Առնօ Պապաճանեան
| Առնօ Պապաճանեան |
|---|
Առնօ Պապաճանեան (22 Յունուար 1921[4][5][2][…], Երեւան, Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն[1][6] - 11 Նոյեմբեր 1983[1][2][3], Երեւան, Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն, Խորհրդային Միութիւն[6]
Մոսկուա, Խորհրդային Միութիւն[2]), երգահան եւ դաշնակահար, ԽՍՀՄ ժողովրդական արուեստագէտ։
Կենսագրութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Առնօ Պապաճանեան ծնած է Երեւան։ Առնօ Հինգ տարեկան եղած ատեն, իր յաճախած մանկապարտէզը այցի եկած է Արամ Խաչատուրեան, շնորհալի մանուկներ յայտնաբերելու համար, ան տպաւորուած է Առնոյին դաշնակի կատարողութեամբ եւ թելադրած, որ մանուկը անպայման նուիրուի երաժշտութեան։
Ինը տարեկանին ստեղծած է իր առաջին երաժշտական գործը՝ «Պիոներական մարշը», որ ուշադրութիւնը գրաւած է ժամանակի գրականութեան, մշակոյթի եւ արուեստի ականաւոր գործիչներուն եւ քննադատներուն։
Չարենց իր հոգածութեան տակ առած է Պապաճանեանին՝ անոր առջեւ բանալով դռները Երեւանի պետական երաժշտանոցին կից երաժշտական դպրոցին։ Այնուհետեւ՝ Պապաճանեան մասնագիտական իր ուսումը ստացած է նախ Երեւանի Պետական Երաժշտանոցին մէջ, ապա՝ 1948-ին ընդունուած է Մոսկուայի Պետական Երաժշտանոցին դաշնամուրի բաժինը, միաժամանակ իր արուեստը կատարելագործելով Մոսկուայի Հայաստանի Կուլտուրայի Տան արուեստանոցին մէջ։
Ան 1956-էն սկսեալ վերջնական բնակութիւն հաստատած է Մոսկուայի մէջ[7], ուր մահացած է 11 Նոյեմբեր 1983-ին՝ գերելով մոսկուացիներու հոգին, իբրեւ Սիրոյ եւ Հայաստանի մեծ երգիչն ու երաժիշտը։
Արուեստի քննադատներն ու կենսագիրները կ'ընդգծեն, որ Առնօ Պապաճանեանի երաժշտական կազմաւորման վրայ խոր ազդեցութիւն գործած են Արամ Խաչատուրեան եւ Սերգէյ Ռախմանինով։
Ստեղծագործութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Ան եղած է մեր ժողովուրդին սիրուած երաժիշտը, որուն Վաղարշապատի պարը, Հերոսական բալլադը, Հայկական ռապսոդիան եւ Դաշնամուրային եռեակը մինչեւ այսօր լայն ժողովրդականութիւն կը վայելեն։ Նոյնպէս եւ Կամուրջներ, Գուշակիր ցանկութիւնս ու Մի շտապիր երգերու օրինակով քնարական գործերը։
Առնօ Պապաճանեան մեծ գործ կատարած է նաեւ թատերական եւ շարժանկարային գլուխգործոցներու երաժշտական դաշնաւորման ասպարէզին մէջ։ Իրենց ժողովրդականութիւնը մինչեւ այսօր կը պահպանեն․
- Իմ սիրտը լեռներում է,
- Առաջին Սիրոյ երգը,
- Երջանկութեան մեխանիկան եւ Հարսնացուն հիւսիսից գործերու բեմականացման համար Պապաճանեանի ստեղծած երաժշտական դաշնաւորումները։
Առնօ Բաբաջանեան դաշնակահարը ինքզինք գերազանցած է յատկապէս սեփական երգերու եւ երաժշտական ստեղծագործութեանց մեկնաբանութեան ժամանակ։
Պատկերասրահ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
-
Առնօ Պապաճանեան համերգասրահ -
Առնօ Պապաճանեանին յուշարձանը, Երեւան -
Առնօ Պապաճանեանին յուշատախտակը, Երեւանի Մաշտոցի պողոտային վրայ (քանդակագործ՝ Աշոտ Արամեան) -
Առնօ Պապաճանեանին յուշատախտակը, Դիլիջան
Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 http://www.oxfordmusiconline.com/subscriber/article/grove/music/01642
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
- ↑ 3,0 3,1 (unspecified title) — SAV, 1999.
- ↑ Бабаджанян Арно Арутюнович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
- ↑ LLC Helix Consulting։ «Առնօ-Պապաճանեանի ծննդեան օրն է»։ www.panorama.am։ արտագրուած է՝ 2020-08-13
Աղբիւրներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
- Առնօ Պապաճանեանին կենսագրութիւնը Archived 2020-09-27 at the Wayback Machine.