Հենրիք Իպսեն

Հենրիք Իպսեն
նորվ.՝ Henrik Johan Ibsen[1][2]
Ծննդեան անուն անգլերէն՝ Henrik Johan Ibsen[1][2]
Նաեւ յայտնի է իբրեւ Brynjolf Bjarme[1][2]
Ծնած է 20 Մարտ 1828(1828-03-20)[3][4][1][…]
Ծննդավայր Շիեն, Նորվեկիա[3][1][5][…]
Մահացած է 23 Մայիս 1906(1906-05-23)[3][4][1][…] (78 տարեկանին)
Մահուան վայր Քրիստիանիա, Նորվեկիա[3][1][5][…]
Քաղաքացիութիւն  Նորվեկիա[6][1][5]
Մայրենի լեզու նորվեգերեն?[7]
Ազդուած է Յուհան Ավգուստ Ստրինդբերգ?, Բրանդես?, Սյորեն Կիերկեգոր?, Հենրիկ Վերգելան? եւ Ենս Պետեր Յակոբսեն?
Երկեր/Գլխաւոր գործ Պեր Գյունտ?[8][9], Տիկնիկների տուն?[10][9], Ուրվականներ?[9][11], Ժողովրդի թշնամին?[9][12], Վայրի բադը?[9][13], Հեդդա Հաբլեր?[9][14] եւ Rosmersholm?[9][15]
Տեսակ Թատերգական սեռ[16] եւ բանաստեղծութիւն[16]
Մասնագիտութիւն թատերագիր, բանաստեղծ, երգաթատերագիր, բեմադրիչ, գրագէտ
Ամուսին Սուզաննա Իմսեն?[17][1][5]
Ծնողներ հայր՝ Knud Ibsen?[1], մայր՝ Marichen Altenburg?[1]
Երեխաներ Սիգուրդ Իբսեն?[1][5] եւ Հանս Յակոբ Հենրիկսեն?[1][5]
Կայքէջ Lua–ի սխալ՝ expandTemplate: template "ref-no" does not exist։
Ստորագրութիւն

Հենրիք Իպսեն (20 Մարտ 1828(1828-03-20)[3][4][1][…], Շիեն, Նորվեկիա[3][1][5][…] - 23 Մայիս 1906(1906-05-23)[3][4][1][…], Քրիստիանիա, Նորվեկիա[3][1][5][…]), XIX դարու նորվեկացի թատերագիր[18], եւրոպական «նոր տրամայի» հիմնադիր, բանաստեղծ եւ հրապարակագիր։

Կենսագրութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Իպսեն ծնած է հարուստ ընտանիքի մը մէջ։ Շուտով անոր հայրը սնանկանայ ու ընտանիքին նիւթական վիճակը կը վատանայ: Տակաւին 15 տարին չբոլորած` Իբսեն կը ստիպուի աշխատիլ:

1844-1850 տարիներուն կը սկսի եւ բուռն թափով կը ծաւալէ գրական գործունէութիւնը:

Իպսենի առաջին շրջանի գրութիւնները եւ յատկապէս կանուխ տարիներու բանաստեղծութիւնները կ՛արտայայտեն հասարակական վերելքի այն տրամադրութիւնները, որոնք կը տիրէին ազգային զարթօնքի ընթացքի մէջ գտնուող Նորվեկիոյ մէջ, յատկապէս` այդ երկրի երիտասարդութեան:

Իպսենի պատանեկութեան տարիներուն Նորվեկիան արդէն կը դառնար դրամատիրական զարգացած երկիր, ուր քաղքենիական յարաբերութիւնները յաճախ սուր ընդհարումներու մէջ էին «ամէնէն հիւսիսային» այդ ժողովուրդի դարաւոր բարքերուն ու սովորութիւններուն հետ:

Այս բոլորը իրենց արտացոլացումը կը գտնեն նաեւ նորվեկեան գրականութեան մէջ:

Ստեղծագործական կեանքի առաջին շրջանի (1849-1863) թատերախաղերով Իբսեն կը յայտնուի իբրեւ ջերմ հայրենասէր։

Գործեր[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

  • «Պուպրիկի մը տունը»,
  • «Ուրուականներ»,
  • «Վայրի բադը»,
  • «Կինը ծովէն»:

Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 1,21 1,22 Henrik Ibsens skrifter
  2. 2,0 2,1 2,2 https://ibsenstage.hf.uio.no/pages/contributor/426902
  3. 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 Haave J. Familien IbsenTelemark Museum, 2017. — ISBN 978-82-8305-045-5
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
  5. 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 Henrik Ibsens skrifter
  6. Person Profile // Internet Movie Database — 1990.
  7. Henrik Ibsens skrifter
  8. Henrik Ibsens skrifter
  9. 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 https://www.hf.uio.no/is/english/services/virtual-ibsen-centre/on-ibsen-s-work/
  10. Henrik Ibsens skrifter
  11. Henrik Ibsens skrifter
  12. Henrik Ibsens skrifter
  13. Henrik Ibsens skrifter
  14. Henrik Ibsens skrifter
  15. Henrik Ibsens skrifter
  16. 16,0 16,1 https://www.hf.uio.no/is/english/services/virtual-ibsen-centre/
  17. Norsk biografisk leksikonKunnskapsforlaget. — ISSN 2464-1502
  18. Henrik Ibsen Biography, Playwright(1828–1906)(անգլերէն)