Էդուարդ Միրզոյեան

Էդուարդ Միրզոյեան

Էդուարդ Միրզոյեան (12 Մայիս 1921, Կորի, Վրաստան - 5 Հոկտեմբեր 2012, Երեւան) - հայ երգահան, մանկավարժ, ՀՀ և ԽՍՀՄ ժողովրդական արուեստագէտ, մշակութային, հասարակական գործիչ։

Կենսագրութիւն

Էդուարդ Միրզոյեանի հայրացուն՝ ՀԽՍՀ արուեստի վաստակաւոր գործիչ Միքայէլ Միրզոյեանը (1888 թ., Թիֆլիս – 1958 թ., Երեւան), երգահան, խմբավար ու մանկավարժ էր։ 1908-ին աւարտած է Թիֆլիսի Ներսիսեան դպրոցը, 1921-ին՝ երաժշտանոցը։ Գրել է հիմնականում կամերային գործեր, խմբերգեր, ռոմանսներ, մանկական օփերային պատկերներ, երգեր («Տօ­նա­ծառ ջան, տօնա­ծառ», «Ծի­տի­կի եր­գը» և այլն)։

Էդուարդ Միրզոյեանը 1941-ին աւարտած է Երեւանի պետական երաժշտանոցին մէջ՝ Վարդգէս Տալեանի ստեղծագործական դասարանը, այնուհետև 1946 - 1948 թուականներուն կատարելագործած է Հայ մշակոյթի տան երաժշտական սթիւտիոյին մէջ։ 1948-էն դասաւանդած է Երեւանի երաժշտանոցին մէջ։

Միրզոյեանի ստեղծագործութիւններուն մէջ կ՛առանձնանան Աւետիք Իսահակեանի և Եղիշէ Չարենցի խօսքերով գրած ռոմանսները («Ասում են, թէ...», «Երազ տե­սայ» և այլն), «Հայ­րե­նիքն է կան­չում» խմբերգը։ Ընդգծուած ուժաբանութեամբ աչքի ինկած են անոր «սիմֆոնիք պա­րեր», «Տօնա­կան նա­խեր­գանք», «Ինտ­րո­դուկ­ցիա և Անընդ­հատ շար­ժում» (ջութակի և նուագախումբի համար) գործերը։ Երգահանի Լարային քառեակը հայ սենեկային երաժշտութեան ուշագրաւ երկերէն է։ Հայրենասիրական շունչով տոգորուած են՝ «Հա­յաս­տան», «Տօնա­կան» և այլ երգեր։ Հայկական սիմֆոնիք երաժշտութեան նուաճումներէն են Թաւ ջութակի և դաշնամուրի սոնաթը (նուագերգութիւն)։ Հարուստ և բազմատեսակ է Էդուարդ Միրզոյեանի ստեղծագործական ժառանգութիւնը։ Գրած է նաև «Ալ­պոմ թոռ­նի­կիս հա­մար» («Առա­ւօտ», «Մա­րի­ամ» և այլն), Պոէմ՝ դաշնամուրի, Պոէմ-էպիտաֆիա՝ սենեկանին նուագախումբի համար, և այլ գործեր։

Միրզոյեանի աշակերտներէն են երգահաններ՝ Ջիւան Տէր Թադևոսեանը, Կոնստանտին Օրբէլեանը, Աւետ Տէրտէրեանը, Խաչատուր Աւետիսեանը, Ռոպերթ Ամիրխանեանը և ուրիշներ։

1956 - 1991 թուականներուն եղած է Հայաստանի երաժշտահաններու միութեան վարչութեան նախագահ (1994-էն՝ պատուաւոր), իսկ 1962-էն ընտրուած է Խորհրդային Միութեան երաժշտահաններու միութեան նախագահութեան քարտուղար։ 1977-ին Է. Միրզոյեան եղած է Հայաստանի խաղաղութեան հիմնադրամի վարչութեան նախագահ (2009-էն՝ պատուաւոր)

Պարգևներ

Միրզոյեանը պարգևատրուած է «Կի­րիլ և Մեֆոտի» (1971 թ., Պուլկարիա), Հայ եկեղեցւոյ Սուրբ Սահակ-Սուրբ Մեսրոպի, ՀՀ Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի (երկուսն ալ՝ 2001 թ.), «Պետ­րոս Մեծ» (2005 թ., Գերմանիա) շքանշաններով, ՀՀ Մովսէս Խորենացիի (1998 թ.), ՀՀ ԳԱԱ ոսկէ (2006 թ.), Լէոնարտօ տա Վինչիի անուան միջազգային (2006 թ.), «Եկատերինա Բ.» (2006 թ., ՌԴ) մետալներով, 1988-ին արժանացած է Խորհրդային Հայաստանի մշակոյթի նախարարութեան Արամ Խաչատրեանի անուան մրցանակի։

Յիշատակ

2013 թուականի Յունուար 24-ին՝ Հայաստանի Հանրապետութեան հանրային խորհուրդը, կ՛որոշէ կայացնել՝ Դիլիջանի Կոմպոզիտորներու ստեղծագործական տունը անուանել Էդուարդ Միրզոյեանի անունով:

Ստեղծագործութիւնները

• Ասում են թէ... ռոմանս Աւետիք Իսահակեանի խօսքերով 1939
• Երազ տեսայ ռոմանս 1941
• Հայրենիքն է կանչում խմբերգ1941
• սիմֆոնիք պարեր 1947
• Տօնական նախերգանք 1947
• Լարային կուարտետ 1947

Արտաքին յղումներ

• Ոչ Եվս Է Յօրինող Էդուարդ Միրզոյեան:
• Էդուարդ Միրզոյեան (1921-2012). Հայ Երգի և Երաժշտութեան Սիրուած Վարպետը:
• Էդուարդ Միրզոյեան (1921-2012):

Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ նրա մասը վերցուած է Հայկական սովետական հանրագիտարանէն, որի նիւթերը թողարկուած են` Քրիեյթիւ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։