Նարժես Մուհամատի
| Նարժես Մուհամատի نرگس محمدی | |
|---|---|
.jpg) | |
| Ծնած է | 21 Ապրիլ 1972 |
| Ծննդավայր | Զանճան, Իրան |
| Քաղաքացիութիւն |
 Իրան |
| Կրօնք | Իսլամութիւն[1] |
| Ուսումնավայր | Իմամ Խոմեյնի միջազգային համալսարան |
| Մասնագիտութիւն | իրաւապաշտպան, լրագրող |
| Գործունէութիւն | հասարակական գործիչ, լրագրող |
| Աշխատավայր | Մարդու իրաւունքներու պաշտպաններու կեդրոն[2] |
| Ամուսին | Թակի Ռահմանի |
| Երեխաներ | երկու |
Նարժես Մուհամատի (21 Ապրիլ 1972, Զանճան, Պարսկաստան)․ իրանցի հասարակական գործիչ, լրագրող եւ «Մարդու իրաւունքներու պաշտպաններու կեդրոն»ին փոխ-նախագահ։ Նոպելեան Խաղաղութեան մրցանակի դափնեկիր։
Տեղեկութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Նարժես Մուհամատի Իրան ծնած ու մեծցած կին լրագրող եւ Մարդու իրաւունքներու հասարակական գործիչ է։ Ան «Մարդու իրաւունքներու պաշտպաններու կեդրոն»ին (որուն կը գլխաւորէ Նոպելեան Խաղաղութեան մրցանակի դափնեկիր Շիրին Էպատի) փոխ-նախագահն է։
Մուհամատի բնագիտութիւն ուսանած է Քազվինի Միջազգային Համալսարանին (IKIU) մէջ եւ դարձած է արուեստի ճարտարագէտ։ Համալսարանական տարիներուն ընթացքին, ուսանողական թերթին մէջ հրապարակած է կիներու իրաւունքներու պաշտպանութեան մասին յօդուածներ։ Tashakkol Daaneshjuyi Roshangaraan (Լուսաւորուած Ուսանողներու Խումբ) քաղաքական խումբին երկու ժողովներուն ընթացքին ձերբակալուած է։ Աշխատակցած է բազմաթիւ յառաջադէմ թերթերու եւ հրապարակած է The reforms, the Strategy and the Tactics քաղաքական գրափորձերով գիրքը։
2003-ին կը միանայ «Մարդու իրաւունքներու պաշտպաններու կեդրոն»ին, որուն նախագահն է Շիրին Էպատի։ Աւելի ուշ, Նարժես կը դառնայ անոր փոխ-նախագահը։
2011-ին, «ազգային ապահովութեան դէմ գործելու» ամբաստանութեամբ, Մուհամատի 11 տարուայ համար կը դատապարտուի։ «Միջազգային Ներում»ի կոչերուն շնորհիւ, ինպէս նաեւ կարգ մը երկիրներու միջամտութեամբ, բանտէն կ՛արձակուի։ Սակայն 2015-ին կրկին կը ձերբակալուի ու կը բանտարկուի 5 տարուան համար՝ մինչեւ 8 Հոկտեմբեր 2020։
Մայիս 2021-ին, Թեհրանի Ոճիրներու Դատարանը, զայն երկուքուկէս տարուան բանտարոկութեան եւ 80 խարազանի հարուածներու կը դատապարտէ։ Չորս ամիս ետք ատեան կը կոչուի, որպէսզի դատապարտութեան պատիժին ծառայէ, սակայն ան ազդարարութեան չի պատասխաներ։
Դեկտեմբեր 2022-ին, Մաշա Ամինի Mahsa Amini բողոքի ցոյցերուն ընթացքին, Նարժես BBC կայանէն կը հրապարակէ բանտարկուած կիներուն բռնաբարութեան մասին տեղեկագրութիւն մը։ Յունուար 2023-ին, բանտէն կը հրապարակէ Evin բանտին մէջ կիներուն կացութեան մասին, ինչպէս նաեւ չարչարանքներու ենթարկուած 58 անուններու ցանկ մը։
Ընտանիք[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
1999-ին կ՛ամուսնանայ հասարակական գործիչ եւ լրագրող Թակի Ռահմանիին հետ եւ կ՛ունենան երկու զաւակներ։ Ռահմանին ձերբակալուած է եւ 14 տարի Իրանի բանտերուն մէջ բանտարկութենէ ետք, 2012-ին Ֆրանսա անցած է։ Իսկ Նարժես տեղ կը մնայ ու կը շարունակէ պայքարիլ մարդոց իրաւունքներուն համար։
Պարգեւներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
2009, «Alexander Langer Award»
2011, «Per Anger Prize»
2016, «Weimar Human Rights Award»
2018, «Andrei Sakharov Prize» (APS)
2022, «100 inspiring and influential women» (BBC)
2023, «Olof Palme Prize»
2023, «PEN/Barbey Freedom to Write Award»
2023, Եունեսքօ/«Guillermo Cano World Press Freedom Prize» Կիյերմօ Քանօ աշխարհի խաղաղութեան Պարգեւ
2023, «Nobel Peace Prize» (Նոպելեան Խաղաղութեան մրցանակ)
[3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10]
Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
- ↑ https://www.dw.com/fa-ir/برادر-نرگس-محمدی-از-اتهامات-واهی-به-نرگس-دست-بردارید/a-53557946
- ↑ Iranian human rights activist Narges Mohammadi awarded 2023 Nobel Peace Prize — 2023.
- ↑ Նարժես Մուհամատի, Կիներու իրաւունքներու ձայնը Իրանի մէջ, Նոպելի մրցանակակաիր, Աղաբի Ղավրիիլիդու, 6-10-2023(յունարէն)
- ↑ front line defenders, Նարժես Մուհամատի, «Մարդու իրաւունքներու պաշտպաններու կեդրոն»ին փոխ-նախագահ(անգլերէն)
- ↑ Նարժես Մուհամատիի youtube կայանը(անգլերէն)
- ↑ Միացեալ Ազգերու Կազմակերպութիւն․ լուրեր․ Նարժես Մուհամատի, Կիներու իրաւունքներու պաշտպան, Նոպելի մրցանակակաիր(անգլերէն)
- ↑ Պահայի համայնք - Նարժես Մուհամատի, Կիներու իրաւունքներու պաշտպան, Նոպելի մրցանակակաիր(անգլերէն)
- ↑ Financial Times - Նարժես Մուհամատի, Կիներու իրաւունքներու պաշտպան, Նոպելի մրցանակակաիր, Najmeh Bozorgmehr, @eh8an, 6-10-2023(անգլերէն)
- ↑ public գրավաճառատուն․Նարժես Մուհամատիին բոլոր հրատարակութիւնները(յունարէն)
- ↑ Ի՞նչ է արուեստի ճարտարագէտը(անգլերէն)
Արտաքին յղումներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
- «Մարդու իրաւունքներու պաշտպաններու կեդրոն» (անգլերէն)
- Ալեքսանտըր Լանկեր Պարգեւ(անգլերէն)
- Բեր Էնկըր Պարգեւ(անգլերէն)
- (APS) Անտրէյ Սագարով պարգեւ(անգլերէն)
- Օլոֆ Բալմէ պարգեւ(անգլերէն)
- Եունեսքօ, Կիյերմօ Քանօ աշխարհի խաղաղութեան Պարգեւ(անգլերէն)