Գրիգոր Խալդարեան
| Գրիգոր Խալդարեան | |
|---|---|
| Ծնած է | Անյայտ |
| Մահացած է | 1787[1][2] |
| Ազգութիւն | Հայ[2] |
| Մասնագիտութիւն | հրատարակիչ, թարգմանիչ, բառարանագիր |
| Աշխատավայր | Հրատարակիչ, թարգմանիչ, բառարանագիր |
Գրիգոր Խոջամալի Խալդարեան (անյայտ - 1787), հրատարակիչ, թարգմանիչ, բառարանագիր։
Ծնած է Նոր Ջուղայէն Հնդկաստան գաղթած վաճառականի ընտանիքի մէջ։ 1770-ին մեկնած է Լոնտոն, ուր մնացած է 10 տարի եւ փորձած իրականացնել հայկական տպարան հիմնելու եւ գիրքեր հրատարակելու իր երազանքը։ Ձուլել տալով հայերէն տառեր՝ 1780-ին անգլերէն տպարանի մը մէջ հրատարակած է «Դաւանութիւն հաւատոյ» գիրքը։ Նոյն թուականին տեղափոխուած է Փեթերսպուրկ եւ 1781-ին լոյս ընծայած Ռուսաստանի մէջ առաջին հայերէն գիրքը՝ «Այբբենարան»-ը։ Հետագայ տարիներուն հրատարակած է եւս 10 գիրք։ «Պատմութիւն Ս. գրոց» (1785) եւ «Գիրք, որ կոչի վէմ գայթակղութեան» (1786) գիրքերու վերջին էջերուն մէջ զետեղուած են անոր թարգմանած «Յաղագս իրաւանց» եւ «Յաղագս նախանձաւորութեան» բարոյախօսական գրուածքները։ Իրեն կը պատկանի Ներսէս Շնորհալիի «Հաւատով խոստովանիմ» աղօթքի ռուսերէն թարգմանութիւնը։ Կազմած է «Գիրք որ կոչի շաւիղ լեզուագիտութեան» հայ-ռուսերէն համառօտ բառարանը, որ լոյս տեսած է մահէն ետք (1788)։
Գրականութիւն
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]- Թէոդիկ, Տիպ ու տառ, Կ. Պոլիս, 1912, էջ 177։
- Լեւոնյան Գ., Հայ գիրքը եւ տպագրության արվեստը, Ե., 1958, էջ 164։
- Լեո, Երկ. ժող., հտ. 3, գիրք 2, Ե., 1973։
Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։ 
|
- ↑ Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
- ↑ 2,0 2,1 Ով ով է. հայեր / խմբ. Հ. Այվազյան — Երևան: Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 2005. — հատոր 1. — է. 489.