Յակոբ Վարդովեան
| Յակոբ Վարդովեան | |
|---|---|
 | |
| Ծնած է | 18 Օգոստոս 1830 |
| Ծննդավայր | Իսթանպուլ, Օսմանեան Կայսրութիւն |
| Վախճանած է | 1898 |
| Վախճանի վայրը | Կոստանդնուպոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն |
| Քաղաքացիութիւն |
 Օսմանեան Կայսրութիւն |
| Ազգութիւն | հայ |
| Կրօնք | իսլամ |
| Մասնագիտութիւն | հեղինակ, դերասան, գրագէտ, թատրոնի դերասան, թատերական ռեժիսոր |
| Աշխատավայր | Արևելյան թատրոն |
Յակոբ Վարդովեան (յայտնի է որպէս Կիւլլիւ Յակոբ[1][2] (թրք.՝ Güllü Agop), 18 Օգոստոս 1830, Իսթանպուլ — 1898, Կոստանդնուպոլիս), հայ բեմադրիչ, դերասան, թատերական գործիչ։ Թրքական թատրոնի հիմնադիր[1][2]։
Կենսագրութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Յակոբ Վարդովեան ծնած է 1830-ին, Ստամպուլի մէջ։ 1861-1862-ններուն առաջին անգամ բեմ բարձրացած է Արեւելեան թատրոնին մէջ: Ղեկավարած է Իզմիրի երիտասարդ հայերու ստեղծած սիրողական խումբը եւ տուած է հայերէն ներկայացումներ Կետիկ Փաշայի եւ Սկիւտարի մէջ՝ Ասիական ընկերութեան հետ։ 1869-ին Կետիկ Փաշայի թատրոնին մէջ ստեղծած է Օսմանեան թատրոնը[1][3], որ 1870-ին մեծ վեզիր Ալի Փաշայի աջակցութեամբ պալատէն տասը տարիով Պոլսոյ մէջ թրքերէն ներկայացումներ տուող միակ թատրոնը ըլլալու արտոնութիւն ստացած է: 1882-ին Ապտիւ Համիտ Բ.ի հրամանով ստացած է «Մըզքայի Հումայուն» (սուլթանական հարմոն)։ Այս ընթացքին, անոր ցանկութեամբ որպէս իսլամ վերցուցած է Կիւլլիւ Յակոբ էֆենտի անունը։ Մինչեւ կեանքին վերջը ապրած է պալատին մէջ։
Կարեւոր դեր խաղացած է թուրք թատրոնի զարգացման գործին մէջ[4]:
Վարդովեանի ներկայացումները թարգմանուած են ժամանակի յայտնի գրագէտներ Էպուզզիա Թեֆիքի, Ալի Պէյի, Ռեճայիզատէ Էքրեմի, Նամք Քեմալի, Ահմետ Միտհաթ Էֆենտիի կողմէ եւ բեմադրուած են Վարդովեանի թատրոնին մէջ:
Ներկայացումներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
- «Լեյլա եւ Մեջնուն», 1869
- «Բռնի ամուսնութիւն», 1869
- «Թոսուն աղա», 1870
- «Այար Համզա», 1871
- «Հայրենիք», 1873
- «Ժլատ Համիտը», 1873
- «Հայր Համիտը», 1874
- «Տնօրէնի վիճակը», 1875
