Վլատիմիր Փութին

Վլատիմիր Փութին; ռուս.՝ Владимир Владимирович Путин
Նաեւ յայտնի է իբրեւ	Платов, Platov եւ ߔߑߟߊߕߐߝ߭
Ծնած է	7 Հոկտեմբեր 1952[…] (72 տարեկան)
Ծննդավայր	Լենինկրատ, Խորհրդային Միութիւն
Քաղաքացիութիւն	Ռուսիա[…]
Ազգութիւն	Ռուս
Մայրենի լեզու	ռուսերէն
Կրօնք	Ուղղափառութիւն
Ուսումնավայր	Ռուսաստանի դաշնային անվտանգութեան ծառայութեան ակադեմիա; Սան Փեթերսպուրկի համալսարանի իրաւաբանական բաժանմունք; Արտաքին հետախուզության ակադեմիա?; School 193?; School 281?; Սան Փեթերսպուրկի պետական լեռնային հիմնարկ; Սան Փեթերսպուրկի Համալսարան; St. Petersburg Institute of the FSB of Russia?
Ազդուած է	Անատոլի Սոբչակ?, Իվան Իլյին?, Հելմուտ Կոլ?, Ալեքսանդր Դուգին?, Նիքոլօ Մաքիաւէլլի եւ Բորիս Ելցին?
Երկեր/Գլխաւոր գործ	A Plea for Caution From Russia?, Russia at the Turn of the Millennium?, Russia Muscles Up — the Challenges We Must Rise to Face?, Russia: The Ethnicity Issue?, Economic Tasks?, Democracy and the Quality of Government?, Building Justice: A Social Policy for Russia?, Being Strong: National Security Guarantees for Russia?, Time to Trust Russia: A Common Front Against Terror? եւ We Share German Priorities?
Մասնագիտութիւն	քաղաքական գործիչ
Աշխատավայր	Ռուսաստանի Դաշնութեան նախագահի աշխատակազմ; Administrative Directorate of the President of the Russian Federation?; ԽՍՀՄ ՊԱԿ առաջին գլխավոր վարչություն?; ԽՍՀՄ Պետական անվտանգութեան կոմիտէ
Վարած պաշտօններ	Ռուսաստանի նախագահ?
Անդամութիւն	All-Russia People's Front?, Ozero? եւ Ռուսաստանի գեղարուեստի ակադեմիա
Ամուսին	Լիուտմիլա Փութինա
Ծնողներ	հայր՝ Վլատիմիր Սպիրիդոնովիչ Փութին, մայր՝ Մարիա Իվանովնա Փութինա
Երեխաներ	Katerina Tikhonova?, Maria Vorontsova?, Elizaveta Rozova?, Ivan Putin? եւ Vladimir Putin Jr.?
Կայքէջ	putin.kremlin.ru(ռուս.)(անգլերէն)
	Ստորագրութիւն;

Վլատիմիր Վլատիմիրի Փութին (ռուս.՝ Путин, Владимир Владимирович, 7 Հոկտեմբեր 1952(1952-10-07)^[3]^[4]^[5]^[…], Լենինկրատ, Խորհրդային Միութիւն^[6]^[7]^[8]), ռուս պետական եւ քաղաքական գործիչ, Ռուսաստանի Դաշնութեան նախագահը։ Ռուսաստանի Դաշնութեան երկրորդ նախագահն է (7 Մայիս 2000 -7 Մայիս 2008)։ Ռուսաստանի Դաշնութեան առաջին նախագահ Պորիս Ելցինի հրաժարականէն ետք կատարած է նախագահի պարտականութիւնները 31 Դեկտեմբեր 1999-էն մինչեւ 7 Մայիս 2000։ 8 Մարտ 2008-էն մինչեւ 2012 եղած է Ռուսաստանի Դաշնութեան վարչապետը։ 2012-ին կրկին ընտրուած է երկրի նախագահ։

Պետութեան ղեկավար

31 Դեկտեմբեր 1999-ին Ելցինի կանուխ պաշտօնաթողութեան հետեւանքով, Փութին կը դառնայ Ռուսաստանի Դաշնութեան նախագահի պաշտօնակատար: Ռուսաստանի նախագահ Պորիս Ելցին իր պաշտօնաթողութիւնը կը յայտարարէ, պաշտօնակատար նշանակելով Վլատիմիր Փութինը: Այդ օր առտուան ժամը 11:00-ին Քրեմլինի մէջ՝ Ռուսա ս տա նի նախագահին աշխատասենեակին մէջ, Մոս կ ու այի եւ համայն Ռուսիոյ Պատրիարք Ալեքսէյ Բ.-ի ներկայութեամբ Ելցին Փութինին կը յանձնէ իր իրաւասութիւնները ։ Այս միջոցով Փութին կը ստանայ նաեւ Պատրիարքին ուղղափառ օրհնութիւնը, երկրի կառավարման յառաջիկայ դժուար գործին մէջ։ Առտուան ժամը 12:00-ին, եթերը արտակարգ ընդհատելով, հեռուստաալիքները կը հեռարձակեն Ելցինի ուղերձը, որմով ան կը յայտնէր իր պաշտօնաթողութեան եւ յետնորդին մասին^[21]։ Նոյն օրը Փութինի կու տան նախագահական իշխանութեան խորհրդանիշները, ներառեալ՝ «աթոմային ճամպրուկը»։ Առաջին պետական փաստաթուղթը, որ կը ստորագրէ ՌԴ նախագահի պաշտօնակատար Փութին, «Իր պարտականութիւններու կատարումը դադրեցուցած Ռուսաստանի Դաշնութեան նախագահին եւ անոր ընտանիքի անդամներուն երաշխքիներու մասին» հրամանագիրն է։ Հրամանագիրը ՌԴ նախկին նախագահներուն (այդ ատեն միայն Ելցինն էր) անձեռնմխելիութիւն կ'երաշխաւորէր։

26 Մարտ 2000-ին կ'ընտրուի Ռուսաստանի Դաշնութեան նախագահ։ Պաշտօնը կը ստանձնէ 7 Մայիս 2000-ին^[22]։
Մայիս 2000-ին Ռուսաստանի վարչապետի պաշտօնին համար կը նշանակէ Միխայիլ Քասյանովը^[23]։
24 Փետրուար 2004-ին Քասյանովի կառավարութիւնը կ'արձակէ՝ անոր աշխատանքը «ընդհանուր առմամբ բաւարար գնահատելով »^[24]։ Նոր վարչապետ կը դառնայ Միխայիլ Ֆրատքով^[25]։
14 Մարտ 2004-ին երկրորդ անգամ կ'ընտրուի Ռուսաստանի Դաշնութեան նախագահի պաշտօնին^[26]։ Պաշտօնը կը ստանձնէ 7 Մայիս 2004-ին^[27]։
12 Սեպտեմբեր 2007-ին կ'արձակէ Ֆրատքովի կառավարութիւնը՝^[28] վարչապետ նշանակելով Վիքթոր Զուբկովը^[29]։
7 Մայիս 2008-ին իշխանութիւնը կը փոխանցէ նորընտիր նախագահին՝ իր աշխատակազմի նախկին ղեկավար Տիմիթրի Մետվետէվ ին^[30]։ Անկէ քանի մը օր առաջ, Փութին՝ Time-ի «Աշխարհի 100 ազդեցիկ մարդոց» ցուցակին վրայ կը գրաւէ երկրորդ տեղը^[31]։

Ներքին քաղաքականութիւն

Օգոստոս 2000-ին երկրի սահմանադրական-քաղաքական համակարգին մէջ կատարուած առաջին մեծ բարեփոխումը՝ Դաշնային խորհուրդի կարգի փոփոխութիւնն էր, որուն իբրեւ արդիւնք նահանգապետները եւ մարզերու իշխանութեան ղեկավարները, որոնք մինչ այդ ի պաշտօնէ էին Դաշնային խորհուրդին մէջ, կը փոխուին նշանակովի ներկայացուցիչներու. վերջիններս պէտք էր աշխատէին Դաշնային խորհուրդին մէջ մշտական եւ մասնագիտական հիմունքներով (ընդ որում անոնցմէ մէկը կը նշանակէր նահանգապետը, երկրորդը՝ մարզի օրէնսդիր մարմինը)։ Նահանգապետներու կորսնցուցած լոպիիստական հնարաւորութիւններու փոխհատուցման նպատակով, կը ստեղծուի խորհրդակցական մարմին մը՝ Պետական խորհուրդը։

Սեպտեմբեր 2004-ին՝ Պեսլանի ահաբեկչական գործողութենէն քանի մը օր ետք, Փութին կը յայտարարէ, որ մտադիր է չեղարկելու մարզերու ղեկավարներու ընտրութիւնները: Այդ քայլը կը հիմնաւորէ ահաբեկչութեան դէմ պայքարի որպէս ուժեղացում։ Համաձայն հասարակական կարծիքի ուսումնասիրման համառուսաստանեան կեդրոնի (ՀԿՈՒՀԿ) իրականացուցած հարցման՝ հարցաքննուողներուն 48%-ին կամքին հակառակ որոշում կ'առնուի^[32]։ Մեծամասնութիւնը Փութինի դէմ կը հանդիսանայ։ Ինչպէս նաեւ կը կատարուի կուսակցական ցուցակներով պետական պատգամաւորներու ընտրութեան կարգը։ Պետական տարածքային ներկայացուցչութիւնը կը վերածուի՝ Դաշնային խորհուրդի անդամներու կէսին, որոնք կը նշանակուէին նահանգապետներու կողմէ, որոնք ալ իրենց կարգին կը նշանակուէին նախագահին կողմէ։

Դեկտեմբեր 2003-ի ընտրութիւններուն արդիւնքով Պետական ձայներու մեծամասնութիւնը կը ստանայ նախագահին յարող «Միացեալ Ռուսաստան» (ռուս.՝ «Единая Россия») կուսակցութիւնը (ընդ որում՝ Պորիս Գրիզլով կը դառնայ Պետ. Թումայի նախագահ (State Duma ))։ Երկրորդ, երրորդ եւ չորրորդ տեղերը կը գրաւեն համապատասխանաբար ՌԴ Կոմունիստական կուսակցութիւնը, Ռուսաստանի լիպերալ-դեմոկրատական կուսակցութիւնը եւ «Հայրենիք» («Родина») խումբը։ Ընտրութիւններուն յաղթելով եւ իր կազմին մէջ ընդունելով անկախ պատգամաւորներու մեծամասնութիւնը, միամանդատ շրջաններէն ընտրուած պատգամաւորներուն, Ազգային կուսակցութեան բոլոր պատգամաւորներուն, միւս կուսակցութիւններէն «փախածներուն»՝ «Միացեալ Ռուսաստան» կը ստանայ սահմանադրական մեծամասնութիւնը, որ թոյլ կու տար քուէարկութեան ժամանակ յստակ յաղթահարելու ընդդիմադիր կուսակցութիւններու դիմադրութիւնը։

2005-ին օրէնք մը կ'ընդունուի՝ Պետական Թուման՝ միայն կուսակցական ցուցակներով ընտրութեան վերաբերեալ։ Այնուհետեւ Պետ. Թուման կ'ընդունի Դաշնային օրէնսդրութեան մէջ փոփոխութիւնները, որոնք թոյլ կու տային տարածքային խորհրդարանի ընտրութիւններուն յաղթած կուսակցութիւններուն, Ռուսաստանի նախագահին առաջարկելու նահանագապետի պաշտօնի իրենց թեկնածութիւնը։ Մարզերու ճնշող մեծամասնութիւնը այդ իրաւունքը կու տան «Միացեալ Ռուսաստան»-ին։ Զանգուածային բնոյթ կը սկսի կրել նահանգապետներու՝ իշխող կուսակցութեան միջամտութիւնը։

2007-ի սկիզբը կուսակցութեան անդամներ կը համարուէին ռուսական 86 նահանգապետներէն 70-ը։ «Միացեալ Ռուսաստան»ի անդամ էին նաեւ մեծ արդիւնաբերական ընկերութիւններու կառավարիչները, իրենց ենթակայ ստորաբաժանումներու ղեկավարները, դաշնային եւ մարզային իշխանութեան մարմիններու բարձրաստիճան պաշտօնեաները։

Ծանօթագրութիւններ

[[http://www.rbc.ru/rbcfreenews/597201739a7947188820f3a1_http://www.rbc.ru/rbcfreenews/597201739a7947188820f3a1]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-1] ttp://www.rbc.ru/rbcfreenews/597201739a7947188820f3a1

[[https://actualidad.rt.com/actualidad/244910-putin-apodo-escuela-inteligencia_https://actualidad.rt.com/actualidad/244910-putin-apodo-escuela-inteligencia]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-2] ttps://actualidad.rt.com/actualidad/244910-putin-apodo-escuela-inteligencia

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q13136"_data-entity-id="Q237227">[https://brockhaus.de/ecs/julex/article/wladimir-putin_Բրոքհաուզի_հանրագիտարան]<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a></div>-3] 3,0 ^3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q13136"_data-entity-id="Q20056651"><i_class="wef_low_priority_links">[[:fr:Jean-Pierre_Delarge|Delarge&nbsp;J.]]</i>_Le_Delarge<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:Փարիզ|Paris]]:_[[:fr:Éditions_Gründ|Gründ]],_[[:fr:Jean-Pierre_Delarge|Jean-Pierre_Delarge]],_2001._—_ISBN_978-2-7000-3055-6</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3118641"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q11305732"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q90"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q20056651"></a></div>-4] 4,0 ^4,1 Delarge J. Le Delarge — Paris: Gründ, Jean-Pierre Delarge, 2001. — ISBN 978-2-7000-3055-6
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3118641"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q11305732"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q90"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q20056651"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q33270324"_data-entity-id="Q98769076">GeneaStar<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q98769076"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3100478"></a></div>-5] 5,0 ^5,1 GeneaStar
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q98769076"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3100478"></a>

[[https://www.thoughtco.com/when-was-st-petersburg-known-as-petrograd-and-leningrad-4072464_https://www.thoughtco.com/when-was-st-petersburg-known-as-petrograd-and-leningrad-4072464]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 https://www.thoughtco.com/when-was-st-petersburg-known-as-petrograd-and-leningrad-4072464

[[https://web.archive.org/web/20100514164020/http://premier.gov.ru/eng/premier/biography.html_https://web.archive.org/web/20100514164020/http://premier.gov.ru/eng/premier/biography.html]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-7] 7,0 ^7,1 ^7,2 https://web.archive.org/web/20100514164020/http://premier.gov.ru/eng/premier/biography.html

[[http://www.rosbalt.ru/piter/2014/08/22/1306942.html_http://www.rosbalt.ru/piter/2014/08/22/1306942.html]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-8] 8,0 ^8,1 ^8,2 http://www.rosbalt.ru/piter/2014/08/22/1306942.html

[[http://www.nytimes.com/2009/05/16/world/europe/16gazprom.html?pagewanted=all_http://www.nytimes.com/2009/05/16/world/europe/16gazprom.html?pagewanted=all]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-9] ttp://www.nytimes.com/2009/05/16/world/europe/16gazprom.html?pagewanted=all

[[http://espn.go.com/tennis/story/_/id/11738938/tennis-maria-sharapova-no-1-chances-take-hit-loss-caroline-wozniacki_http://espn.go.com/tennis/story/_/id/11738938/tennis-maria-sharapova-no-1-chances-take-hit-loss-caroline-wozniacki]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-10] ttp://espn.go.com/tennis/story/_/id/11738938/tennis-maria-sharapova-no-1-chances-take-hit-loss-caroline-wozniacki

[[http://espn.go.com/olympics/winter/2014/story/_/id/10323103/importance-sochi-olympics-vladimir-putin-espn-magazine_http://espn.go.com/olympics/winter/2014/story/_/id/10323103/importance-sochi-olympics-vladimir-putin-espn-magazine]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-11] ttp://espn.go.com/olympics/winter/2014/story/_/id/10323103/importance-sochi-olympics-vladimir-putin-espn-magazine

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q59152282_citetype_Q559856_citetype_Q122759350_citetype_Q6576792_citetype_Q102336293"_data-entity-id="Q866"><i_class="wef_low_priority_links">[[:d:Q379396|''(not_translated_to_mul)'']],_[[:d:Q370299|''(not_translated_to_mul)'']],_[[:d:Q76694|''(not_translated_to_mul)'']]</i>_ՅուԹյուբ<span_class="wef_low_priority_links">_—_2005.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q76694"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q370299"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q379396"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q866"></a></div>-12] (not translated to mul), (not translated to mul), (not translated to mul) ՅուԹյուբ — 2005.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q76694"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q370299"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q379396"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q866"></a>

[[http://www.aif.ru/dossier/1369_http://www.aif.ru/dossier/1369]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-13] ttp://www.aif.ru/dossier/1369

[[http://putin.kremlin.ru/bio_http://putin.kremlin.ru/bio]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-14] ttp://putin.kremlin.ru/bio

[[http://www.kommersant.ru/doc/662935_http://www.kommersant.ru/doc/662935]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-15] ttp://www.kommersant.ru/doc/662935

[[https://m.lenta.ru/news/2017/06/17/putinandkohl/amp_https://m.lenta.ru/news/2017/06/17/putinandkohl/amp]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-16] ttps://m.lenta.ru/news/2017/06/17/putinandkohl/amp

[[http://oppps.ru/vladimir-putin-luchshij-uchenik-makiavelli-pismo-iz-dalekogo-proshlogo.html_http://oppps.ru/vladimir-putin-luchshij-uchenik-makiavelli-pismo-iz-dalekogo-proshlogo.html]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-17] ttp://oppps.ru/vladimir-putin-luchshij-uchenik-makiavelli-pismo-iz-dalekogo-proshlogo.html

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q47461344"_data-entity-id="Q17290934">[[:ru:s:Лентапедия|Лентапедия]]<span_class="wef_low_priority_links">_—_2007.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17290934"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q658909"></a></div>-18] 18,0 ^18,1 Лентапедия — 2007.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17290934"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q658909"></a>

[[http://www.rah.ru/the_academy_today/the_members_of_the_academie/member.php?ID=21978_http://www.rah.ru/the_academy_today/the_members_of_the_academie/member.php?ID=21978]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-19] ttp://www.rah.ru/the_academy_today/the_members_of_the_academie/member.php?ID=21978

[[https://www.nbcnews.com/news/world/meet-putins-inside-russian-leaders-mysterious-family-n164331_https://www.nbcnews.com/news/world/meet-putins-inside-russian-leaders-mysterious-family-n164331]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-20] ttps://www.nbcnews.com/news/world/meet-putins-inside-russian-leaders-mysterious-family-n164331

[21] Քրեմլինի մէջ տեղի ունեցաւ Պորիս Ելցինի պարտականութիւններու փոխանցման արարողութիւնը

[22] Փութին Ռուսաստանի նախագահի պաշտօնի վրայ//Մոսկուա, Քրեմլին 2000, 7 Մայիսի

[23] Նախագահը կը ստորագրէ հրամանագիր մը, որմով վարչապետ կը նշանակուի Միխայիլ Քասյանով

[24] Կառավարութեան հրաժարականին հետ կապուած Փութինի յայտարարութիւնը

[25] Փութին Ֆրատքով կը նշանակէ վարչապետի պաշտօնակատար

[26] Վլատիմիր Փութին կը դառնայ Ռուսաստանի նախագահ երկրորդ անգամ

[27] Փութինի ելոյթը նախագահի պաշտօնն ստանձնելու ատեն //Մոսկուա, Քրեմլին 7 Մայիս 2004

[28] Վլատիմիր Փութին կ'ընդունի կառավարութեան հրաժարականը

[29] Նախագահը վարչապետ կը նշանակէ Վիքթոր Զուբկովը

[30] Փութինի ելոյթին Մետվետէի նախագահ ընտրուելուն առիթով

[31] Փութին ամենաազդեցիկ մարդոց կարգին Մատլէն Օլպրայթի յօդուածին Ռուսերէն թարգմանութիւնը (նախատիպը Archived 2013-08-25 at the Wayback Machine.)

[32] Մեծամասնութիւնը հանդէս կու գայ Փութինի դէմ 23 Սեպտեմբեր 2004-ին(ռուս.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]