Զահրատ
Զահրատ | |
---|---|
Ծննդեան անուն | թրք.՝ Zareh Yaldızcıyan |
Ծնած է | 10 Մայիս 1924 |
Ծննդավայր | Կոստանդնուպոլիս[1] |
Մահացած է | 20 Փետրուար 2007 (82 տարեկանին) կամ 21 Փետրուար 2007[2] (82 տարեկանին) |
Մահուան վայր | Պոլիս, Թուրքիա |
Քաղաքացիութիւն |
![]() |
Ուսումնավայր | Բանկալթի մասնաւոր հայկական դպրոց |
Մասնագիտութիւն | բանաստեղծ, բժիշկ-գրող, գրագէտ |
Ամուսին | Անայիս Եալտըզճեան |
Զահրատ (Զարեհ Եալտըզճեան, 10 Մայիս, 1924, Պոլիս - 20 Փետրուար, 2007, Պոլիս), սփիւռքահայ բանաստեղծ։
Կենսագրութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Բուն անունով Զարեհ Եալտըզճեան, ծնած է 10 Մայիս, 1924-ին, Կ. Պոլիս, Նշանթաշ թաղամասը։ 1942-ին աւարտած է Փանկալթըյի Վիեննական Մխիթարեան վարժարանը:
1940-ականներուն սկսած է գրել բանաստեղծութիւններ։ Իր տպագրեալ առաջին բանաստեղծութիւնը եղած է «Աստղ մը»ն, որ լոյս տեսած է «Ժամանակ» օրաթերթին 5 Սեպտեմբեր, 1943-ի թիւին մէջ։ Աշխատակցած է զանազան թերթերու եւ պարբերականներու։ Այնուհետեւ մէկ տարի ուսանած է դեղագործական վարժարանի մը մէջ։ Երեք տարի յաճախած է բժշկական համալսարան, սակայն կիսատ ձգելով, իբրեւ սպայ մտած է զինուորական ծառայութեան[3]: Ուսման տարիներուն, ան միաժամանակ աշխատած է տարբեր բնոյթի գործեր: Զահրատ եղած է Մխիթարեան սանուց միութեան հիմնադիր անդամը (1946), ինչպէս նաեւ խմբագիր միութեան «Սան» հանդէսին։ 1956-ին խումբ մը ընկերներով վարած է «Մարմարա» օրաթերթին կիսամսեայ գրական էջերը։
Ունի բանաստեղծական ութ ժողովածուներ, որոնք 2006-ին «Արաս» հրատարակչատան կողմէ ամփոփուած են երկու հատորներու մէջ։ Իսկ իններորդ հատորը՝ «Դդումի համ»ը հրատարակուած է յետմահու։ Իր գործերէն պատրաստուած են ընտրանիներ՝ հայերէն եւ օտար լեզուներով։ Իր քերթուածները թարգմանուած են 22 լեզուներու, արժանացած է զանազան շքանշաններու, պատուագիրերու եւ մրցանակներու։
Մահացած է 20 Փետրուար 2007-ին։ Մարմինը ամփոփուած է Շիշլիի ազգային գերեզմանատան մէջ։
Զահրատ հազուադէպօրէն գործածած է հետեւեալ ծածկանունները՝ Զարեկ, Իշխանաձուկ, Միքայէլ Թորոսեան, «Յ», «Զ» եւ Լուսարձակ։
Վկայութիւններ՝ Զահրատի մասին[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
![]() |
Զահրատը, առանց բաղդատականի, ուրիշ գիծ է: Ան ունի մտածելու իր ինքնուրոյն եղանակը, գրելու ոճը, որ իր ընթերցողը յաճախ անակնկալի կը բերէ: Այսպէս է իրաւ գրականութիւնը[4]: - Մարգար Շարապխանեան
|
![]() |
![]() |
Այս բանաստեղծը սրամիտ էր, յաճախ ընդվզող, նորարար, կը շարունակէր բերել լաւագոյն աւանդոյթները գրականութեան մէջ: Այս բանաստեղծը մնաց իր երկրին սիրահարը: Պէտք է հպարտանանք, որ ժողովուրդը ծնած է Զահրատ եւ պիտի ծնի Զահրատներ[5]: - Սերժ Սրապոնեան
|
![]() |
Զահրատի կարծիքը՝ ուսուցչութեան մասին[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
![]() |
«Ուսուցիչ ըլլալ Եւ սորվիլ ուզող ուղեղներէն ներս |
![]() |
Գիրքեր[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
- «Մեծ քաղաքը», հրատ․ Կեդրոնական սանուց միութեան, Պոլիս, 1960, 161 էջ
- «Գունաւոր սահմաններ», Պայքար տպարան, Պոլիս, 1968, 16 էջ
- «Բարի երկինք», 25-ամեակի յոբելենական բացառիկ հրատ․ Մխիթարեան սանուց միութեան, Պոլիս, 1971, 112 էջ
- «Կանանչ հող», հրատ․ Հայ արուեստի զարգացման միութեան (ՔԱԹՐԱ), Փարիզ, 1976, 30 էջ
- «Մէկ քարով երկու գարուն», հրատ․ Ալեք Մանուկեան մշակութային հիմնարկի, Պոլիս, 1989, 192 էջ
- «Ծուռ նստինք Կիկօ խօսինք», հրատ․ Մխիթարեան սանուց միութեան, 1994, 48 էջ
- «Մաղ մը ջուր», հրատ․ Ալեք եւ Մարի Մանուկեան մշակութային հիմնադրամի, Պոլիս, 1995, 160 էջ
- «Ծայրը ծայրին», Պոլիս, 2001, 96 էջ
- «Ջուրը պատէն վեր», Պոլիս, 2004, 95 էջ
- «Դդումի համ», «Արաս» հրատարակչութիւն, Պոլիս, Փետրուար 2009, 160 էջ
- «Անտիպ թերթս», «Արաս» հրատարակչութիւն, Պոլիս, Ապրիլ 2012, 432 էջ
Թարգմանութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
- Gigo Poems (A Brief Biography of Gigo), թարգմանիչ՝ Յակոբ Խաչիկեան, The Giligia Press, Քալիֆորնիա, 1968, 28 էջ
- Zahrad: Selected Poems, թարգմանիչ՝ Ռաֆֆի Սեթեան, Manna Publishing, Քանատա, 1974, 48 էջ
- Yağ Damlası, թարգմանիչ՝ Յովհաննէս Շաշքալ, İyi Şeyler Yayıncılık, Պոլիս, 1993, 44 էջ
- Ferah Tut Yüreğini, թարգմանիչ՝ Յովհաննէս Շաշքալ, «Արաս» հրատարակչութիւն, Պոլիս, Մայիս 2015, 240 էջ
Իր մասին[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
- «Եկեր եմ կ'երթամ այսպէս - որու ինչ», կազմող՝ Անայիս Եալտըզճեան, խմբագիր՝ Սեւան Տէյիրմենճեան, Պոլիս, 2012, 401 էջ։
Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
- ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #133728552 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
- ↑ Library of Congress Authorities — Library of Congress.
- ↑ «2017… Զահրատի Մահուան 10-րդ Տարելից»
- ↑ Վկայութիւններ
- ↑ Զահրատի մասին
- ↑ Ուսուցիչ ըլլալ
Աղբիւրներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
- Համայնապատկեր հանրապետական շրջանի իսթանպուլահայ գրականութեան, հրատ. Արամեան սանուց միութեան, Պոլիս, 1957։
- Զահրատ, «Անտիպ թերթս», հրատ. «Արաս» հրատարակչատան, Պոլիս, Ապրիլ 2012։
- «Զահրատ 75 տարեկան», հրատ․ Սահակեան սանուց միութեան, Պոլիս, 1999։
- Ծաղկաքաղ Սփիւռքահայ Գրականութեան, Պէյրութ 2009, էջ (287):