Իվան Պունին

Իվան Պունին; ռուս.՝ Иван Алексеевич Бунин
Ծնած է	22 Հոկտեմբեր 1870
Ծննդավայր	Վորոնեժ, Ռուսական Կայսրութիւն
Մահացած է	8 Նոյեմբեր 1953[…] (83 տարեկանին)
Մահուան վայր	Փարիզի 16-րդ շրջան, Փարիզ, Ֆրանսա
Քաղաքացիութիւն	Ռուսական Կայսրութիւն; Ֆրանսա
Երկեր/Գլխաւոր գործ	Գյուղը?, Dark Avenues?, The Life of Arseniev? եւ The Gentleman from San Francisco?
Մասնագիտութիւն	գրագէտ, թարգմանիչ, բանաստեղծ, արձակագիր, թատերագիր, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր
Անդամութիւն	Russian Academy?
Ամուսին	Anna Tsakni? եւ Vera Muromtseva-Bunin?
	Ստորագրութիւն;

Իվան Պունին (ռուս.՝ Ива́н Алексе́евич Бу́нин, 22 Հոկտեմբեր 1870(1870-10-22)^[1]^[2], Վորոնեժ, Ռուսական Կայսրութիւն^[1]^[3] - 8 Նոյեմբեր 1953(1953-11-08)^[1]^[3]^[4]^[…], Փարիզի 16-րդ շրջան, Փարիզ, Ֆրանսա^[1]^[3]), ռուս արձակագիր, բանաստեղծ, Փեթերսպուրկի Գիտութիւններու ակադեմիայի ակադեմիկոս, Նոպէլեան մրցանակի դափնեկիր՝ գրականութեան գծով (1933)։

Կեանք եւ գործունէութիւն

Ծնած է Վորոնեժ, որ ռուսական գաւառի գլխաւոր կեդրոն էր։ Ան ունեցած է երջանիկ մանկութիւն։ Շրջապատուած է խելացի եւ բարի մարդոցմով։ Անոր տնային առաջին ուսուցիչը եղած է Ռոմաշքովը։ Այնուհետեւ Պունինին հոգեբանութիւն, փիլիսոփայութիւն եւ հասարակական գիտութիւններ սորվեցուցած է իր աւագ քոյրը՝ Եուլիան^[6]։

Աշխատութիւններ

1891-ին Օրիոլի մէջ լոյս տեսած է իր երախայրիքը՝ «Բանաստեղծութիւններ» ժողովածուն, ապա՝ «Բաց երկնքի ներքոյ» (1898) եւ պուշկինեան մրցանակի արժանացած «Տերեւաթափ» (1901) ժողովածուները, որոնք կը յատկանշուէին բանաստեղծական դասական ձեւերու կատարելագործման որոնումներով եւ գիւտերով։

1899-ին ծանօթացած է Մաքսիմ Գորկիի հետ եւ գործակիցներ դարձած են երկար տարիներ։

Պուինինի հռչակը առաւել տարածուած է անոր «Գիւղը» (1910) վիպակուվ, ուր պատկերուած է Ռուսաստանի գիւղացիութեան վիճակը։

Թշնամաբար դիրքորոշուելուն հետեւանքով՝ 1917-ին ռուս պոլշեւիկներու կատարած Հոկտեմբերեան յեղաշրջումին դէմ, ան երկու տարի Մոսկուայէն հեռու եւ գիւղական շրջաններու մէջ ապրելէ ետք, 1920-ին խորհրդայիններու կողմէ վտարուած է Ֆրանսա, ուրմ մնացած եւ ստեղծագործած է աւելի քան 30 տարի, մինչեւ իր մահը՝ 1953։

Վտարանդի կեանքի այդ տասնամեակներուն արգասիքը եղած են․

«Միտիայի սէրը» (1925),
«Կոռնետ Էլագինի գործը» (1927),
«Արսէնեւի կեանքը» (1930) եւ բազում այլ ստեղծագործություններ, որոնց մէջ Պուինին վերծանած է երիտասարդ տարիներու իր յիշողութիւնները, յատկապէս ռուս աւատապետական կեանքի առանձնայատկութիւններն ու գալարումները։

Թարգմանութիւնները

Մեծարժէք է նաեւ Պուինինի թարգմանական ժառանգութիւնը. մանաւանդ անգլերէնէ՝ Հենրի Լոնկֆելլոյի եւ Ճորճ Պայրընի գործերէն իր կատարած թարգմանութիւններով, Պուինին կարեւոր տեղ գրաւած է ռուս գրականութիւնը եւրոպական աւանդներով հարստացնելու բնագաւառին մէջ։

1939-ին Գերմանիոյ մէջ եւ 1956-ին Մոսկուա, աւելի քան 12 հատորներով լոյս տեսած են Իվան Պուինինի երկերու լիակատար ժողովածուները^[7]։

Ծանօթագրութիւններ

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 Михайлов О. Н. Краткая литературная энциклопедия — М.: Советская энциклопедия, 1962. — Т. 1.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4297396"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4239850"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a>
↑ ^2,0 ^2,1 Русская литература XX века. Прозаики, поэты, драматурги / под ред. Н. Н. Скатов — 2005. — С. 307–311. — ISBN 5-94848-245-6
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124467367"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124510026"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4421639"></a>
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 ^3,7 ^3,8 Михайлов О. Н. Бунин Иван Алексеевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4297396"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q83552"></a>
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>
↑ Գերմանիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23833686"></a>
↑ Heywood, Anthony J։ «Ivan Alekseyevich Bunin»։ University of Leeds։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 21 December 2007-ին։ արտագրուած է՝ 1 January 2011
↑ «Իվան Բունին (1870-1953). Հայ ժողովուրդին սրտամօտ եւ հայկական բանաստեղծութեան սիրահար Նոպէլեան մրցանակակիրը»։ archive.azator.gr։ արտագրուած է՝ 2022-03-29

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q732577"_data-entity-id="Q4239850"><i_class="wef_low_priority_links">[[:ru:Михайлов,_Олег_Николаевич_(писатель)|Михайлов&nbsp;О.&nbsp;Н.]]</i>_[http://feb-web.ru/feb/kle/kle-abc/ke1/ke1-7725.htm_Краткая_литературная_энциклопедия]<span_class="wef_low_priority_links">_—_<span_title="Москва"_style="border-bottom:_1px_dotted;_cursor:_help;_white-space:_nowrap">М.</span>:_[[:ru:Большая_российская_энциклопедия_(издательство)|Советская_энциклопедия]],_1962._—_Т.&nbsp;1.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4297396"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4239850"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a></div>-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 Михайлов О. Н. Краткая литературная энциклопедия — М.: Советская энциклопедия, 1962. — Т. 1.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4297396"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4239850"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q3331189_citetype_Q1787111"_data-entity-id="Q124510026">[[:d:Q124510026|Русская_литература_XX_века._Прозаики,_поэты,_драматурги]]<span_class="wef_low_priority_links">_/_под_ред._[[:ru:Скатов,_Николай_Николаевич|Н.&nbsp;Н.&nbsp;Скатов]]_—_2005._—_С.&nbsp;307–311._—_ISBN_5-94848-245-6</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124467367"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124510026"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4421639"></a></div>-2] 2,0 ^2,1 Русская литература XX века. Прозаики, поэты, драматурги / под ред. Н. Н. Скатов — 2005. — С. 307–311. — ISBN 5-94848-245-6
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124467367"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124510026"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4421639"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q3331189"_data-entity-id="Q17378135"><i_class="wef_low_priority_links">[[:ru:Михайлов,_Олег_Николаевич_(писатель)|Михайлов&nbsp;О.&nbsp;Н.]]</i>_Бунин_Иван_Алексеевич_//_[[:ru:Большая_советская_энциклопедия_(третье_издание)|Большая_советская_энциклопедия]]:_[в_30_т.]<span_class="wef_low_priority_links">_/_под_ред._[[:ru:Прохоров,_Александр_Михайлович|А.&nbsp;М.&nbsp;Прохорова]]_—_3-е_изд._—_<span_title="Москва"_style="border-bottom:_1px_dotted;_cursor:_help;_white-space:_nowrap">М.</span>:_[[:ru:Большая_российская_энциклопедия_(издательство)|Советская_энциклопедия]],_1969.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4297396"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q83552"></a></div>-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 ^3,7 ^3,8 Михайлов О. Н. Бунин Иван Алексеевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4297396"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q83552"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36524_citetype_Q7094076_citetype_Q27031827_citetype_Q595971"_data-entity-id="Q19938912"><i_class="wef_low_priority_links">[[:fr:Bibliothèque_nationale_de_France|Bibliothèque_nationale_de_France]]</i>_data.bnf.fr:_open_data_platform<span_class="wef_low_priority_links">_—_2011.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a></div>-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q856638_citetype_Q1982918"_data-entity-id="Q23833686">Գերմանիայի_ազգային_գրադարանի_կատալոգ<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23833686"></a></div>-5] Գերմանիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23833686"></a>

[6] Heywood, Anthony J։ «Ivan Alekseyevich Bunin»։ University of Leeds։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 21 December 2007-ին։ արտագրուած է՝ 1 January 2011

[7] «Իվան Բունին (1870-1953). Հայ ժողովուրդին սրտամօտ եւ հայկական բանաստեղծութեան սիրահար Նոպէլեան մրցանակակիրը»։ archive.azator.gr։ արտագրուած է՝ 2022-03-29

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]