«Վաղարշապատ» խմբագրումներու միջեւ տարբերութիւն

Content deleted Content added

Գծային

08:38, 23 Յուլիս 2019-ի տարբերակ

Վաղարշապատ (ճանաչելի է նաեւ Էջմիածին անունով), քաղաք Հայաստանի Արմաւիրի մարզին մէջ։ Հայաստանի քաղաքներէն մեծութեամբ 4-րդն է։ Վաղարշապատ (Էջմիածնին մէջ) կայ 5 եկեղեցի, որոնցմէ մէկը՝ Էջմիածնի Մայր Տաճարը, Հայաստանի գլխաւոր եկեղեցին է եւ կը գտնուի Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի համալիրին մէջ, որ Հայ Առաքելական Եկեղեցւոյ հոգեւոր եւ վարչական կեդրոնն է։

Վաղարշապատն ունի գլխաւոր ճանապարհ դէպի մայրաքաղաք Երեւան։ Միացուած է Երեւանին գիւղերով։ Վաղարշապատէն դէպի Երեւան մայրուղին 15-16 քմ է։

Անուանումներ

Ըստ Մովսէս Խորենացիի «Հայոց պատմութեան», մինչեւ Վաղարշապատ կոչուիլը քաղաքը, անուանուած է Վարդգէսաւան, իսկ նախապէս՝ Արտիմեդ։

Վաղարշապատն ունի գլխաւոր ուղի դէպի մայրաքաղաք Երեւան։ Միացուած է Երեւանին գիւղերով։ Վաղարշապատէն դէպի Երեւան մայրուղին 15-16 քմ է^[1] ։

Արտիմեդ

Բնակավայրի Արտիմեդ անուանումը, հաւանաբար, պայմանաւորուած եղած է այնտեղ գտնուող Արտիմեդ՝ Անահիտ աստուածուհիին նուիրուած տաճարով[1]։ Այդ ենթադրութիւնը կը հիմնաւորեն՝ 1950-ական թուականներուն, Մայր եւ Սուրբ Հռիփսիմէ տաճարներու պեղումներու ժամանակ իրենց հիմքերէն յայտնաբերուած հեթանոսական տաճարներու բեկորները[2]։

Վարդգէսաւան

Վարդգէս Մանուկը բաժնուելով Տուհաց գաւառէն, Քասախ գետով կու գայ կը նստի Շրէշ բլուրի եւ Քասախ գետի մօտ՝ Արտիմեդ քաղաք Երուանդ արքային խնամախօսելու, ուր իր անունով կը հիմնուի Վարդգէսաւանը։

Վաղարշապատ

2-րդ դարու առաջին կէսին, ըստ Մովսէս Խորենացիի, Սանատրուկ Բ.-ի որդի Վաղարշ Ա. թագաւորը Վարդգէսաւանը կը պատէ պարիսպով եւ մեծ ամբարտակով, դարձնելով թագաւորանիստ քաղաք՝ վերակոչելով այն Վաղարշապատ կամ Նոր Քաղաք, Վաղարշ Ա. Արշակունիի ժամանակից (Ք.Ե. 191-211 թուականներ)^[1]։ Միջին դարերուն, յատկապէս միջնադարուն, Վաղարշապատ մերթ ընդ մերթ կոչուած է նաեւ Էջմիածին, որ համանուն վանքին եւ ո՛չ ամբողջ բնակավայրին անունն է։

Այս (Վաղարշ Ա. Արշակունին, ըստ Խորենացիի թագաւորած 191-211 թուականներուն) պատեաց պարիսպով հզօր աւանն Վարդգէսի, որուն դիմաց Քասախ գետը, զորմէ զառասպելն կ՝ըսէ Հատուած գնացեալ Վարդգէս մանուկն ի Տուհաց գաւառէն զՔասախ գետով, եկեալ նստաւ զՇրեշ բլուրով, զԱրտիմեդ քաղաքով, զՔասախ գետով կռել կոփել զդուռնն Երուանդայ արքայի։ Այս Երուանդ առաջինն է, Սակաւակեացն է, որ ի Հայկեանց, զորուն զքոյրն կին առաւ Վարդգէսի՝ շինեց զաւանս զայս, յորուն եւ Տիգրան միջին յԱրշակունեաց (Տիգրան Բ Մեծ) նստոյց զհասարակ առաջնոյ գերութեանն Հրէից, որ եղաւ քաղաքիւղ վաճառօք։ Այժմ այս Վաղարշ պատեաց պարիսպով եւ հզօր ամբարտակով, եւ անուանեաց Վաղարշապատ, որ եւ Նոր քաղաք։

- Մովսես Խորենացի

Կայնեպոլիս

163 թուականէն մինչեւ 193 թուական հռոմէացիք Վաղարշապատը նոյնիսկ մայրաքաղաք կը հռչակեն գրաւուած եւ աւերուած Արտաշատի փոխարէն եւ կ'անուանէ Կայնեպոլիս (Նոր քաղաք)^[2]^[3]:

Պատկերասրահ

Հուշարձան Կոմիտասի, Վաղարշապատ
Մշակոյթի տուն, Վաղարշապատ
Յուշարձան Կոմիտասի, Վաղարշապատ
Մշակոյթի տուն, Վաղարշապատ
Յուշարձան Կոմիտասի, Վաղարշապատ
Սբ. Գայիանէ, Վաղարշապատ
Սբ. Գայիանէ, Վաղարշապատ
Սբ. Գայիանէ, Վաղարշապատ
Սուրբ Գայիանէ, Վաղարշապատ
Սուրբ Գայիանէ, Վաղարշապատ
Սուրբ Գայիանէ, Վաղարշապատ
Սուրբ Գայիանէ, Վաղարշապատ
Սուրբ Գայիանէ, Վաղարշապատ
Սուրբ Գայիանէ, Վաղարշապատ
Վազգէն Առաջին կաթողիկոսի յուշարձան
Սուրբ Հռիփսիմէ
Ս. Աստուածածին եկեղեցի
Շողակաթ եկեղեցի
Ս. Գայիանէ
Մատենադարանի շէնք

Ծանօթագրութիւններ

Կատեգորիա:Հայաստանի քաղաքներ

[Մովսես-1] 1,0 ^1,1 Հայոց Պատմություն, Մովսես Խորենացի

[2] К. В. Тревер, Очерки по истории культуры древней Армении, Москва-Ленинград, 1963, էջ 251-270

[քաղաք-3] Էջմիածնի քաղաքապետաչանի պաշտոնական կայք, պատմություն

[1]

[2]

[3]

@@ Տող 21. / Տող 21. @@
 === Կայնեպոլիս ===
 թուականէն մինչեւ 193 թուական հռոմէացիք Վաղարշապատը նոյնիսկ մայրաքաղաք կը հռչակեն գրաւուած եւ աւերուած [[Արտաշատ]]ի փոխարէն եւ կ'անուանէ Կայնեպոլիս (Նոր քաղաք)<ref>[http://www.sno.pro1.ru/lib/trever_ocherki_istorii_kultury_drevney_armenii/trever_ocherki_istorii_kultury_drevney_armenii.pdf К. В. Тревер, Очерки по истории культуры древней Армении, Москва-Ленинград, 1963, էջ 251-270]</ref><ref name="քաղաք">[http://էջմիածին.հայ/mer-qaxaq/patmutyun/42-.html Էջմիածնի քաղաքապետաչանի պաշտոնական կայք, պատմություն]</ref>:
+<br />
+== Պատկերասրահ ==
+<gallery>
+Պատկեր:Հուշարձան Կոմիտասի, Վաղարշապատ (8).jpg|'''Հուշարձան Կոմիտասի, Վաղարշապատ'''
+Պատկեր:Մշակույթի տուն, Վաղարշապատ (5).jpg|'''Մշակոյթի տուն, Վաղարշապատ'''
+Պատկեր:Հուշարձան Կոմիտասի, Վաղարշապատ (2).jpg|'''Յուշարձան Կոմիտասի, Վաղարշապատ'''
+Պատկեր:Մշակույթի տուն, Վաղարշապատ (2).jpg|'''Մշակոյթի տուն, Վաղարշապատ'''
+Պատկեր:Հուշարձան Կոմիտասի, Վաղարշապատ (8).jpg|'''Յուշարձան Կոմիտասի, Վաղարշապատ'''
+Պատկեր:Սբ. Գայանե, Վաղարշապատ 20.jpg|'''Սբ. Գայիանէ, Վաղարշապատ'''
+Պատկեր:Սբ. Գայանե, Վաղարշապատ 17.jpg|'''Սբ. Գայիանէ, Վաղարշապատ'''
+Պատկեր:Սբ. Գայանե, Վաղարշապատ 23.jpg|'''Սբ. Գայիանէ, Վաղարշապատ'''
+Պատկեր:Սուրբ Գայանե, Վաղարշապատ 29.jpg|'''Սուրբ Գայիանէ, Վաղարշապատ'''
+Պատկեր:Սուրբ Գայանե, Վաղարշապատ 35.jpg|'''Սուրբ Գայիանէ, Վաղարշապատ'''
+Պատկեր:Սուրբ Գայանե, Վաղարշապատ 47.jpg|'''Սուրբ Գայիանէ, Վաղարշապատ'''
+Պատկեր:Սուրբ Գայանե, Վաղարշապատ 40.jpg|'''Սուրբ Գայիանէ, Վաղարշապատ'''
+Պատկեր:Սուրբ Գայանե, Վաղարշապատ 09.jpg|'''Սուրբ Գայիանէ, Վաղարշապատ'''
+Պատկեր:Սուրբ Գայանե, Վաղարշապատ 41.jpg|'''Սուրբ Գայիանէ, Վաղարշապատ'''
+Պատկեր:Վազգեն Առաջին կաթողիկոսի հուշարձան (Վաղարշապատ).JPG|'''Վազգէն Առաջին կաթողիկոսի յուշարձան'''
+Պատկեր:Վաղարշապատ Սուրբ Հռիփսիմե 36.jpg|'''Սուրբ Հռիփսիմէ'''
+Պատկեր:Եկեղեցի Սբ. Աստվածածին, Վաղարշապատ (12).jpg|'''Ս. Աստուածածին եկեղեցի'''
+Պատկեր:Վաղարշապատ Շողակաթ եկեղեցի 05.jpg|Շողակաթ եկեղեցի
+Պատկեր:Սուրբ Գայանե, Վաղարշապատ 46.jpg|Ս. Գայիանէ
+Պատկեր:Մատենադարանի շենք.jpg|Մատենադարանի շէնք
+</gallery><br />
 == Ծանօթագրութիւններ ==