ibsen Centre
  13. Henrik Ibsens skrifter
  14. https://ibsenstage.hf.uio.no/pages/work/8542
  15. Det virtuelle Ibsensenteret, The Virtual Ibsen Centre
  16. Henrik Ibsens skrifter
  17. https://ibsenstage.hf.uio.no/pages/work/8543
  18. Det virtuelle Ibsensenteret, The Virtual Ibsen Centre
  19. Henrik Ibsens skrifter
  20. https://ibsenstage.hf.uio.no/pages/work/8544
  21. Det virtuelle Ibsensenteret, The Virtual Ibsen Centre
  22. Henrik Ibsens skrifter
  23. https://ibsenstage.hf.uio.no/pages/work/8547
  24. Det virtuelle Ibsensenteret, The Virtual Ibsen Centre
  25. Henrik Ibsens skrifter
  26. https://ibsenstage.hf.uio.no/pages/work/8545
  27. Det virtuelle Ibsensenteret, The Virtual Ibsen Centre
  28. Henrik Ibsens skrifter
  29. https://ibsenstage.hf.uio.no/pages/work/8536
  30. Det virtuelle Ibsensenteret, The Virtual Ibsen Centre
  31. Henrik Ibsens skrifter
  32. https://ibsenstage.hf.uio.no/pages/work/8548
  33. Det virtuelle Ibsensenteret, The Virtual Ibsen Centre
  34. Henrik Ibsens skrifter
  35. https://ibsenstage.hf.uio.no/pages/work/8541
  36. Det virtuelle Ibsensenteret, The Virtual Ibsen Centre
  37. Henrik Ibsens skrifter
  38. https://ibsenstage.hf.uio.no/pages/work/8557
  39. Det virtuelle Ibsensenteret, The Virtual Ibsen Centre
  40. Henrik Ibsens skrifter
  41. https://ibsenstage.hf.uio.no/pages/work/8546
  42. Det virtuelle Ibsensenteret, The Virtual Ibsen Centre
  43. Henrik Ibsens skrifter
  44. https://ibsenstage.hf.uio.no/pages/work/8531
  45. Det virtuelle Ibsensenteret, The Virtual Ibsen Centre
  46. Henrik Ibsens skrifter
  47. https://ibsenstage.hf.uio.no/pages/work/8532
  48. Det virtuelle Ibsensenteret, The Virtual Ibsen Centre
  49. Henrik Ibsens skrifter
  50. Det virtuelle Ibsensenteret, The Virtual Ibsen Centre
  51. Henrik Ibsens skrifter
  52. https://ibsenstage.hf.uio.no/pages/work/8534
  53. Det virtuelle Ibsensenteret, The Virtual Ibsen Centre
  54. Henrik Ibsens skrifter
  55. https://ibsenstage.hf.uio.no/pages/work/8551
  56. Det virtuelle Ibsensenteret, The Virtual Ibsen Centre
  57. Henrik Ibsens skrifter
  58. https://ibsenstage.hf.uio.no/pages/work/8550
  59. Det virtuelle Ibsensenteret, The Virtual Ibsen Centre
  60. Henrik Ibsens skrifter
  61. https://ibsenstage.hf.uio.no/pages/work/8529
  62. Det virtuelle Ibsensenteret, The Virtual Ibsen Centre
  63. Henrik Ibsens skrifter
  64. https://ibsenstage.hf.uio.no/pages/work/8538
  65. Det virtuelle Ibsensenteret, The Virtual Ibsen Centre
  66. Henrik Ibsens skrifter
  67. https://ibsenstage.hf.uio.no/pages/work/8535
  68. Det virtuelle Ibsensenteret, The Virtual Ibsen Centre
  69. Henrik Ibsens skrifter
  70. https://ibsenstage.hf.uio.no/pages/work/8549
  71. Det virtuelle Ibsensenteret, The Virtual Ibsen Centre
  72. Henrik Ibsens skrifter
  73. https://ibsenstage.hf.uio.no/pages/work/8553
  74. Det virtuelle Ibsensenteret, The Virtual Ibsen Centre
  75. Henrik Ibsens skrifter
  76. https://ibsenstage.hf.uio.no/pages/work/8552
  77. Det virtuelle Ibsensenteret, The Virtual Ibsen Centre
  78. Henrik Ibsens skrifter
  79. https://ibsenstage.hf.uio.no/pages/work/8533
  80. Det virtuelle Ibsensenteret, The Virtual Ibsen Centre
  81. Henrik Ibsens skrifter
  82. Det virtuelle Ibsensenteret, The Virtual Ibsen Centre
  83. Henrik Ibsens skrifter
  84. https://ibsenstage.hf.uio.no/pages/work/8540
  85. Det virtuelle Ibsensenteret, The Virtual Ibsen Centre
  86. Henrik Ibsens skrifter
  87. https://ibsenstage.hf.uio.no/pages/work/8795
  88. Det virtuelle Ibsensenteret, The Virtual Ibsen Centre
  89. Henrik Ibsens skrifter
  90. https://ibsenstage.hf.uio.no/pages/work/8836
  91. Det virtuelle Ibsensenteret, The Virtual Ibsen Centre
  92. Henrik Ibsens skrifter
  93. https://ibsenstage.hf.uio.no/pages/work/8537
  94. Det virtuelle Ibsensenteret, The Virtual Ibsen Centre
  95. Henrik Ibsens skrifter
  96. https://ibsenstage.hf.uio.no/pages/work/8554
  97. 97,0 97,1 Det virtuelle Ibsensenteret, The Virtual Ibsen Centre
  98. Norsk biografisk leksikonKunnskapsforlaget. — ISSN 2464-1502
  99. Henrik Ibsen Biography, Playwright(1828–1906)(անգլերէն)