Ալեքսանտր Յարութիւնեան
| Ալեքսանտր Յարութիւնեան | |
|---|---|
 | |
| Հիմնական տուեալներ | |
| Ծնած է |
23 Սեպտեմբեր 1920[1][2] Երեւան, Հայաստանի Առաջին Հանրապետութիւն[1] |
| Երկիր |
 Հայաստան Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւններու Միութիւն |
| Մահացած է |
28 Մարտ 2012[3][4][2] (91 տարեկանին) Երեւան, Հայաստան |
| Ազգութիւն | հայ |
| Տեսակ/ներ | օփերա եւ դասական երաժշտութիւն |
| Մասնագիտութիւն | երգահան, դաշնակահար, ժապաւէններու երաժշտութիւններու հեղինակ, երաժշտութեան ուսուցիչ |
| Գործիքներ | դաշնամուր |
| Աշխատավայր | Երեւանի Կոմիտասի անուան պետական երաժշտանոց |
| Շրջանաւարտ | Երեւանի Կոմիտասի անուան պետական երաժշտանոց |
| Անդամակցութիուն | ԽՍՀՄ կոմպոզիտորների միություն եւ Հայաստանի կոմպոզիտորների միություն |
| Պարգեւներ | Ստալինեան մրցանակ Հոկտեմբերեան Յեղափոխութեան շքանշան ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ Երեւանի պատուաւոր քաղաքացի Հայաստանի Հանրապետութեան Պատուոյ շքանշան Հայկական ԽՍՀ արուեստի վաստակաւոր գործիչ Խորհրդային Հայաստանի ժողովրդական արուեստագէտ Աշխատանքային Կարմիր դրօշի շքանշան Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշան Մովսէս Խորենացիի մետալ |
| Ցանցային կայքէջ | alexanderarutiunian.com |
Ալեքսանտր Գրիգոր Յարութիւնեան (23 Սեպտեմբեր 1920[1][2], Երեւան[1] — 28 Մարտ 2012[3][4][2], Երեւան), երգահան եւ բազմաժանր ստեղծագործող[5]: Խորհրդային եւ հայ երաժշտահան եւ դաշնակահար, Երեւանի պետական երաժշտանոցի փրոֆէսոր (1977), յայտնի է յատկապէս իր շեփորի քոնչերթոյով[6], որ Նիւ Եորք Թայմզը նկարագրած է որպէս հնչեղ[7]:
Կենսագրութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Ծնած է Երեւան, Գրիգոր եւ Ելեոնորա Յարութիւնեաններու ընտանիքէն ներս։ Հայրը զինուորական էր։
1927 թուականին մտած է Երեւանի պետական երաժշտանոցի մանկական խումբը, իսկ 1934-ին արտօնութիւն ստացած է երաժշտանոցի արուեստանոցը ուսանելու։ Աւարտած է Երեւանի երաժշտանոցը Երկրորդ Համաշխարհային Պատերազմի նախօրէին։
1946-1948-ին ստեղծագործած է Մոսկուայի հայ մշակոյթի տան մէջ։ 1954-ին եղած է Հայֆիլհարմոնիայի գեղարուեստական ղեկավարը: 1970-2008 դասաւանդած է Երեւանի երաժշտանոցին մէջ։
Ստեղծագործական կեանք[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
1949-ին Յարութիւնեան կը գրէ «Տօնական նախերգանք»ը, որ առաջին անգամ կը ներկայացուի Լենինկրատի ֆիլհարմոնիքի մեծ դահլիճէն ներս, Եւկէնի Մրաւինսքիի ղեկավարութեամբ: Մոսքուայի երաժշտական համաժողովին Արամ Խաչատրեանը անոր ներկայացուց որպէս խոստումնալից խորհրդային երաժշտահան:
- «Սայեաթ-Նովա» օփերա[8]
Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Арутюнян Александр Григорьевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 SNAC — 2010.
- ↑ 3,0 3,1 Armenian composer Alexander Harutyunyan dies at 92
- ↑ 4,0 4,1 Գերմանիոյ Ազգային Գրադարան, Բեռլինի պետական գրադարան, Բավարիական պետական գրադարան եւ ուրիշներ Record #103848622 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
- ↑ «Զարթօնքի» Երգարանը
- ↑ Timofei Dokschitzer | Alexander Harutyunyan , Trumpet Concerto, YouTube
- ↑ CLASSICAL MUSIC AND DANCE GUIDE, The New York Times, August 4, 2000(անգլերէն)
- ↑ Ալեքսանտր Յարութիւնեանի «Սայեաթ-Նովա» օփերան Բեմադրուցաւ Լոնտոնի Մէջ
| ||||||
