Աղեքսանդր Ա. Ջուղայեցի

Աղեքսանդր Ա. Ջուղայեցի
Ծնած է 17-րդ դար
Ծննդավայր Սպահան, Իրան
Մահացած է 22 Նոյեմբեր 1714(1714-11-22)
Մահուան վայր Վաղարշապատ
Մասնագիտութիւն քահանայ
Վարած պաշտօններ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս[1]

Աղեքսանդր Ա․ Ջուղայեցի (17-րդ դար, Սպահան, Իրան - 22 Նոյեմբեր 1714(1714-11-22), Վաղարշապատ)։ Ամենայն հայոց կաթողիկոս, յաջորդած՝ Նահապետ Ա. Եդեսացիին, նկար՝ [2]։

Կենսագրութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Հայոց կաթողիկոս՝ 1706 թուականէն։ Նախ եղած է՝ Նոր Ջուղայի Ամենափրկիչ վանքի, առաջնորդ (1697-1706), պաշտպանած՝ հայ եկեղեցւոյ դաւանական սկզբունքները, ընդդէմ Նոր Ջուղայի կաթոլիկ քարոզիչներուն եւ այդ առթիւ 1682 թուականին շարադրած իր «Գիրք Ատենական, Որ Ասի Վիճաբանական» գործը (հրտ. 1687)։ Հալածած է կաթոլիկութիւն ընդունած հայերը։ Ունի տպագիր ու անտիպ աշխատութիւններ ու նամակներ։ Կարեւոր են Կղեմէս ԺԱ. պապին եւ Պետրոս Մեծ-ին ուղղուած նամակները։

Ռուս կայսրին ուղղուած նամակը ցոյց կու տայ թէ՝ Աղեքսանդր Ջուղայեցին յարած է Իսրայէլ Օրիի ազատագրական գաղափարներուն, ունեցած՝ ռուսական կողմնորոշում։

Հմուտ՝ վանական կարգերուն, կաթողիկոս դառնալէն անմիջապէս ետք վերանորոգութիւններու ձեռնամուխ ըլլալով շինած է ձմրան սեղանատուն, վանքը հարստացուցածկահ-կարասիով, անօթներով, սպասներով եւ ձեռք բերած է կալուածներ։ Այս բոլորին կողքին, իբրեւ գրագիտութեան սիրահար, դպրոցներ բացած է եւ ջերմապէս ջատագոված մայր եկեղեցին։ Վախճանած է 22 Նոյեմբեր 1714-ին եւ թաղուած՝ Մայր Տաճարի արեւմտեան դրան աջ կողմը՝ զանգակատան տակ։ [3][4]

Ծանօթագրութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

  • «Հայկական Սովետական Հանրագիտարան», հ.1, էջ 253
  1. Հայկական սովետական հանրագիտարան / խմբ. Վ. Համբարձումյան, Կ. ԽուդավերդյանՀայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
  2. «նկարը»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2020-06-11-ին։ արտագրուած է՝ 2020-06-11 
  3. «Հայկական հետազօտութիւններոի ինստիտուտ, Կրօն, Ղազարյան Ա․ (արեւլահայերէն)»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2020-06-11-ին։ արտագրուած է՝ 2020-06-11 
  4. «ՀԱՅ ԱՌԱՔԵԼԱԿԱՆ ՍՈՒՐԲ ԵԿԵՂԵՑԻ ԱՐԱՐԱՏՅԱՆ ՀԱՅՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ԹԵՄ, ԱԼԵՔՍԱՆԴՐ Ա ՋՈՒՂԱՅԵՑԻ»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2020-06-11-ին։ արտագրուած է՝ 2020-06-11