Արսէն Կիտուր

Արսէն Կիտուր
Ծնած է	1883
Ծննդավայր	Դարոյնք, Էրզրումի վիլայէթ, Օսմանեան Կայսրութիւն
Մահացած է	1976
Մահուան վայր	Պէյրութ, Լիբանան
Ուսումնավայր	Գէորգեան Հոգեւոր Ճեմարան
Մասնագիտութիւն	հասարակական գործիչ
Կուսակցութիւն	Սոցեալ Դեմոկրատ Հնչակեան Կուսակցութիւն

Արսէն Կիտուր (1883, Դարոյնք, Էրզրումի վիլայէթ, Օսմանեան Կայսրութիւն - 1976, Պէյրութ, Լիբանան), հայազգի հասարակական գործիչ։ 1905 թուականէն Հնչակեան կուսակցութեան անդամ։

Կենսագրութիւն

Աւարտեր է Էջմիածնի Գէորգեան ճեմարանը (1908) եւ Կոստանդնուպոլսոյ Պետական բարձրագոյն ուսուցչանոցը (1914)։

1916 թուականին Պաղտատի մէջ կազմակերպեր է «Տարագրելոց պաշտպանութեան մարմին» բարեգործական ընկերութիւնը, որ նիւթական օգնութիւն ցոյց տուեր է 1915 թուականի Մեծ Եղեռնի ժամանակ Իրաք տարագրուած հայերուն։

1919 թ. Մայիսին եղեր է Հայաստանի Հանրապետութեան Պետական խորհուրդի անդամ, ապա գործուղուեր Իրաք՝ որպէս ՀՀ հիւպատոս, եւ կազմակերպեր ներգաղթը:

191 9թ. Պաղտատի մէջ եղեր է ՀԲԸՄ տեղի մասնաճիւղի հիմնադիրներէն:

1917 թուականին տեղափոխուեր է Անդրկովկաս, 1918 թուականին մասնակցեր Սարդարապատի ճակատամարտին։

1920 թուականի Նոյեմբերին, գտնուելով Իրաքի մէջ, ողջուներ է Հայաստանի մէջ խորհրդային կարգերու հաստատումը։

Որբանոցի հիմնադրում

Մոսուլի մէջ հիմներ է «Վասպուրական» որբանոցը, որ հետագային տեղափոխուեր է Պաքուպա, ապա՝ Երուսաղէմ՝ վերանուանուելով «Արարատեան որբանոց»:

Ուսուցչական ասպարէզ

Երկար տարիներ ուսուցաներ է Պաղտատի «Սուլթանիէ» պետական վարժարանի մէջ, Պաղտատի, Լիբանանի, Սուրիոյ հայկական վարժարաններու մէջ:

1920-ական թուականներուն աջակցեր է Միջագետքէն Խորհրդային Հայաստան հազարաւոր հայերու ներգաղթի գործին։

խմբագիր

1911 թ. Պոլսոյ մէջ եղեր է Հնչակեան ուսանողական միութեան «Կայծ» ամսաթերթի խմբագիր:

1937-1957 թուականներուն (ընդմիջումով) եղեր է «Արարատ»-ի խմբագիրը։

Աշխատութիւններ

Հրատարակեր է մարքսիզմը մանրբուրժուական տեսանկիւնէն մեկնաբանող՝ «Պատմութեան փիլիսոփայութիւնը» (1911), «Մարքսիզմ, տարուինիզմ, հոգին ու նիւթը» (1939), հնչակեան կուսակցութեան անցեալը իտէալականացնող՝ «Հայ ազատագրութեան ճանապարհին» (1949), «Յուշեր եւ փուշեր» (Պէյրութ, 2-րդ հրատարակչութիւն, 1956) եւ այլն գրքեր։ «Արարատ»-ի մէջ տպագրած շարք մը յօդուածներու մէջ պաշտպաներ է ԽՍՀՄ արտաքին քաղաքականութիւնը՝ արտայայտելով սփիւռքահայ առաջադիմական ուժերու ձգտումները։

Աղբիւրներ

• Գառնիկ Ստեփանեան, Կենսագրական բառարան. հատոր Բ, Ե., «Սովետական գրող», էջ 109։
• Հայաստանի Դիւանագիտական Ներկայացուցիչներ

Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։