Փանամա
| Բնակավայր | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Փանամա | |||||
| սպ.՝ República de Panamá | |||||
| |||||
| Երկիր |
 Փանամա | ||||
| Ներքին բաժանում | Էմբերա Վոունաան?, Կունա Յալա?, Նգոբե Բուգլե?, Կունա դե Մադուգանդի?, Kuna de Wargandí?, Bocas del Toro Province?, Չիրիկի?, Coclé Province?, Կոլոն?, Darién Province?, Herrera Province?, Los Santos Province?, Պանամա նահանգ?, Վերագուաս? եւ Արևմտյան Պանամա? | ||||
| President of Panama? | Laurentino Cortizo? | ||||
| Օրէնսդրական մարմին | Պանամայի Ազգային ասամբլեա? | ||||
| Հիմնադրուած է՝ | 1903 | ||||
| Տարածութիւն |
74 177,3±0,1 քմ² ջրայինը 2,9 տոկոս | ||||
| Պաշտօնական լեզու | Սպաներէն[1] | ||||
| Բնակչութիւն | 4 098 587 մարդ (2017)[2] | ||||
| Ժամային գօտի | UTC-5 եւ America/Panama?[3] | ||||
| Շրջագայութեան պետ-համարագիր | PA | ||||
| Պաշտօնական կայքէջ | visitpanama.com/?lang=en | ||||
Փանամա (սպ.՝ Panamá) պաշտօնապէս՝ Փանամայի Հանրապետութիւն (República de Panamá), պետութիւն Կեդրոնական Ամերիկայի մէջ, Քարիպեան ծովուն եւ Խաղաղական Ովկիանոսին միջեւ։ Արեւմուտքէն սահմանակից է Քոսթա Ռիքային, իսկ Արեւելքէն՝ Քոլումպիային։
Փանաման պետութիւն մըն է Կեդրոնական Ամերիկայի ամէնէն նեղ (48 քմ) մասին՝ Փանամայի նեղուցին մէջ։ Ափերը ցած են, խաղաղական ովկիանոսեանը՝ խիստ մասնատուած։ Լեռնային է: Արեւմուտքը կը գտնուի Քորտիլիերա տէ Վերակուա լեռնաշղթան, որուն ամէնէն բարձր գագաթը (3475 մ) Չիրիքի գործող հրաբուխն է։ Քարիպեան ծովափով կ'երկարին Քորտիլիերա Տէ Սան Պլաս եւ Սեռանիա Տել Տարիէն լեռնաշղթաները, որոնց միջեւ կը տարածուին միջլեռնային դաշտավայրերը։
Երկրաշարժի գօտի կը համարուի, ուր երկրաշարժները յաճախակի են[4]։
- ԺԶ. դարուն սպանացիներուն կողմէ յայտնաբերուած եւ բնակուած Փանաման 1821-ին կը բաժնուի Սպանիայէն եւ կը միանայ Քոլումպիայի, Էքուատորի եւ Վենեզուելայի միութեան, որ կը կոչուէր «Մեծն Քոլումպիայի Հանրապետութիւն»:
- Ի. դարու սկիզբին Փանամայի տնտեսական եւ քաղաքական կեանքը կը զարգանայ ԱՄՆ-ի տիրապետութեան տակ։
- 1920-ական թուականներուն երկիրին մէջ կ'աշխուժանայ հակաամերիկեան շարժումը։
- ԱՄՆ վերատեսութեան կ'ենթարկէ 1903-ի պայմանագիրը։
- 1977-ին նոր պայմանագիր մը կը կնքուի, ըստ որուն Փանամային կը վերադարձուի ջրանցքին գօտին, իսկ 3 Դեկտեմբեր 1999-էն՝ նաեւ ջրանցքին տնօրինումը։
- Ջրանցքին քարիպեան ափին կը գտնուի Քոլոն նաւահանգիստը, որ կոչուած է ի պատիւ Ք. Քոլումպոսին, իսկ Խաղաղական ովկիանոսին ափին՝ Պալպուա քաղաքը՝ ի պատիւ Նունյէս Տէ Պալպոայի, որ 1513-ին կը դառնայ առաջին անձը, որ Ատլանտեան Ովկիանոսէն դուրս կու գայ դէպի Խաղաղական Ովկիանոս։
Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
- ↑ 7 // (unspecified title)
- ↑ Համաշխարհային բանկի տվյալների բազա — Համաշխարհային Դրամատուն.
- ↑ https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/northamerica
- ↑ Փանամա