Վարդան Մատթէոսեան

Վարդան Մատթէոսեան
Ծնած է	6 Մարտ 1964(1964-03-06) (60 տարեկան)
Ծննդավայր	Մոնթէվիտէօ, Ուրուկուէյ
Քաղաքացիութիւն	Ուրուկուէյ
Ուսումնավայր	Բուենոս Այրեսի համալսարան?
Մասնագիտութիւն	թարգմանիչ

Վարդան Մատթէոսեան (6 Մարտ 1964(1964-03-06), Մոնթէվիտէօ, Ուրուկուէյ), պատմաբան, բանասէր եւ թարգմանիչ։

Ծնած է Մոնթէվիտէօ, 1964-ին։ 1973-ին փոխադրուած է Պուէնոս Այրէս, ուր հայեցի ուսումը ստացած է Խրիմեան Կրթական Հիմնարկութեան մէջ (1973-1981)։ Աւարտած է Պուէնոս Այրէսի համալսարանի տնտեսագիտական ճիւղը (1991)։ Պատմական գիտութիւններու թեկնածուական աւարտաճառը պաշտպանած է ՀՀ Գիտութիւններու Ազգային Ակադեմիայի Պատմութեան ինստիտուտին մէջ (Երեւան), տիտղոսը ստանալով 2006ին։

2000 թուականին հաստատուած է Միացեալ Նահանգներ, ուր ներկայիս Արեւելեան թեմի Ազգային Առաջնորդարանի (Նիւ Եորք) դիւանապետի պաշտօնը կը վարէ։

Հայոց պատմութեան եւ գրականութեան մասնագէտ է։ 1985-էն հայերէն, անգլերէն եւ սպաներէն 9 հատոր հրատարակած է՝ հայոց պատմութեան, գրականութեան ու լեզուի մասին, եւ սպաներէնի ու անգլերէնի թարգմանած՝ 22 գիրք։

Խմբագրած է հայերէն, սպաներէն եւ անգլերէն կարգ մը հատորներ, եւ հրատարակած՝ բազմաթիւ ուսումնասիրութիւններ, թարգմանութիւններ եւ հրապարակագրական յօդուածներ հայ եւ օտար մամուլին մէջ։

Ինքնագիր հատորներ

• Կոստան Զարեանի շուրջ, Անթիլիաս, Գէորգ Մելիտինեցի Գրական Մրցանակ, 1998
• Անվերջ վերադարձ. Հայաստանի ճանապարհները (1988-2004), Երեւան, Զանգակ-97 2005
• Հարաւային կողմն աշխարհի. հայերը Լատին Ամերիկայի մէջ սկիզբէն մինչեւ 1950, Անթիլիաս, Ռիչըրտ եւ Թինա Գարօլան Գրական Մրցանակ, 2005
• Շամախեցի պարուհին. Արմէն Օհանեանի կեանքն ու գործը, Երեւան, Գրականութեան եւ Արուեստի թանգարանի հրատարակչութիւն, 2007 (համահեղինակ՝ Արծուի Բախչինեան)
• Գրական-բանասիրական ուսումնասիրութիւններ, Անթիլիաս, Գէորգ Մելիտինեցի Գրական Մրցանակ, 2009
• Pasado sin retorno, futuro que espera: los armenios en la Argentina, ayer y hoy, Montevideo: Asociación Cultural Uruguay-Armenia, 2011
• Armenian Language Matters, New York: Armenian National Education Committee, 2019
• The Politics of Naming the Armenian Genocide: Language, History, and 'Medz Yeghern', London: I. B. Tauris, 2022, 279 pages
• A Woman of the World: Armen Ohanian, the 'Dancer of Shamakha', Fresno: The Press at California State University, 2022 (համահեղինակ՝ Արծուի Բախչինեան)

Խմբագրուած հատորներ

• Los armenios en América del Sur: Primeras Jornadas de Estudio, Buenos Aires: Instituto de Investigación Armenológica, 1992
• Bedrós Hadjian, El cinturón, translated by Berg Agemian, Buenos Aires: Akian, 2004
• Պետրոս Հաճեան, Հարաւը Սփիւռքի մէջ, Հալէպ, Կիլիկիա հրատարակչատուն, 2008
• Գուրգէն Մահարի, Չարենց-նամէ (Յուշեր, յօդուածներ), կազմող՝ Գրիգոր Աճէմեան, Երեւան, Բուկինիստ, 2012
• Հայաստանի պատմական ատլաս / Atlas of Historical Armenia, Նիւ Եորք, Ազգային Ուսումնական Խորհուրդ, 2012
• Կոմիտաս-150 / Gomidas-150, Նիւ Եորք, «Սիս» հրատարակչատուն, 2019
• Գուրգէն Սարգիսեան, Իմ յուշերը (1914-1921) / My Memoirs, Նիւ Եորք, «Սիս» հրատարակչատուն, 2021

Համահեղինակութեամբ խմբագրուած հատորներ

• Charents: Poet of the Revolution, Costa Mesa (Ca.), Mazda Press, 2003 (Մարկ Նշանեանի հետ)
• Գուրգէն Մահարի, Երկերի լիակատար ժողովածու, հ. 1-15, աշխատասիրութեամբ՝ Գրիգոր Աճէմեանի, Երեւան, Անտարես, 2014-2022 (Արքմենիկ Նիկողոսեանի հետ)

Թարգմանական հատորներ

• Sarkís Gulludjian, El arte de vivir, Buenos Aires, n.p., 1985
• Sarkís Gulludjian, La fuente de la luz, Buenos Aires, Shoghag, 1986
• Eghishé Charénts, Libro del camino, Buenos Aires, Avant, 1987, 63 pages
• Bedrós Hadjian, Grandes figuras de la cultura armenia (siglos V-X), Buenos Aires, Armengraf, 1987
• Sarkís Gulludjian, Dos conferencias esclarecedoras, Buenos Aires, Asociación Cultural Armenia Hamazkaín, 1988, 108 pages
• Bedrós Hadjian, Grandes figuras de la cultura armenia (siglos XI-XIII), Buenos Aires, Armengraf, 1990
• Iervant Odian, El camarada Panchuní, Buenos Aires, Armengraf, 1992
• Paruyr Sevak, El árbol solitario, Buenos Aires, Armengraf, 1995
• Bedrós Hadjian, La palabra silenciada: las pérdidas intelectuales del Genocidio Armenio, Buenos Aires, Armengraf, 2001
• Martirós de Yerzinka, Hovhannes Aprakunetzi, Sarguis el Monje, Itinerarios, Yerevan, Academia Linguistica Internacional, 2001, 50 pages (Վահան Սարգսեանի հետ)
• Otros tiempos: poesía contemporánea de Armenia, Yerevan, Unión de Escritores de Armenia, 2006
• Bedrós Hadjian, Cien años, cien historias: Armenia y los armenios en el siglo XX, Buenos Aires, Editum, 2007
• George (Kevork) Apelian, No vendas a mi hermanita, mamá (historias de un martirio eterno), Buenos Aires, n.p., 2009
• Artak Movsisian, La meseta sagrada: Armenia en la geografía espiritual del antiguo Medio Oriente, Yerevan, Universidad de Erevan, 2010 (Ռուբէն Արծրունիի հետi)
• Artsvi Bakhchinyan, Armenian Cinema-100: The Early History of Armenian Cinema (from 1895 to mid 1920s), Yerevan, Academy of Cinema of Armenia and Union of Armenian Cinematographers, 2012 (Սուսաննա Մկրտչեանի գործակցութեամբ)
• Narrativa armenia contemporánea, Yerevan, Edit Print, 2014, 151 pages
• Հնգամեայ ծրագիր. Հայկական Համայնքներու բաժանմունք 2014-2018, Լիզպոն, «Գալուստ Կիւլպէնկեան» հիմնարկութիւն, 2014, էջ 33-67։
• Haiganoush Satchian-Grkacharian, Hadjin, If We Forget You..., Glendale, Ars Publishing, 2017, 296 pages
• Hamasdegh, House of Prayer, New York, SIS Publications, 2018, 52 pages
• Vartan Matiossian (ed.), Gomidas-150, New York, SIS Publications, 2019, 109 pages
• Gurghen Sarkissian, My Memoirs, New York, Sis Publications, 2021, 177 pages
• Subasta de almas o Armenia arrasada: la historia de Aurora Mardiganian, Buenos Aires, Ediar, 2022, 310 pages