Կոմիտասի Անուան Պետական Լարային Քառեակ

Կոմիտասի անուան պետական լարային քառեակ, Հայաստանի առաջին քառեակներէն։ Հիմնադրուած է Մոսկուայի մէջ 1924 թուականին, տեղի կոնսերվադուարի հայ ուսանողներ Աւետ Գաբրիէլեանի (1-ին ջութակ), Լեւոն Օհանջանեանի (2-րդ ջութակ), Միքայէլ Տէրեանի (ալտ) եւ Սերկեյ Ասլամազեանի (թաւ ջութակ) նախաձեռնութեամբ (ղեկավար Ե. Գուզիկով)։

Պատմութիւն

1920-ական թուականներու վերջը քառեակի գործունէութիւնը բարձր գնահատած են Մ. Իպոլիտով-Իվանովը, Կ. Իգումնովը, Ս. Վասիլենկոն, Ռ. Գլիերը, Կ. Սարաջեանը։ 1931 թուականին անուանուած է Հայկական ՀԽՍ պետական քառեակ, մէկ տարի անց՝ կոչուած Կոմիտասի անուան քառեակ։ 1932 թուականին համերգներով շրջագայած է ԽՍՀՄ հանրապետութիւններուն մէջ։

1933 թուականին, Լ. Օհանջանեանի մահէն յետոյ, իբրեւ 2-րդ ջութակահար հանդիսացած է Գ. Սարաբեանը, 1938 թուականին՝ Ն. Պալապանեանը։ 1934 թուականին քառեակին շնորհուած Է ՀԽՍՀ վաստակաւոր կոլեկտիվի կոչում։ 1938 թուականին, լարային քառեակներու համամիութենական մրցոյթին արժանացած է մրցանակի։

1939 թուականին Կոմիտասի անուան քառեակը արժանացած է 1-ին մրցանակի (Մեծ թատրոնի անուան քառեակին հետ մէկտեղ)։ 1939 թուականին եւ 1956 թուականին մասնակցած է Մոսկուայի հայ արուեստի տասնօրեակներուն, հանդէս եկած է ռուսական, եւրոպական եւ հայ երաժշտութեան տարբեր նմուշներու բարձրարուեստ կատարումներով։ 1938 թուականին քառեակի երաժիշտներուն շնորուած է ՀԽՍՀ արուեստի վաստակաւոր գործիչի, 1945 թուականին՝ ՀԽՍՀ ժողովրդական արթիսթի կոչում, 1946 թուականին արժանացած է ԽՍՀՄ պետական մրցանակի։

1953 թուականէն քառեակը պարբերաբար մեկնած է արտասահմանեան հիւրախաղերու (Գերմանիա, Անգլիա, Ճափոն, ԱՄՆ, Գանատա, Հոլանտա, Նորովեկիա, Ֆրանսա եւ այլն)։ Քառեակին հետ տարբեր տարիներ ելոյթներ ունեցած են Ա. Գոլդենվեյզերը, Կ. Իգումնովը, Գ. Նեյգաուզը, Ս. Ռիխտերը, Դ. Շոստակովիչը, Է. Գիլելսը, Վ. Մերժանովը, Մ. Գրինբերգը, Ս. Կնուշեւիցկին։

1965 թուականին արժանացած է ՀԽՍՀ պետական մրցանակի։

Յակոբ Խանջեանը քառեակի մասին ըսած է. «Կոմիտասի անունը կրել կը նշանակէ ունենալ կատարողական մեծ արուեստ, յուզականութիւն, անմիջականութիւն, բարձր կուլտուրա։ Կոմիտասի անունը կրել կը նշանակէ արուեստն ի սպաս դնել ժողովրդին։ Կոմիտասի անունը կրել, վերջապէս, կը նշանակէ, եթէ ոչ անոր օրինակով գիւղէ գիւղ, գաւառէ գաւառ շրջիլ հայ երգը գտնելու, ձայնագրելու, մշակելու համար, ապա գիւղէ գիւղ, քաղաքէ քաղաք, երկրէ երկիր շրջիլ հայ եւ համաշխարհային երաժշտութեան նուաճումները բարձարուեստ մատուցելու համար բոլորին եւ ամէնէն առաջ սեփական ժողովուրդի ամէնալայն զանգուածներուն»։

Յղումներ

Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։