Քոփենհակըն
Քոփենհակըն[1] (Կաղապար:Lang-da [kʰøb̥ənˈhaʊ̯ˀn], հին Կաղապար:Lang-da - «Արեւտրականներու նաւահանգիստ», Կաղապար:Lang-lat), Դանիոյ մայրաքաղաքը եւ խոշորագոյն բնակավայրը։ Կը գտնուի Զելանտա, Սթոքհոլմէն եւ Ամագեր կղզիների վրա։ Պատմական քաղաքի բնակչութիւնը կը կազմէ ավելի քան 500 հազար մարդ, արուարձաններով՝ աւելի քան 1 մլն մարդ։ Կոպենհագէնի մի մասն կը կազմէ Քրիստիանիա ազատ քաղաքը, որ ունի մասամբ ինքնակառավարութիւն։
Բովանդակութիւն
Պատմական ակնարկ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Առաջին անգամ Քոփընհակընը պատմական աղբիւրներուն մէջ յիշատակուած են 1043 թուականին, Հավն նաւահանգիստի անուամբ։ Իսկ 1170 թուականէն անուանուած է Քոփընհակըն։
1254 թուականին ստացած է քաղաքի կարգավիճակ։ 1416-ին անցած է թագաւորի անմիջական իշխանութեան տակ եւ ստացած լայն արտօնութիւններ, իսկ 1433-ին դարձած է թագաւորանիստ քաղաք։
Ճարտարապետութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Քոփընհակընի հին մասին մէջ պահպանուած է նեղ ու ոլորուն փողոցներով միջնադարեան գբդաձեւ յատակագիծը։ Ճարտարապետական յուշարձաններէն են՝ Կրիստիանսբորգ պալատ-պառլամէնտը (1733-1740), Բիրժան (1619-1640), Թորտվալսենի թանգարանը (1839-1848), Ռոսենբերգ պալատը (1606-1634), միջնաբէրդն (1661), բարոկկո ոճի Շառլոտենբերգ պալատը (1672-1677) և Ամալիենբորգ պալատաին համալիրը (շինարարութեան սկիզբը՝ 1750), ռատուշան (1892-1905)։
20-րդ դարին սկզբէն քաղաքն աճած է դէպի հիւսիս-արեւմուտք եւ հարավ՝ միաձուլվէլով արվարձաններին, որտէղ կառուցած էն բնակէլի համալիրներ։ 20-րդ դարէն կառույցներէն էն Գրունդտվիգի եկեղէցին (1921-1940), ռադիոկենտրոնի համալիրը (1938-1945), «ՍԱՍ» ավիաընկերութեան շէնքը (1959)։ Կոպենհագէնի զարգացման գլխավոր հատակագիծը հրապարակած է 1948-ին (ճարտարապէտ՝ Ս. Է. Ռասմուսսէն)։
Թատրոններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
- Արքայական թատրոն (Det Kongelige Teater) - Դանիայի ամենամէծ թատրոնը, հիմնադրված է XVIII դարում, առաջին ազգային թատրոն է[2]
- Նոր թատրոն (Det Teater Ny) - Դրամատիկական թատրոն, բացված 1908 թ. սեպտեմբերի 19
- Օպերայի տուն (Operaen Pa Holmen) աշխարհի օպերաների տներէն ամենաթանկ եւ նորագույներէն մեկը։[2] Տրամադրված է Դանիայի թագավորական թատրոնին
- Թատրոնի տուն (Skuespilhuset) - Դրամատիկական թատրոն։ Տրամադրված է Դանիայի թագավորական թատրոնին
Յայտնի բնակիչներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
- Հանս Քրիստիան Անդերսեն - գրող և բանաստեղծ
- Նիլս Բոր - ֆիզիկոս
- Լյուդվիգ Հոլբերտ - նորվեգա-դանիական գրող, ակնարկագիր, փիլիսոփա, պատմաբան և դրամատուրգ
- Սյորեն Կիերկեգոր - փիլիսոփա, բողոքական աստվածաբան և գրող
- Լարս ֆոն Թրիեր - ռեժիսոր, սցենարիստ, պրոդյուսեր, դերասան, մոնտաժող, օպերատոր և կոմպոզիտոր
Արտաքին յղումներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
- Քոփընհակընի տուրիստական պորտալ և մշակութային տեղեկատու (անգլ.)
- GoingToCopenhagen.com – Խորհուրդներ և զբոսաշրջիկային ուղեցույցներ (անգլ.)
- Քոփընհակընի տուրիստական կայք (անգլ.)
- Քոփընհակընի թանգարանների ժողավածուներ Dansk.ru կայքում Կաղապար:Ref-ru
- Պետական Արվեստների Թանգարան Կաղապար:Ref-da, (անգլ.)
- Գրականություն Քոփընհակընի մասին (անգլ.)
- Քոփընհակընի պատմություն Կաղապար:Ref-de
