Աստրախանի Հայկական Թատրոն
 Астраханский армянский театр |
| Հիմնադիրներ | Թովմաս Ֆասուլաճեան |
|---|---|
| Երկիր | Կաղապար:Դրօշաւորում/Ռուսական կայսրություն |
| Հիմնադրման թուական | 1868 |
| Կայք | |
Աստրախանի հայկական թատրոն (ռուս.՝ Астраханский армянский театр), հիմնադրուած է Թովմաս Ֆասուլաճեան 1868-ին, Պայծառ Ֆասուլաճեանի, Վ․ Յարալեանի, Գ․ Ամիրաղեանի եւ տեղի թատերասերների մասնակցութեամբ։
Պատմութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Աստրախանի հայկական թատրոնի սկզբնաւորումը կը կապուի Աստրախանի մէջ հայկական թատերախումբ կազմակերպելու նպատակով 1868-ին հոն ժամանած յայտնի հայ դերասան Թովմաս Ֆասուլաճեանի անուան հետ[1]։ Թ․ Ֆասուլաճեանի դերասանական գործունէութիւնը հիմնականին մէջ ընթացած է Կոստանդնուպոլսոյ մէջ, բայց 1860-ական թուականներու երկրորդ կիսուն ան Ռուսիա մեկնեցաւ եւ մեծ դեր ունեցաւ հայաբնակ քաղաքներուն մէջ թատրոնի կազմակերպման գործին ծիրէն ներս։
Երբ 1908-ին Աստրախանի մէջ կը նշուէր տեղի հայկական թատրոնի 40-ամեակը, իրադարձութիւնը ստոյգ թուագրուեցաւ 28 Յունուար 1868-ով[2], Ֆասուլյաճեանի գալէն առաջ։ Մայիս 1868-ին Թովմաս Ֆասուլեաճեանի ղեկավարութեամբ տրուած առաջին ներկայացումները պատրաստուած էին միայն 1868-1869-ններուն ձմեռային թատերաշրջանի համար։ Այսպիսով. Թովմաս Ֆասուլաճեանի, հաւանաբար, Աստրախան եկած է արդէն տեղեակ ըլլալով հոն գտնուող թատերախումբի գոյութեան մասին եւ անոր առաջին ելոյթներու մասին, որ Աստրախանի մէջ հայկական թատերական կեանքը կարգաւորելու գործին մէջ զայն մեծ վստահութեան ներշնչած էր։
Բեմադրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Բեմադրուած են Քարենեանի «Շուշանիկ», Մոլիերի «Ակամա բժիշկ» եւ այլն։ Թատերախումբը երկար ժամանակ ղեկավարած է դերասան եւ վարիչ Հ․ Ալաբեանը։ Նշանակալից եղած են Պետրոս Ադամեանի (1884), ինչպէս նաեւ Յովհաննէս Աբելեանի, Սիրանոյշի, Գ․ Պետրոսեանի թատերախումբերու ելոյթները։
Աստրախանի մէջ թատերական գործի կազմակերպման մեծապէս նպաստած են Ի․ Քարտաշեանը, Ա․ Սահրադեանը, Անահիտ Մկրտումեանը, Գ․ Աբղալեանը, Ա․ Ապրեսեանը եւ ուրիշներ։
Խորհրդային իշխանութեան հաստատումէն ետք հայ թատերական կեանքը Աստրախանի մէջ ղեկավարած է Հայկական գործերու մատակարարութիւնը։ 1918-1920-ններուն գեղարուեստաթատերական արուեստանոցը ղեկավարած է Վ․ Վարդանեանը։
1925-1926-ններու Աստրախանի հայկական թատրոնը կոչուած է Տրամայի եւ երաժշտութեան թատրոն։ Բեմադրութիւններ կատարած են Ա․ Տէր-Կարապետեանը, Գ․ Յակովլեւը եւ ուրիշներ։ 1926-ին հիւրախաղերով հանդէս եկած են Թիֆլիսի հայկական թատրոնի խումբ մը դերասաններ՝ Օլկա Մայսուրեանի ղեկավարութեամբ, 1930-ին՝ Հ․ Աբելեանը։
1930-1932-ններուն Աստրախանի հայկական թատրոնը գործած է Ազգային փոքրամասնութիւններու դրամխմբակ անունով[3]։
Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
- ↑ Տարազ, 1898, № 39, էջ 470։
- ↑ Волга (Астрахань), 23. II. 1908։
- ↑ Հայկական համառոտ հանրագիտարան։ Երեւան: Հայկական խորհրդային հանրագիտարանի գլխավոր խմբագրություն։ էջ 768։ ISBN 5-89700-003-4
Աղբիւրներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
- Խաչատրեան, Վ. Ա. (1991) Հայկական թատրոնը Աստրախանի մէջ (XIX դարու վերջը—XX դարու սկզբը). Լրաբեր Հասարակական Գիտութիւններու, № 4 . pp. 87–98. ISSN 0320-8117