Թաթուլ Կրպէեան
| Թաթուլ Կրպէեան | |
|---|---|
| Ծնած է | 21 Ապրիլ 1965 |
| Ծննդավայր | Թաթուլ, Թալինի շրջան, Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն, Խորհրդային Միութիւն |
| Մահացած է | 30 Ապրիլ 1991 (26 տարեկանին) |
| Մահուան վայր | Գետաշէն, Կէօլ-Կէօլ, Ազրպէյճանական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետութիւն, Խորհրդային Միութիւն |
| Քաղաքացիութիւն |
 Հայաստան |
| Կրօնք | Հայ Առաքելական Եկեղեցի |
| Ուսումնավայր | Երեւանի Պետական Համալսարան |
| Մասնագիտութիւն | զինուոր |
| Կուսակցութիւն | Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւն |
Թաթուլ Կրպէեան (21 Ապրիլ 1965, Թաթուլ, Թալինի շրջան, Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն, Խորհրդային Միութիւն - 30 Ապրիլ 1991, Գետաշէն, Կէօլ-Կէօլ, Ազրպէյճանական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետութիւն, Խորհրդային Միութիւն) Արցախեան պատերազմի մասնակից ՀՀ ազգային հերոս: Արցախեան ազատամարտի ժամանակ՝ 1990 թուականէն մինչեւ 1991 թուական, եղած է Գետաշէն-Մարտունաշէն ենթաշրջանի ինքնապաշպանութեան հրամանատարը։
Կենսագրութիւն
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Թաթուլ ծնած է 1965 թուականի Ապրիլ 21-ին, Հայաստանի Թալինի շրջանի Արեգ գիւղին մէջ։ Տարրական եւ միջնակարգ կրթութիւնը ստաձած է Թալինի Արուեստից դպրոցին մէջ, որ աւարտած է գերազանցութեամբ։ Խորհրդային Միութեան բանակին մէջ ծառայելէ ետք ընդունուած է ԵՊՀ Պատմութեան բաժանմունք։ Այդ ժամանակ Թաթուլ միացաւ ազատագրական շարժման։ Նոյն միջոցին Թաթուլ դասաւանդեց պատմութիւն՝ Գետաշէնի երկու դպրոցներու մէջ։ Ան նաեւ անդամ էր «Միացում» կազմակերպութեան։
1990 թուի Սեպտեմբերին Թաթուլ մեկնեցաւ Արցախ, ուր վիճակը օր ըստ օրէ կը վատթարանար։ Իր հիմնած խումբով ղեկավարեց ինքնապաշպանութիւնը ընդդէմ ազրպէյճանական զինուած ուժերուն եւ ոստիկանական խմբաւորումներուն։ Թաթուլ կ'ըսեր «ինչո՞ւ էք վախենում մահից: Հողի համար ես հենց հիմա պատրաստ եմ մեռնելու: Հողի, ազգի համար: Ես ոչ մի անգամ չեմ գնա Երեւանի օդանաւակայանում իջնեմ, ասեմ՝ Գետաշէնը յանձնեցի: Ես այստեղ կը մեռնեմ, այդ բանը չեմ անի...»: Վերջին անգամ, երբ հասաւ Երեւան ըսաւ հետեւեալը.«Գիտեմ, որ Երեւան այլեւս չեմ գայ, ինձ կը բերեն»:
Հերոսը մահացաւ 1991 թուին Ապրիլ 30-ին «Օղակ» գործողութեան ժամանակ։ 1996 թուին Սեպտեմբեր 20-ին արժանացաւ ՀՀ Ազգային հերոսի կոչման։ Թաթուլ թաղուած է հայրենի Արեգ գիւղին մէջ, որ վերանուանուած է Թաթուլ։ Գիւղին մէջ զետեղեցին տուֆակերտ յուշարձան, որուն ճարտարապետն է Տարիէլ Յակոբեան:
Օղակ Գործողութիւն
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]1991 թուի գարնան Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան հիւսիսային շրջաններուն մէջ զօրացած էր պատերազմական իրադրութիւնը։ 1991-ի Ապրիլին խորհրդային եւ ազրպէյճանական իշխանութիւնները այս գիւղերուն դէմ ուղղուած ռազմական գործողութիւն սկսելու որոշում ընդունեցին։
Մոսկուաի մէջ ստեղծուած մարդու իրաւունքներու «Մեմորիալ» կեդրոնը վերականգնած է այդ օրերու իրադարձութիւնները։ 1991 թուականի 30 Ապրիլին Չորրորդ բանակ, իսկ աւելի ուշ՝ ազրպէյճանական «ՕՄՕՆ»-ը յարձակեցան Շահումեանին մօտ գտնուող Գետաշէնի վրայ։ ՕՄՕՆականները յարձակեցան տուներու վրայ ու սկսան կողոպտել։ Միեւնոյն ժամանակ յարձակման ենթարկեցին բնակիչերը։ Զոհերու մեծ մասը երիտասարդներ էին։[1]:
|
«Թաթուլին շատ լաւ եմ յիշում: Ասես Սասնոյ ֆետայի լիներ՝ թիկնեղ, գանգուր մազերով, թաւ մօրուքով: Զինուած ջոկատը ղեկավարելուց զատ՝ ուսուցչութիւն էր անում տեղի երկու դպրոցներում: Նրա առաքելութիւնը սոսկ կռուելուց աւելին էր»: | 
|
Քաղուածքներ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Թաթուլ յաճախ կը կրկնէր․
|
|
Գետաշէնը կը դատարկուի միայն իր դիակի վրայով: |
|
Վերջին Երեւան այցելութեան ժամանակ Թաթուլ ըսած է․
|
|
Գիտեմ, որ Երեւան այլեւս չեմ գայ, ինձ կը բերեն...[2]: |
|
Թաթուլ Կրպէեանի Կերպարը Արուեստի Մէջ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Թաթուլ Կրպէեանին եւ ընկերներուն նուիրուած է Ռաֆայէլ Սահակեանի «Արծուապաշտ երկիր» փաստագեղարուեստական վէպը, «Կարօտից խելառը» տեսաերիզը, ինչպէս նաեւ «Լերան լանջին» (հեղ.՝ Ներսիկ Իսպիրեան) եւ «Մայրամուտ իջաւ» (հեղ.՝աշուղ Գէորգ) երգերը։ Աշոտ Բաբայեան՝ «Սոնատ» թաւջութակի եւ դաշնամուրի համար (1993 թուին), նուիրուած Թ. Կրպէեանին։