Թոմաս Նասթ

Թոմաս Նասթ; անգլերէն՝ Thomas Nast
Ծնած է	27 Սեպտեմբեր 1840
Ծննդավայր	Լանտաու, Պաւարիոյ Թագաւորութիւն
Մահացած է	7 Դեկտեմբեր 1902[…] (62 տարեկանին)
Մահուան վայր	Կուայաքիլ, Էքուատոր
Քաղաքացիութիւն	Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ; Պաւարիոյ Թագաւորութիւն
Մասնագիտութիւն	ծաղրանկարիչ, արուեստագէտ, լրագրող, նկարազարդող
Կուսակցութիւն	Ամերիկայի Հանրապետական Կուսակցութիւն
Կայքէջ	thomasnast.com
	Ստորագրութիւն;

Թոմաս Նասթ (անգլ.՝ Thomas Nast, 27 Սեպտեմբեր 1840 ^[5], Լանտաու, Պավարիայի թագաւորութիւն - 7 Դեկտեմբեր 1902 ^[6], Կուայաքիլ, Էքուատոր), գերմանական ծագմամբ ամերիկացի ծաղրանկարիչ, կը համարուի ամերիկեան քաղաքական նկարչութեան ժանրի հիմնադիրը։

Գրականութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Նասթը ծնած է գերմանական Լանտաու քաղաքը (Ռայնլանդ Պֆալց) պավարական ռազմական տրոմբոնիստի ընտանիքի մէջ, որ իր ազատական հայեացքներու պատճառով հակասութեան մէջ մտեր է Գերմանիոյ պետական իշխանութիւններու հետ եւ 1846 թուականին արձանագրուեր է ֆրանսական զօրաշարժի կամ ռազմափորձին, իսկ աւելի ուշ՝ ամերիկեան նաւի մէջ։ Թոմասը՝ իր կնոջն ու որդւոյն ուղարկեր է Նիւ Եորք, ուր 1849-ին ժամաներ է նաեւ ինքը։ Թոմաս Նասթի հսկայական հետաքրքրութիւնը նկարչութեան նկատմամբ դրսեւորուեր է արդէն վաղ տարիքին, եւ ան մէկ տարիով արձանագրուեր է Ալֆրետ Ֆրետրիքսի եւ Թէոտոր Քաուֆմանի տաղաւարին եւ գծագրութեան ազգային ակադեմիայի դպրոցին մէջ։ Դպրոցէն յետոյ 15 տարեկանին Նասթը սկսեր է աշխատիլ Ֆրենք Լեսլիի պատկերազարդ թերթին մէջ, իսկ 3 տարի անց՝ Harper's Weekly շաբաթաթերթին։

Ասպարէզ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Նասթը աշխատեր է «Harper's weekly» շաբաթերթին 1859-1860 եւ 1862-1886 թուականներուն։ Ընդմիջմանը ան մեկներ է Լոնտոն, որպէսզի նկարագրէ այն ժամանակուայ հիմնական մարզական իրադարձութիւնը՝ ամերիկացի Ճոն Հենանի եւ անգլիացի Թոմաս Սոյերի միջեւ բռնցքամարտի մենամարտը։ Քանի մը ամիս անց ան, աշխատելով The Illustrated London News-ի մէջ, մեկներ է Ճուզեփփէ Կարիպալտի մօտ Իտալիա, ուր ան նկարել եւ ռազմական արշաւի մասին յօդուածներ գրեր է։ 1861 թուականին Նասթի ամուսնացաւ Սարա Էտուարտսի հետ։ Շուտով ան վերադարձաւ ԱՄՆ։

1862 թուականին յհայտնուեցաւ առաջին «Խաղաղութիւն» ծաղրանկարը՝ ուղղուած քաղաքացիական պատերազմի ընդդիմախօսներու դէմ։ Իր ծաղրանկարները քաղաքացիական պատերազմի եւ հետագայ վերակառուցման ժամանակ հրապարակուեր են «Harper's weekly» շաբաթերթին մէջ։ Ան սահմանի եւ Հարաւի Նահանգներու մէջ մարտերու դաշտեր կը նկարէր։ Նկարները գրաւեր են հանրութեան այնպիսի մեծ ուշադրութիւնը, որ Աբրահամ Լինքոլնը Նասթի անուաներ է «մեր լաւագոյն հաւաքագրող սերժանտը»: Աւելի ուշ Նասթը ընդդիմացեր է նախագահ Էնտրիւ Ճոնսոնին եւ անոր վերակառուցման քաղաքականութեանը։

Ամերիկեան Կանկես գետը
Ուղեղներ
Սանթա Քլաուս
Թամանեան վագր

Ստեղծագործութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ընդհանուր առմամբ, Նասթը իր քաղաքական նկարներուն մէջ կ'աջակցէր ամերիկացի հնդիկներուն, չինացի ներգաղթեալներուն եւ կը պաշտպանէր ստրկատիրութեան արգելքը։ Հետագային ան զբաղուեցաւ Քու-Քլուքս-Քլան տարանջատման եւ բռնութեան թեմաներով: «Աւելի վատ, քան ստրկութիւնը» նկարներէն մէկուն մէջ Նասթը պատկերած է յուսահատ սեւամորթ ընտանիքին, որուն տունը այրեր է, եւ Քու-Քլուքս-Քլանի եւ Սպիտակ լիկայի երկու անդամներուն, որոնք կը շնորհաւորեն իրարու: Նասթի նկարներուն հիմնական նիւթը յաճախ կ'ուղեկցուէր բազմաթիւ մանրամասն լրացուցիչ երկրորդական նիւթերով: Կիրակնօրեայ նկարները կարող էին մատուցել զուարճանքի ժամերը՝ ուժեղ ընկերական եւ դիւրաբարոյ բնաբանով։

Իր յայտնի ծաղրանկարը Նիւ Եորքի դեմոկրատներու «Թասմանիական վագրը» հետագային բազմիցս օգտագործուեր է այլ ծաղրանկարիչներու կողմէն երկար ժամանակ։ Բացի այդ, Նասթը Ամերիկեան ծաղրանկարի գործածութեան մէջ մտցուցեր Է Ուիլիըմ Շէյքսփիրի ստեղծագործութիւններու արդիական տեսարաններու օգտագործումը քաղաքական նպատակներով։

Նասթը առաջինն էր, որ ներկայացուց փիղի կերպարը՝ որպէս Հանրապետական կուսակցութեան խորհրդանիշ^[7], եւ նաեւ ժողովրդականացուց աւանակի կերպարը՝ որպէս ժողովրդավարական կուսակցութեան խորհրդանիշ, հակառակ այն յայտնի է 1837 թուականէն^[8]։ Այս թեմայով ամենայայտնի ծաղրանկարներէն մէկը «Խուճապի երրորդ ժամկէտ» աշխատանքն է։ Ծաղրանկարը յայտնուեր է այն բանէն երեք օր անց, երբ դեմոկրատները քաղաքացիական պատերազմէն յետոյ առաջին անգամ մեծամասնութիւն նուաճեր են ներկայացուցիչներու պալատին մէջ: Հանրապետականներու կողմնակից Նասթը ծաղրեր է իր վախեցած կուսակիցներուն՝ անոնց պատկերելով փիղի տեսքով, որը փախուստով կը փրկուի միւս կենդանիներու հետ առիւծի մորթէն։ Ծաղրանկարին մէջ աւանակի դերը վերապահուեր է «Նիւ Եորք Հերալտ» թերթին, որը գրեր է այն մասին, որ հանրապետական նախագահ զօրավար Ուլիսես Ս. Կրանթը ժամանակակից Կեսար է, որը կը ձգտի հասնիլ նախագահական երրորդ ժամկէտի: Կրանթն ինքը, ի դէպ, հիացած էր Նասթով եւ, յաղթանակ տանելով ընտրութիւններուն, յայտարարեց, որ նոյն այդ Նասթի աշխատանքները օգներ են իրեն^[9]։

Մահ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

1902 թուականին Թէոտոր Ռուզուելթը Նասթին Էքուատորի մէջ, Կուայաքիլի մէջ գլխաւոր հիւպատոս նշանակեր է։ Դեղին տենդի բռնկման ժամանակ Նասթը անձնուիրաբար օգներ է բազմաթիւ դիւանագիտական եւ գործարար առաքելութիւններուն խուսափիլ վարակէն։ Սակայն ինքը վարակուեր է եւ մահացեր նոյն տարին։ Նասթի մարմինը տեղափոխուեր է ԱՄՆ եւ թաղուել Նիւ Եորքի Պրոնքս քաղաքի Վուտլոն գերեզմանատունը։

Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

↑ ^1,0 ^1,1 Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q217595"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q24255573"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1547776"></a>
↑ ^2,0 ^2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>
↑ Bryant E. Nast, Thomas // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2017. — ISBN 978-1-884446-05-4 — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T061093
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q217595"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q56691875"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q810196"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q103959511"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q34217"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21431157"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1547776"></a>
↑ RKDartists
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517"></a>
↑ Dictionary of Artists
↑ Thomas Nast
↑ Jennifer J. Rodibaugh Archived 2010-09-18 at the Wayback Machine. "Cartoonery, " American Heritage, Spring/Summer 2008.
↑ Donal A. Voorhees, The Book of Totally Useless Information, 1998; pp. 14-15.
↑ Vinson, John C. Thomas Nast, Political Cartoonist. Athens: University of Georgia Press, 1967.

Արտաքին յղումներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1787111_citetype_Q3331189"_data-entity-id="Q24255573">[[:d:Q24255573|Benezit_Dictionary_of_Artists]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:en:Oxford_University_Press|OUP]],_2006._—_ISBN_978-0-19-977378-7</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q217595"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q24255573"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1547776"></a></div>-1] 1,0 ^1,1 Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q217595"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q24255573"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1547776"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q13136"_data-entity-id="Q237227">[[:de:s:Brockhaus_Enzyklopädie|Բրոքհաուզի_հանրագիտարան]]<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a></div>-2] 2,0 ^2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q13433827"_data-entity-id="Q103959511"><i_class="wef_low_priority_links">Bryant&nbsp;E.</i>_[[:d:Q103959511|Nast,_Thomas]]_//_''[[:en:Grove_Art_Online|Grove_Art_Online]]''<span_class="wef_low_priority_links">_/_[[:d:Q56691875|J.&nbsp;Turner]]_—_[[:en:Oxford|[Oxford,_England]]],_[[:en:Basingstoke|Houndmills,_Basingstoke,_England]],_[[:Նիւ_Եորք|New_York]]:_[[:en:Oxford_University_Press|OUP]],_2017._—_ISBN_978-1-884446-05-4_—_[http://dx.doi.org/10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T061093_doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T061093]</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q217595"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q56691875"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q810196"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q103959511"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q34217"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21431157"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1547776"></a></div>-3] Bryant E. Nast, Thomas // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2017. — ISBN 978-1-884446-05-4 — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T061093
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q217595"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q56691875"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q810196"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q103959511"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q34217"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21431157"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1547776"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36570165"_data-entity-id="Q17299517">[https://rkd.nl/explore/artists/58897_RKDartists]<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517"></a></div>-4] RKDartists
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517"></a>

[5] Dictionary of Artists

[6] Thomas Nast

[Rodibaugh-7] Jennifer J. Rodibaugh Archived 2010-09-18 at the Wayback Machine. "Cartoonery, " American Heritage, Spring/Summer 2008.

[8] Donal A. Voorhees, The Book of Totally Useless Information, 1998; pp. 14-15.

[9] Vinson, John C. Thomas Nast, Political Cartoonist. Athens: University of Georgia Press, 1967.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]