Անժելիքա Քաուֆման

Անժելիքա Քաուֆման
գերմաներէն՝ Maria Anna Angelika Kauffmann
Ծնած է 30 Հոկտեմբեր 1741(1741-10-30)[1][2][3][…]
Ծննդավայր Քուր (Շվեյցարիա), Զուիցերիա[4][5][6]
Մահացած է 5 Նոյեմբեր 1807(1807-11-05)[1][2][7][…] (66 տարեկանին)
Մահուան վայր Հռոմ, Պապական մարզ[4][5][6]
Քաղաքացիութիւն  Զուիցերիա[8][9]
Three Leagues
Երկեր/Գլխաւոր գործ Portrait of Lady Clan Henderson?, Portrait of David Garrick? եւ Portrait of Winckelmann?
Տեսակ դիմանկար[5], պատմական գեղանկարչութիւն[5] եւ նեոդասականություն?
Մասնագիտութիւն նկարչուհի, նկարիչ-փորագրող, արուեստագէտ
Անդամութիւն Արուեստի թագաւորական Ակադեմիա, Լոնտոն
Ամուսին Antonio Zucchi?
Ծնողներ հայր՝ Joseph Johann Kauffmann?
Ստորագրութիւն
Անժելիքա Քաուֆման Միրանտա եւ Ֆերտինանտ (Շեքսպիրի «Փոթորիկ») տրամա, 1782
Ինքնադիմանկար մատիտով
Անժելիքա Քաուֆման Պարոնուհի ֆոն Կրիւտէները որդիին հետ, 1784

Մարիա Աննա Անժելիքա Քաթարինա Քաուֆման (30 Հոկտեմբեր 1741(1741-10-30)[1][2][3][…], Քուր (Շվեյցարիա), Զուիցերիա[4][5][6] - 5 Նոյեմբեր 1807(1807-11-05)[1][2][7][…], Հռոմ, Պապական մարզ[4][5][6]), գերմանացի նէոդասական նկարչուհի: Ան Լոնտոնի Թագաւորական ակադեմիայի հիմնադիր երկու կիներէն մէկն է (1768)[10][11]:

Կենսագրութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Անժելիքա Քաուֆմանը նկարիչ Եոհան Ժոզէֆ Քաուֆմանի դուստրն է, մեծցած է Ֆորարլպերգի մէջ (Աւստրիա): Ինքնուրոյն սորված է քանի մը լեզուներ, շատ կարդացած է, հետաքրքրուած է երաժշտութեամբ: Նկարել սկսած է 6 տարեկանէն: 12 տարեկանէն աշխատած է որպէս փրոֆեսիոնալ նկարիչ: 1754-ին մայրը մահացած է, հայրը որոշած է աղջկան հետ տեղափոխուիլ Միլան[11]: 1764-էն ապրած է Իտալիոյ մէջ (Հռոմ, Վենետիկ), ուր ծանօթացած է գերմանացի արուեստագէտ Եոհան Եոախիմ Վինկելմանի հետ, որ դարձած է անոր ուսուցիչը:

1766-ին Անգլիոյ դեսպանի եւ անոր կնոջ առաջարկութեամբ մեկնած է Լոնտոն, ուր ապրած է 15 տարի: Անժելիքա Քաուֆմանի դիմանկարը նկարած է Ռէյնոլտսը (1766), Անժելիքան առ ի պատասխան նկարած է Ռէյնոլտսին:

Եղած է Թագաւորական գեղարուեստական ակադեմիայի հիմնադիրներու շարքին: Մասնակցած է Սուրբ Պօղոսի տաճարի նկարազարդման: 1781-ին ամուսնացած է նկարիչ Անթոնիօ Զուչիոյի հետ եւ վերադարձած՝ Հռոմ: Այնտեղ ընկերացած է Կէօթէի հետ, նկարած անոր դիմանկարը: Անժելիքա Քաուֆմանի վերջին ցուցահանդէսը տեղի ունեցած 1797-ին, Հռոմի մէջ:

Ստեղծագործութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Քաուֆմանի կտաւները (դիմանկարներ, աստուածաշնչեան, պատմական, գրական եւ անթիք դիցաբանական սիւժէներով) կը պատկանին դասական ոճին:

Ճանաչում[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Անժելիքա Քաուֆման Վեներան Հեղինէի մէջ սէր կ'արթնցնէ Պարիսի նկատմամբ, 1790

Անժելիքա Քաուֆմանը եւրոպական ճանաչում ձեռք բերած է շատ վաղ: 1762-ին դարձած է Ֆլորենցիայի գեղարուեստի ակադեմիայի անդամ[12], 1765-ին՝ Հռոմի մէջ Սուրբ Լուքայի ակադեմիայի անդամ, 1768-էն՝ Ֆրանսայի եւ Բրիտանիայի թագաւորական ակադեմիայի անդամ: 1810-ին իտալացի յայտնի պատմաբան Ճովաննի Բատիստա տէ Ռոսսին գրած է Քաուֆմանի կենսագրութիւնը եւ այդ պահէն սկսած անոր կեանքը մէկ անգամ չէ, որ դարձած է վէպերու սիւժէ: Փորագրանկարիչներ Ֆ. Պարտոլոցցին եւ Գ. Սքորոտումովը Քաուֆմանի աշխատանքները տիրաժաւորած ու, այդպիսով, Եւրոպայի մէջ հանրամատչելի դարձուցած են կէտագծման արհեստավարժութիւնը (կտաւի նրբերանգները առաւել յարմար փոխանցելու համար): Նկարչուհիի երկրպագուն էր Ֆալքոնէն (Ռէյնոլտսի նախկին ընկերը ու ստեղծագործութիւններու երկրպագուն): Ֆալքոնէն 1774-ին՝ Փեթերպուրկի մէջ Պետրոս Ա-ի արձանին վրայ աշխատելէն, անգլիացի ճանապարհորդ Ռեքսելլի հետ կիսուած է նկարչուհիի աշխատանքներէն ստացած տպաւորութիւնները եւ հաղորդած, որ «սեփականատէրն է անոր գրեթէ բոլոր ստեղծագործութիւններուն»[13]: Մեծ կոմսուհի, այնուհետեւ կայսրուհի Մարիա Ֆիոտորովնան՝ Պետրոս Ա-ի կինը, ապակիի վրայ նկարած է Քաուֆմանի աշխատանքներու մանրանկարները:

Քաուֆմանի ստեղծագործութիւններու փորագրանկարները նմուշ ծառայած են քանդակներու ստեղծման համար: Մասնաւորապէս, զանոնք օգտագործած է քանդակագործ Ֆ. Շուպինը Փեթերպուրկի Մարմարէ պալատի Մարմարէ սրահի մետալիոններու շարքին վրայ աշխատելու ընթացքին: Անժելիքա Քաուֆմանի պատուին անուանուած է Վեներայի հրաբխային խառնարաններէն մէկը:

Ցուցադրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

  • Retrospektive Angelika Kauffmann (270 աշխատանք), Տիւսելտորֆ, Կունստպալաստ (15 Նոյեմբեր 1998 – 24 Յունուար 1999),
  • München, Haus der Kunst (5 Փետրուար – 18 Ապրիլ 1999),
  • Chur, Bündner Kunstmuseum (8 Մայիս – 11 Յուլիս 1999):
Ա. Քաուֆման (փորագրանկարը՝ Ֆ. Պարտոլոցցիի): Եզովբոս եւ Ռոտոպիս: 1780-ականներ: «Ռոտոպիսի պատմութիւնն ու սէրը» անգլիական կատակերգութեան նկարազարդում

Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: open data platform — 2011.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Angelica Kauffmann
  3. 3,0 3,1 Encyclopædia Britannica
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Кауфман Ангелика // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 http://vocab.getty.edu/page/ulan/500115055
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12274214f
  7. 7,0 7,1 7,2 Angelica Kauffman — 2008.
  8. Շվեդիայի Ազգային թանգարանի նկարիչների ցանկ — 2016.
  9. SIKART — 2006.
  10. «Art and artists | Royal Academy of Arts»։ www.royalacademy.org.uk 
  11. 11,0 11,1 «Angelica Kauffman | National Museum of Women in the Arts»։ nmwa.org 
  12. Roworth Wendy Wassyng (2004-03-24)։ «Documenting Angelica Kauffman's Life and Art»։ Eighteenth-Century Studies (անգլերեն) 37 (3): 478–482։ ISSN 1086-315X։ doi:10.1353/ecs.2004.0031 
  13. Wraxell, N. A tour through some of the northern parts of Europe, particularly Copenhagen, Stockholm and Petersburgh, in a series of letters. London, 1774, p. 228. Русский пер.: Екатерининский Петербург глазами иностранцев. Неизданные письма 1770-х гг. СПб., 2013. С. 121

Արտաքին հղումներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]