Աշոտ Սուքիասեան

Աշոտ Սուքիասեան
Ծնած է 18 Օգոստոս 1922(1922-08-18)
Ծննդավայր Թիֆլիս, Անդրկովկասի ԽՖՍՀ
Մահացած է 15 Յունուար 2007(2007-01-15) (84 տարեկանին)
Մահուան վայր Երեւան, Հայաստան
Ուսումնավայր Երեւանի Պետական Համալսարան
Հայաստանի Հանրապետութեան գիտութիւններու ազգային ակադեմիայի Հրաչեայ Աճառեանի անուան լեզուի հիմնարկ
Մասնագիտութիւն լեզուաբան, ուսուցիչ
Աշխատավայր Հայաստանի Հանրապետութեան գիտութիւններու ազգային ակադեմիայի Հրաչեայ Աճառեանի անուան լեզուի հիմնարկ
Երեւանի Պետական Համալսարան

Աշոտ Սուքիասեան (18 Օգոստոս 1922(1922-08-18), Թիֆլիս, Անդրկովկասի ԽՖՍՀ - 15 Յունուար 2007(2007-01-15), Երեւան, Հայաստան), լեզուաբան ու բառարանագիր, բանասիրական գիտութիւններու դոկտոր (1972), փրոֆէսոր (1974), ՀԽՍՀ գիտութեան վաստակաւոր գործիչ (1980)։։ Գլխաւորաբար յայտնի է իր մեծածաւալ հոմանիշներու բառարանով։

Կեանք եւ գործունէութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ծնած է Թիֆլիս։ 1940-ին աւարտած է Թիֆլիսի հայկական միջնակարգ դպրոցը, ընդունուելով Երեւանի պետական համալսարանի բանասիրական ճիւղի հայոց լեզուի եւ գրականութեան բաժինը։

1941-1942-ին մասնակցած է Բ. Աշխարհամարտի կովկասեան ռազմաճակատի մարտերուն, եւ Փետրուար 1942-ին ծանրօրէն վիրաւորուելով, բանակէն ազատ արձակուած է իբրեւ հաշմանդամ։ 1945-ին համալսարանական ուսումը շարունակած է, աւարտելով 1948-ին։

Յունիս 14, 1949-ին, Աշոտ Սուքիասեանի ընտանիքը, հազարաւոր հայերու շարքին, աքսորուած է Ալթայի երկրամասի (Կեդրոնական Ասիա) խորերը։ Անոր դիմում-բողոքներուն շնորհիւ, յաջողած է ընտանիքը աքսորէն վերադարձնել քանի մը ամիս ետք։

1950-ին, Սուքիասեան ընդունուած է Հայաստանի Գիտութիւններու Ակադեմիայի լեզուի հիմնարկը իբրեւ հայցորդ (դոկտորականի ուսանող) «Հայ բառարանագրութիւն» մասնագիտութեամբ, աշակերտելով մեծանուն լեզուաբան Հրաչեայ Աճառեանին։

1954-ին, պաշտպանած է թեկնածուական (առաջին դոկտորական) աւարտաճառը՝ «Խորհրդահայ բառարանագրութիւը» նիւթով, իսկ նոյն տարին աշխատանքի անցած է լեզուի հիմնարկին մէջ, ուր աւագ գիտաշխատող եղած է 1954-1966-ին։

1966-ին, դասախօսի պաշտօն ստանձնած է Երեւանի պետական համալսարանին մէջ, ուր 1976-1991ին ժամանակակից հայոց լեզուի ամպիոնի վարիչ եղած է։ «Հոմանիշները ժամանակակից հայերէնում» մեծածաւալ մենագրութեան հիմամբ (Երեւան, 1971), 1972-ին ստացած է բանասիրական գիտութիւններու դոկտորի տիտղոսը։

1974-ին դարձած է փրոֆէսոր, իսկ 1980-ին Հայաստան գիտութեան վաստակաւոր գործիչի տիտղոսին արժանացած է։

Աշխատութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ա. Սուքիասեանի աշխատութիւնները հիմնականին նուիրուած են բառագիտութեան։ 1967-ին հրատարակած է «Հայոց լեզուի հոմանիշների բառարան»ը, որ կ՚ընդգրկէ շուրջ 83.000 բառ ու դարձուածք։ Երկրորդ, վերամշակուած հրատարակութիւնը լոյս տեսած է 2003ին (վերատպուած՝ 2009-ին), իսկ յաջորդ տարին արժանացած է Հայաստանի Հանրապետութեան նախագահի մրցանակին[1]։

Սերգէյ Գալստեանի հեղինակակցութեամբ, կազմած է «Արդի հայերէնի դարձուածաբանական բառարանը» (1975)։ Սուքիասեանի «Ժամանակակից հայոց լեզու (հնչիւնաբանութիւն, բառագիտութիւն, բառակազմութիւն») աշխատութիւնը ունեցած է երեք հրատարակութիւն (1982, 1987 եւ 1989)։

Կազմած է հոմանիշներու բառարան մը դպրոցականներու համար (2000)[2]։

Երկեր[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

  1. «Աշոտ Սուքիասեան»։ avproduction.am։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2022-10-10-ին։ արտագրուած է՝ 2022-10-10 
  2. armprelacy (2022-08-18)։ «ԱՇՈՏ ՍՈՒՔԻԱՍԵԱՆ (ծնունդ՝ 18 Օգոստոս, 1922)»։ Armenian Prelacy (en-US)։ արտագրուած է՝ 2022-10-10 
  3. ՓՐՈՖԷՍՈՐ ԱՇՈՏ ՍՈՒՔԻԱՍԵԱՆ