Բորակածնային Յօդատապ

Բորակածնային Յօդատապը կամ Gout-ը յօդաբորբի ընտանիքին մաս կը կազմէ, որ կը յառաջանայ բորակածնային թթուի-միզաթթուի (uric acid) յօդին մէջ դիտաւորումով: Այս մէկը նախ կը սկսի մէկ յօդի մէջ եւ ապա ժամանակի ընթացքին կրնայ հասնիլ նաեւ այլ յօդերու: Բորակածնային յօդատապը ընդհանրապէս կը յայտնուի մարմնի պզտիկ յօդերու մէջ, եւ հատկապէս՝ ոտքին բթամատին մէջ:

Բորակածնային յօդատապը 50 տարեկանէն առաջ աւելի յաճախ կը յայտնուի տղամարդոց մօտ, իսկ 50 տարեկանէն ետք՝ կիներու մօտ:

Ախտապատճառներ

Հիմնական Ախտապատճառներ

Բորակածնային յօդատապի հիմնական պատճառը բորոկածնային թթուի բարձրացումն է արեան մէջ, եւ այս մէկը տեղի կ՛ունենայ երկու հիմնական պատճառներու հետեւանքով.

Բորակածնային թթուի առատ արտադրութիւն մարմինին կողմէ.
Բորակածնային թթուի նուազ արտաթորում երիկամներու կողմէ եւ հետեւաբար անոր կուտակումը արեան մէջ: Այս կը պատահի երիկամներու անբնական աշխատանքով.

Երկրորդական Ախտապատճառներ

Գոյութիւն ունի երկրորդական պատճառներ եւս, որոնք կը բարդացնեն բորակածնային յօդատապի իրավիճակը, եւ այդ պատճառով պատճառ կը դառնան անոր զարգացման: Այս ախտապատճառներէն են.

Չափազանց ալքոլի գործածութիւն
Շաքարախտ
Երիկամային Հիւանդութիւններ
Գիրութիւն
Սակաւարիւնութիւն
Արեան որոշ խլիրդներ
Սպիտակարիւնութիւն
Ջրանուազում
Արեան Ճնշումի Բարձրացում
Միզամուղներ-Միզամղիչներ

Ախտաբանական Փոփոխութիւններ

Բորակածնային յօդատապ տեղի կ՛ունենայ՝ երբ արեան բորակածնային թթուի թիւը կը բարձրանայ: Այս պարագային բոդակածնային թթուն կը խտանայ յօդերուն ձուսապատեանին մէջ եւ կը վերածուի բիւրեղներու (crystal): Երբ այս բիւրեղները երկար ժամանակ կը մնան յօդերու մէջ՝ անոնք կը յառաջացնեն բորակածնային յօդակապ:

Ախտանշաններ

Ընդհանուր Ախտանշաններ

Բորակածնային յօդատապի ընդհանուր ախտանշաններն են հետեւեալները.

Յօդի ցաւ
Ուռեցք
Շարժումի նուազում եւ անշարժութիւն

Սուր Յօդաբորբի Ախտանշաններ

Բորակածնային յօդատապը նախ կը սկսի սուր յօդաբորբով, որուն ախտանշաններն են հետեւեալները.

Ընդհատական յօդացաւ, որ աւելի յաճախակիօրէն կը պատահի գիշերուան ժամերուն: Այս ցաւը կը նկարագրուի որպէս տրոփիչ եւ ճզմիչ:
Յօդի կարմրութիւն եւ տաքութիւն
Մարմնական մեղմ ջերմութիւն

Այս ախտանշանները կը տեւեն մի քանի օրեր եւ ապա կը մեղմանան եւ կը զօրանան, եւ ի վերջոյ կը դառնան մնայուն հիւանդութիւն:

Մնայուն Ախտանշաններ

Բորակածնային յօդատապի մնայուն ախտանշաններն են հետեւեալները.

Մնայուն յօդացաւ
Յօդերու վնասում եւ շարժումի նուազում
Յօդերու ամբողջական անշարժութիւն
Ողկուռուցներու (tophus) յայտնաբերում յօդերու շուրջ

Մնայուն բորակածնային յօդատապի պարագային, ժամանակի ընթացքին երբ երիկամներուն մէջ կը բազմանան բորակածնային թթուները՝ ի յայտ կու գան բորակածնային քարեր, որոնք կրնան խցել միզափողը (ureter) եւ միզուկը (urethra):

Ախտաճանաչում

Բորակածնային յօդատապի ախտաճանաչումը կարելի է կատարել տարբեր միջոցներով, որոնցմէ են հետեւեալները.

Արեան քննութիւն, բորակածնային թթուի բարձրացումով
Յօդերու յատուկ նկարումներ, որոնք յօդաբորբի ախտաբանական իրավիճակը կը յայտնաբերեն
Ձուսպապատեանային հեղուկի քննութիւն, ուր կը յայտնաբերուին բորակածնային թթուի բիւրեղները
Մէզի քննութիւն, որուն միջոցով կարելի է գիտնալ բորակածնային թթուի արտաթորման նուազումը

Դարմանում

Պարզ եւ բարդ ցաւաբետ դեղեր օգտագործել, ինչպէս նաեւ Cortisone, Colchicine, բորակածնային թթուի արտադրութիւնը նուազեցնող եւ բորակածնային թթուի երիկամներէն արտաթորումը զարգացնող դեղեր.
Ալքոլ խմելէ հրաժարիլ.

Առողջ յատուկ սննդականոնի հետեւիլ, որ կ՛ըդգրկէ՝ քիչ միս ուտել, առատ ածխաջրատներ սպառել եւ առատ ջուր խմել: Հեռու մնալ երիկամ, ուղեղ, լեարդ, ծաղկակաղամբ եւ սունկ ուտելէ.

Արգելք Հանդիսանալ

Բորակածնային յօդատապի զարգացման կարելի է արգելք հանդիսանալ, ուշադիր ըլլալով հետեւեալ կէտերուն.

Նիհարնալ՝ Գերերու պարագային
Առատ ջուր խմել
Վերոյիշեալ յատուկ սննդականոնին հետեւիլ, եւ մասնաւորապէս purine պարունակող ուտտելիքներէ հեռու մնալ
Բորոկածնային թթուի արտադրութիւնը նուազեցնող եւ երիկամային արտաթորումը զարգացնող դեղեր խմել
Ալքոլ խմելէ հրաժարիլ

Աղբիւրներ

«Բժիշկին Դ. Խօսքը», Բժիշկ Կարպիս Հապոյեան, Հրտրկ. Կաթողիկոսութեան Հայոց Մեծի Տանն Կիլիկիոյ, Անթիլիաս-Լիբանան, 25 Ապրիլ 2014, էջ 52-54: