Յակոբ Վարդովեան
| Յակոբ Վարդովեան | |
|---|---|
 | |
| Նաեւ յայտնի է իբրեւ | Güllü Agop |
| Ծնած է | 18 Օգոստոս 1830 |
| Ծննդավայր | Պոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն |
| Մահացած է | 1898 |
| Մահուան վայր | Պոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն |
| Քաղաքացիութիւն |
.svg){kind=small} Օսմանեան Կայսրութիւն |
| Ազգութիւն | Հայ |
| Կրօնք | Իսլամութիւն |
| Մասնագիտութիւն | գրագէտ, դերասան, թատրոնի դերասան, թատերական ռեժիսոր |
| Աշխատավայր | Արևելյան թատրոն? |
Յակոբ Վարդովեան (յայտնի է իբրեւ Կիւլլիւ Յակոբ[1][2] (թրք.՝ Güllü Agop), 18 Օգոստոս 1830, Պոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն - 1898, Պոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն), հայ բեմադրիչ, դերասան, թատերական գործիչ։ Թրքական թատրոնի հիմնադիր[1][2]։
Կենսագրութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Յակոբ Վարդովեան ծնած է 1830-ին, Ստամպուլի մէջ։ 1861-1862-ններուն առաջին անգամ բեմ բարձրացած է Արեւելեան թատրոնին մէջ։ Ղեկավարած է Իզմիրի երիտասարդ հայերու ստեղծած սիրողական խումբը եւ տուած է հայերէն ներկայացումներ Կետիկ Փաշայի եւ Սկիւտարի մէջ՝ Ասիական ընկերութեան հետ։ 1869-ին Կետիկ Փաշայի թատրոնին մէջ ստեղծած է Օսմանեան թատրոնը[1][3], որ 1870-ին մեծ վեզիր Ալի Փաշայի աջակցութեամբ պալատէն տասը տարիով Պոլսոյ մէջ թրքերէն ներկայացումներ տուող միակ թատրոնը ըլլալու արտոնութիւն ստացած է: 1882-ին Ապտիւ Համիտ Բ.ի հրամանով ստացած է «Մըզքայի Հումայուն» (սուլթանական հարմոն)։ Այս ընթացքին, անոր ցանկութեամբ որպէս իսլամ վերցուցած է Կիւլլիւ Եաքուպ Էֆէնտի անունը[4]։ Մինչեւ կեանքին վերջը ապրած է պալատին մէջ։
Կարեւոր դեր խաղացած է թուրք թատրոնի զարգացման գործին մէջ[5]:
Վարդովեանի ներկայացումները թարգմանուած են ժամանակի յայտնի գրագէտներ Էպուզզիա Թեֆիքի, Ալի Պէյի, Ռեճայիզատէ Էքրեմի, Նամք Քեմալի, Ահմետ Միտհաթ Էֆենտիի կողմէ եւ բեմադրուած են Վարդովեանի թատրոնին մէջ:
Ներկայացումներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
- «Լեյլա եւ Մեջնուն», 1869
- «Բռնի ամուսնութիւն», 1869
- «Թոսուն աղա», 1870
- «Այար Համզա», 1871
- «Հայրենիք», 1873
- «Ժլատ Համիտը», 1873
- «Հայր Համիտը», 1874
- «Տնօրէնի վիճակը», 1875
Տես նաեւ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 «ԱՐԳԻԼՈՒԱԾ ԹԵՄԱ. ԹՈՒՐՔԻՈՅ ՄԷՋ ՄԵԾ ՀԵՏՔ ՁԳԱԾ ՀԱՅԵՐԸ»
- ↑ 2,0 2,1 «"I Am Proud That I Am Hakob Vardovian's Grandchild," Former Rector Of Van University Says» (անգլերէն)
- ↑ «Արգիլուած Թեմա. Թուրքիոյ Մէջ Մեծ Հետք Ձգած Հայերը»
- ↑ «Բանախօսութիւն՝ թատրոնի երկու Յակոբներու մասին | Ակօս»։ Agos (հայերեն)։ արտագրուած է՝ 2020-10-28
- ↑ Հակոբ Վարդովյանի կենսագրությունը avproduction.am կայքում