Կոմիտասի Անուան Պետական Լարային Քառեակ

Կոմիտասի անուան պետական լարային քառյակ, Հայաստանի առաջին քառյակներէն։ Հիմնադրուափծ է Մոսկուայի մէջ 1924 թուականին, տեղի կոնսերվադուարի հայ ուսանողներ Ավետ Գաբրիելեանի (1-ին ջութակ), Լեւոն Օհանջանեանի (2-րդ ջութակ), Միքայել Տերեանի (ալտ) եւ Սերկեյ Ասլամազեանի (թավջութակ) նախաձեռնութեամբ (ղեկավար Ե. Գուզիկով)։

Պատմութիւն

1920-ական թուականներոն վերջերուն քառյակի գործունէութիւնը բարձր գնահատած են Մ. Իպոլիտով-Իվանովը, Կ. Իգումնովը, Ս. Վասիլենկոն, Ռ. Գլիերը, Կ. Սարաջյանը։ 1931 թուականին անուանուած է Հայկական ՀԽՍ պետական քառյակ, մէկ տարի անց՝ կոչուած Կոմիտասի անուան քառյակ։ 1932 թուականին համերգներով շրջագայած է ԽՍՀՄ հանրապետութիւններուն մէջ։

1933 թուականին, Լ. Օհանջանեանի մահէն յետոյ, իբրեւ 2-րդ ջութակահար հանդիսացած է Գ. Սարաբեանը, 1938 թուականին՝ Ն. ՊալաՊանեանը։ 1934 թուականին քառյակին շնորհուած Է ՀԽՍՀ վաստակաւոր կոլեկտիվի կոչին։ 1938 թուականին, լարային քառյակներու համամիութենական մրցույթին արժանացած է մրցանակի։

1939 թուականին Կոմիտասի անուան քառյակը արժանացած է 1-ին մրցանակի (Մեծ թատրոնի անուան քառյակի հետ մեկտեղ)։ 1939 թուականին եւ 1956 թուականին մասնակցած է Մոսկուայի հայ արուեստի տասնօրյակներուն, հանդիսացած է ռուսական, եւրոպական եւ հայ երաժշտութեան տարբեր նմուշներու բարձրարուեստ կատարումներով։ 1938 թուականին քառյակի երաժիշտներուն շնորուած է ՀԽՍՀ արուեստի վաստակաւոր գործչի, 1945 թուականին՝ ՀԽՍՀ ժողովրդական արդիսդի կոչին, 1946 թուականին արժանացած է ԽՍՀՄ պետական մրցանակի։

1953 թուականէն քառյակը պարբերաբար մեկնած է արտասահմանեան հիւրախաղերու (Գերմանիա, Անզլիա, Ճաբոն, ԱՄՆ, Գանատա, Հոլանտա, Նորուեգիա, Ֆրանսա եւ այլն)։ Քառյակի հետ տարբեր տարիներ ելոյթներ ունեցած են Ա. Գոլդենվեյզերը, Կ. Իգումնովը, Գ. Նեյգաուզը, Ս. Ռիխտերը, Դ. Շոստակովիչը, Է. Գիլելսը, Վ. Մերժանովը, Մ. Գրինբերգը, Ս. Կնուշեւիցկին։

1965 թուականին այն արժանացած է ՀԽՍՀ պետական մրցանակի։

Հակոբ Խանջեանը քառյակի մասին ըսած է. «Կոմիտասի անունը կրել կը նշանակէ ունենալ կատարողական մեծ արուեստ, հուզականութիւն, անմիջականութիւն, բարձր կուլտուրա։ Կոմիտասի անունը կրել կը նշանակէ արուեստն ի սպաս դնել ժողովրդին։ Կոմիտասի անունը կրել, վերջապես, կը նշանակէ, եթէ ոչ անոր օրինակով գիւղէն գիւղ, գաւառէն գաւառ շրջիլ հայ երգը գտնելու, ձայնագրելու, մշակելու համար, ապա գիւղէն գիւղ, քաղաքէն քաղաք, երկրէն երկիր շրջիլ հայ եւ համաշխարհային երաժշտութեան նվաճումները բարձարուեստ մատուցելու համար բոլորին եւ ամենէն առաջ սեփական ժողովրդի ամենալայն զանգուածներուն»։

Յղումներ

• Լարային քառյակի պաշտՕնական կայքը
• Կոմիտաս քառյակը հանդիսացած է աշխարհի հնագոյն գործող քառյակը
• Կոմիտասի անուան քառյակ

Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։