«Հրանդ Տինք» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added

Գծային

06:56, 28 Յունիս 2019-ի տարբերակ

Հրանդ Տինք

Հրանդ Տինք (թրք.՝ Hrant Dink, 15 Սեպտեմբեր 1954, Մալաթիա - 19 Յունուար 2007, Իսթանպուլ ), պոլսահայ լրագրող, Թուրքիոյ մէջ հայերէն եւ թրքերէն լեզուներով տպագրուող միակ շաբաթաթերթի՝ «Ակօս»ի գլխաւոր խմբագիրը, Թուրքիոյ մտաւորականերէն մէկը, որ յայտնի էր իր անվախ ելոյթներով, քաղաքական խառնակ խնդիրները մեկնաբանող համարձակ յօդուածներով։

Կենսագրութիւն

Հրանդ Տինքը 7 տարեկանին ծնողներուն հետ Մալաթիայէն Իսթանպուլ տեղափոխուած է^[1]. ուսումն ստացած է Պեզճեան վարժարանէն ներս, այնուհետեւ՝ Սուրբ Խաչ դպրեվանքէն ներս։ Աւարտած է Իսթանպուլ ի պետական համալսարանի կենսաբանութեան (1978) եւ փիլիսոփայութեան (1987) ճիւղը։ Զինուորական ծառայութիւնէ ետք աշխատած է որպէս լրագրող։ 1996 թուականին Իսթանպուլ ի մէջ հիմնադրած է «Ակօս» երկլեզու (հայերէն եւ թուրքերէն) թերթը՝ նպատակ ունենալով ներկայացնել թրքահայութեան ծայրահեղ մեկուսացուածութիւնը, դառնալ անոր խօսափողն ու իրաւունքներու պաշտպանը, հաշտարար օղակ ըլլալ հայ եւ թուրք ժողովուրդներու միջեւ։
Ունի երեք զաւակ։

Հայկական Հարց

Հրանդ Տինք Թուրքիոյ մէջ ապրող հայ մտաւորականներէն մէկն էր, հակառակ որ ան իր ամբողջ կեանքի ընթացքին սպառնալիքներ կը ստանար՝ Թուրքիոյ մէջ գործող ազգայնական խմբաւորումներէն, սակայն կը մնար հանգիստ։ Ան իր մտահոգութիւններնը միշտ կը յայտնէր թուրքերու եւ հայերու միջեւ լարուած յարաբերութիւններու վերաբերեալ^[2]։ Ելոյթ ունենալով շարք մը ժողովրդավարական հարթակներու վրայ եւ հասարակական կազմակերպութիւններու մէջ, Տինքը միշտ կ'ընդգծէր Թուրքիոյ ժողովրդավարացման, ինչպէս նաեւ Թուրքիոյ մէջ խօսքի ազատութեան, փոքրամասնութիւններու իրաւունքներու, եւ ընդհանուր առմամբ մարդու իրաւունքներու, եւ յատկապէս Թուրքիոյ մէջ ապրող հայ համայնքի իրաւունքներու հարցը։ Ան թուրքերու եւ հայերու միջեւ խաղաղութիւն հաստատելու շատ կարեւոր խթան էր։

Հայոց ցեղասպանութեան հարցի կապակցութեամբ հակադրուելով Թուրքիոյ մէջ պաշտօնական տեսակէտին, ըստ որու՝ տեղի ունեցածը պատերազմական ժամանակներու բախումներու հետեւանք էր, եւ ո՛չ թէ նպատակային կոտորած. Տինքը բազմիցս հալածուած է. 2005-ին դատապարտուած է 6-ամսեայ պայմանական բանտարկութեան։

Կան թուրքեր, որոնք չեն ընդունիր, որ իրենց նախնիները ցեղասպանութիւն գործած են։ Սակայն, եթէ նայինք, կը հասկնանք, որ այդ մարդիկ ուղղակի բարի/հաճելի մարդկանց տպաւորութիւն կը ձգեն... Բայց ամէն պարագային ինչո՞ւ անոնք չեն կրնար ընդունիլ [ցեղասպանութիւնը]։ Որովհետեւ անոնք կը կարծեն, որ ցեղասպանութիւնը վատ բան է, որ անոնք երբեք չէին ցանկար ընել այդ, եւ այդ իսկ պատճառով անոնք չեն կրնար հաւատալ, որ իրենց նախնիները կրնային կատարել նման բան։

- ^[3]

Հրանդ Տինք կը հաւատար, որ Հայկական Սփիւռքը հնարաւորութիւն կ'ունենայ ազատ ապրելու՝ չենթարկուելով ճնշումներու, առաջնահերթ հաշուի առնելով ապրողներու մեծամասնութեան կարծիքը^[4]։ Հասկանալով, որ կարեկցանքը չի փոխեր Ցեղասպանութեան հարցը, Տինք կոչ կ՛ընէ երկխօսութեան.

Հայ-թրքական յարաբերութիւններն անհրաժեշտ է դուրս բերել 1915 մեթր խորութիւն ունեցող ջրհորէն։

- ^[4]

Հռետորական խնդիրներու տեսանկիւնէն, որ կը խանգարէ հայ–թրքական երկխօսութիւնը, ան կը հաւատար, որ այս խոչընդոտները կարելի էր յաղթահարել օգուտ թրքահայերուն։ Ֆրանսայի մէջ ընդունուած օրէնքէն ետք, որ յանցագործութիւն կը համարուէր հայերու դէմ իրականացուած ցեղասպանութեան ժխտումը, Տինքը դէմ արտայայտուեցաւ այդ որոշման եւ անգամ, Milliyet թերթի պնդմամբ, գնաց Ֆրանսա՝ ի նշան բողոքի^[5]։

Տինքի գործունէութիւնը կրճատուած է, ինչպէս «չորրորդ ճանապարհի հայելին»։ Ան հաւասարապէս կը ցաւէր ինչպէս հայերու, այնպէս ալ Թուրքիոյ ժողովուրդին ու թրքահայերու համար^[4]։

Արտաքին յղումներ

Տեսանիւթեր

Տե՛ս նաեւ

Իսթանպուլ ի Հրանդ Տինքի Անուան Հայ Երեխաներու Դպրոց

Ծանօթագրութիւններ

↑ «Հրանդ Տինք » Կենսագրութիւն»։ www.hrantdink.biz
↑ «Թուրքիոյ մէջ Հայ խմբագիրի սպանութիւն»։ BBC։ 2007-01-19
↑ Hrant Dink (2006)։ Screamers (trailer of documentary)
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Oran Baskın (2006-12-17)։ «The Reconstruction of Armenian Identity in Turkey and the Weekly Agos (Interview with Hrant Dink)»։ Nouvelles d'Armenie։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ -ին։ արտագրուած է՝ 2007-01-19
↑ Sazak Derya (2006-10-10)։ «Hrant'ın tepkisi»։ Milliyet (Turkish)։ արտագրուած է՝ 2007-01-22

[1] «Հրանդ Տինք » Կենսագրութիւն»։ www.hrantdink.biz

[bbcfury-2] «Թուրքիոյ մէջ Հայ խմբագիրի սպանութիւն»։ BBC։ 2007-01-19

[policy2-3] Hrant Dink (2006)։ Screamers (trailer of documentary)

[policy3-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Oran Baskın (2006-12-17)։ «The Reconstruction of Armenian Identity in Turkey and the Weekly Agos (Interview with Hrant Dink)»։ Nouvelles d'Armenie։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ -ին։ արտագրուած է՝ 2007-01-19

[Milliyet-5] Sazak Derya (2006-10-10)։ «Hrant'ın tepkisi»։ Milliyet (Turkish)։ արտագրուած է՝ 2007-01-22

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ Տող 51. / Տող 51. @@
 '''Տեսանիւթեր'''
 * [https://www.youtube.com/watch?v=IdhwyOtjqRw&list=PL21547BB48FE95401&index=1 «Ներեցէք մեզի, հայեր»]
-* [http://www.shanttv.com/am/programs/pastagrakan-filmer/videogallery/6682/6683/ «Ներեցէք մեզի, հայեր»]{{W/Ref-ru}}
+* [http://www.shanttv.com/am/programs/pastagrakan-filmer/videogallery/6682/6683/ «Ներեցէք մեզի, հայեր»]{{Ref-ru}}
 * [https://www.youtube.com/watch?v=oAwDPfkuqEI Հարցազրոյց Հրանդ Տինքի հետ]
 * [https://www.youtube.com/watch?v=Ualde25hhd0 Հրանդ Տինքի ելոյթը]
@@ Տող 58. / Տող 58. @@
 * [http://hetq.am/arm/news/32059/petq-e-hasknanq-or-hrand-tinqy-1500000---1-cher.html Պէտք է հասկնանք, որ Հրանդ Տինքը «1.500.000 + 1» չէր]
 * [http://yerevantimes.am/%D5%B0%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BF-%D5%A4%D5%AB%D5%B6%D6%84%D5%A1%D5%B6%D5%A6%D5%A5%D5%B6-%D5%A2%D5%A1%D5%B5%D6%81-%D5%B0%D5%A1%D5%B2%D5%A9%D5%A1%D5%AE-%D5%A6%D5%AB%D5%B6%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%A8/ Հրանդ Տինք՝ անզէն, բայց յաղթած զինուորը]
-* [http://www.rian.ru/analytics/20070124/59635843.html Հրանդ Տինք. «Ես իրաւասու եմ մահանալ այն երկրի մէջ, ուր ծնած եմ։»]{{W/Ref-ru}}
+* [http://www.rian.ru/analytics/20070124/59635843.html Հրանդ Տինք. «Ես իրաւասու եմ մահանալ այն երկրի մէջ, ուր ծնած եմ։»]{{Ref-ru}}
 * [http://www.agos.com.tr Сайт газеты «Agos»]
 * [http://www.birgun.net/index.php?sayfa=73&view_author=39 Հրան Տինքի անկիւնը] «BirGün» թերթին մէջ։