Զանգեզուր

Պատմական շրջան Արեւելեան Հայաստանի մէջ
Զանգեզուր
Երկիր	Ազրպէյճանի Հանրապետութիւն  Հայաստան

Զանգեզուր, պատմական շրջան Արեւելեան Հայաստանի մէջ, Զանգեզուրի լեռնաշղթայի լենռերուն մօտ:

Պատմութիւն

Զանգեզուրը պատմականօրէն ընդգրկուած է Մեծ Հայքի Սիւնիք նահանգի կազմին մէջ եւ սահմանակից եղած՝ Այրարատ, Վասպուրական, Արցախ, Ուտիք եւ Գուգարք նահանգներուն:

Սիւնիքի տարածքին մէջ յայտնաբերուած են Արտաշէս Ա․-ի արձանագրութիւնները: 2-րդ դարէն մինչեւ 4-րդ դարու վերջը Սիւնիքը եղած է Մեծ Հայքի կազմին մէջ, ուր թագաւորած են Արտաշէսեանները ապա Արշակունիները: Շուրջ հազար տարի Սիւնիքի մէջ իշխեր են հին հայկական Սիւնի տոհմի ներկայացուցիչները: 301 թուականին Սիւնիքը, ինչպէս եւ ողջ Մեծ Հայքը, ընդունած է քրստոնէութիւնը: Ընտ զորանամակի՝ Մեծ Հայքի թագաւորական բանակին Սիւնիքը տուեր է ամենաշատ թուով զինուորները (19400):

Չորրորդ դարէն Սիւնիքը կը յիշատակուի որպէս հայկական ամենամեծ նախարարութիւններէն մէկը, ուր ժարանգաբար կ՝իշխեն Սիւնի տոհմի ներկայացուցիչները:

Սիւնիքի 12 գաւառներէն Զանգեզուրի տարածքին մէջ էին եօթը (Ճահուկ, Աղահեճք, Ղաբանդ, Բաղք կամ Բալք, Ձորք, Արեւիք եւ Կովսական):

5-րդ դարու սկիզբը այստեղ գործունէութիւն ծաւալեր է Մեսրոպ Մաշտոց: 428 թուականէն մինչեւ 8-րդ դարու սկիզբը Զանգեզուրը եղած է Սասանեան Պարսկաստանի Հայկական մարզապանութեան կազմին մէջ: 7-րդ դարուն Զանգեզուրը գրաւած են արաբները:

Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։