Jump to content

Airbus

Airbus
Տեսակ aircraft manufacturer? եւ ձեռնարկության բաժին?
Իրավաբանական ձեւ société par actions simplifiée?[1]
Հիմնադրուած է 18 Դեկտեմբեր 1969 եւ 1970
Հիմնադիր Roger Béteille?, Felix Kracht?, Henri Ziegler? եւ Ֆրանց Յոզեֆ Շտրաուս?
Վայր Պլանեաք
Երկիր  Հոլանտա[2]
Տնօրէն Guillaume Faury?[3][4]
Գլխաւոր անձինք

Ֆապրիս Պրեժէօյ

(Գլխաւոր կառաւարիչ)
Արդիւնաբերութիւն aircraft and space construction?[1] եւ aircraft construction?
Ընդհանուր ակտիւներ 111 130 000 000 Եւրօ (2016)[5]
Սեփական ակտիւներ 3 650 000 000 Եւրօ[5]
Հասոյթ

▲ 60.7 միլիար € (2014)

+5%՝ 2013-էն
Գործառնական շահոյթ 4 253 000 000 Եւրօ (2017)[6]
Զուտ շահոյթ

▲ 2.34 միլիար € (2014)

+59%՝ 2013-էն
Աշխատողներու թիւ 73 958 (2014)
Մայր ընկերութիւն Airbus (groupe)?
Դուստր ընկերութիւններ Airbus Transport International?, Airbus Operations S.A.S.?, Airbus ProSky?, Metron Aviation?, Tarmac Aerosave?, Airbus (India)?, Messerschmitt-Bölkow-Blohm?, Dornier?, Airbus Corporate Jets? եւ Airbus Military?
Կայք airbus.com/en/pro…​(անգլերէն)
Մասնակից է Aerospace Valley?, GIFAS?, Լինուքս հիմնադրամ?[7], CVE Numbering Authorities?[8] եւ Association of German Airports?

Airbus S.A.S., էյրպըս[9]) եւրոպական օդանաւաշինական ընկերութիւն մըն է։ Ան մօտաւորապէս 74 000 աշխատող ունէ չորս եւրոպական երկիրներու՝ Ֆրանսայի, Գերմանիոյ, Սպանիոյ եւ Միացեալ Թագաւորութեան մէջ։ Տեղակայուած է Պլանեաք, Ֆրանսա, որ Թուլուզին արուարձանն է[10][11]

Ներկայութիւնը աշխարհին տեղերը

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Էյրպըսն ունէ քանի մը վերջնական հաւաքման գիծեր տարբեր մոտելներու համար՝

Նաեւ ունէ կարգ մը այլ գործարաններ Եւրոպային տարբեր տեղերու մէջ, ինչը կ'արտացոլէ անոր հիմնումը որպես քօնսորցիում։ Տարբեր գործարաններու եւ հավաքման արտադրամասերու միջեւ օդանաւերու մասերը փոխադրելուն համար իւրայատուկ ձեւ մըն է առանձնապէս մէծ "Beluga" ճեթը (jet), որ ընդունակ է փոխադրել էյրպըսի օդանաւերու ֆուզելաժին ամբողջական մասերը։ Սա որոշումը նաեւ ընդօրինակեցաւ Պօյինկ, որը 787-ը փոխադրելու համար ձեւափոխեցաւ իր 747-ներէ երեքը՝։ Սա եղանակաւ փոխադրելուն համար բացառութիւն կը կազմէ Airbus A380, որուն ֆուզելաժը եւ թեւերը չափազանց մէծ են։[12] A380-ին մասերը կը փոխադրեն նաւերով մինչեւ Պորտօ, հոնեն՝ Թուլուզի հաւաքման գործարանը յատուկ ատոր համար մէծացրած ջուրի եւ երկաթուղիներով։

Էյրպըսը նաեւ իր A320-ներուն համար 2009-ին բացած է հաւաքման գործարան մը Թիաճինին մէջ, որ Չինաստան կը գտնուե[13][14][15] 2009 յուլիսին Էյրպըսը սկսած է $350& մլն արժէքով մասերու արտադրութեան գործարան մը կառուցիլ Հարպինի մէջ, Չինաստան, որուն մէջ պիտի աշխատէ 1000 հոգի։[16][17][18]

Airbus-ին գլխաւոր գործարանը Թուլուզին մէջ։ Coordinates: Missing latitude
Invalid arguments have been passed to the {{#coordinates:}} function
Airbus-ին գործարանը Համպուրկին մէջ։

Այսօր Airbus-ը 4 231 օդանաւ յանձնած է 250 յաճախորդը։

Պատմութիւն

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

1970-ին Եւրոպական օդանաւ շինողները իրար միացան Ամերիկեան մրցանքին հակասելու համար։ Այդպէս կազմուեցաւ «Airbus Industrie» ընկերութիւնը, որ աւելի յաճախ կոչուած է «Airbus»։

2003-ին Airbus-ը սկսաւ Boeing-էն աւելի օդանաւ ծախել։ Մասնագէտները ըսին, որ Airbus-ին օդանաւները նոր շարժիչներ ունին, որ Boeing-ը չունի։

Ամենէ Մէծ Պատուէրները

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

2011-ին Paris Air Show-ին, Airbus-ը ստացաւ մօտ $72.2 պիլիոնի պատուէր՝ 730 օդանաւերու համար, որը քաղաքացիական օդանաւաշինութեան համար րէքըրային գործարք մըն էր։ 2010-ի դեկտեմբերին A320neo տեսակը, ստացաւ 667 հատի պատուէր, որը, նախորդ պատուէրին հետ միասին կազմեցաւ 1029 պատուէր վեց ամիսներու համար, ինչը նոյնպէս րեքըրային կը համարւի։[19]

Airbus-ին Շինած Օդանաւները

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Airbus Beluga XL F-WBXL

Airbus-ը կը շինէ 9 տեսակ օդանաւ՝

  • A300-ը, որ 1972-ին սկսաւ թռչիլ։ Երկու շարժիչ ունի։ Բաւական մեծ օդանաւ մըն է, որ երկու միջանցք ունի։ Airbus-ը այլեւս այս օդանաւը չի շիներ, որովհետեւ A330-ը իր տեղը առաւ։
  • A310-ը, որ քիչ մը աւելի պզտիկ A300 մըն է։ Այս օդանաւը 1982-ին շինուեցաւ բայց հիմա A300-ին պէս, այս սաւառնակը չի շինուիր, աւելի նորերը իրեն փոխարինեցին։
  • A320-ը, որ միջակ օդանաւ մըն է։ Այս օդանաւը ունի երկու շարժիչ, բայց միայն մէկ միջանցք կայ մէջը։ Նոյն ընտանիքին մէջ կան A319-ը եւ A318-ը, որոնք A320-էն աւելի պզտիկ են եւ A321-ը, որ ընտանիքին ամենէ մեծն է։
  • A330-ը, որ մեծ օդանաւ մըն է։ Ունի երկու շարժիչ եւ երկու միջանցք։ Առաջին թռիչքը ըրաւ 1992-ին։
  • A340-ը, որ A330-ին նոյն ընտանիքէն է բայց աւելի հեռու կրնայ երթալ։ A330-ին հակառակ ձեւով, A340-ը ունի չորս շարժիչ, բայց՝ նոյնպէս երկու միջանցք։
Airbus-ին ամենէ վերջին օդանաւը՝ A380-ը
  • A380-ը, որ աշխարհին ամենէ մէծ ճամբորդական օդանաւն է՝ կը տեղաւորուին 525 ուեւորներ։ Ունէ չորս շարժիչ եւ երկու միջանցք իր երկու յարկերուն վրայ։ Առաջին ընկերութիւնը որ պիտի Airbus A380 ստացած է, Singapore Airlines-ը եղած է, որ արդէն ունի Airbus A340։

Airbus-ը կ'աշխատի նոր օդանաւի մը վրայ՝ A350-ը։ Այս օդանաւը հիմիկուաններէն աւելի հանգիստ պիտի ըլլայ եւ ամէն մարդ պիտի ունենայ անձնական հեռատեսիլ իր աթոռին վրայ։ Air Europa-ն առաջին ընկերութիւնը եղաւ Airbus A350 ապսպրելու։

  • Աշխարհին վրայ, ամենէ շատ Airbus օդանաւ ունեցող ընկերութիւնը Air France-ն է։
  • Հայկական Արմավիան, որ ներկայիս չի գործեր, ուներ Airbus A319 եւ Airbus A320 օդանաւներ։

Ապսպրանքներ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Հոս կարելի է տեսնիլ Airbus-ին ծախած օդանաւները Boeing-ին համեմատ՝

Orders[20][21][22][Ն 1][Ն 2]
2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 2000 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989
Airbus 9 1080 1456 1503 833 1419 574 271 777 1341 790 1055 370 284 300 375 520 476 556 460 326 106 125 38 136 101 404 421
Boeing 68 768 1432 1355 1203 805 530 142 662 1413 1044 1002 272 239 251 314 588 355 606 532 664 379 112 220 230 240 456 563
Առաքումներ
2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 2000 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989
Airbus 22 635 629 626 588 534 510 498 483 453 434 378 320 305 303 325 311 294 229 182 126 124 123 138 157 163 95 105
Boeing 49 762 723 648 601 477 462 481 375 441 398 290 285 281 381 527 491 620 563 346 219 207 272 330 446 435 385 284
Sources 2015: Airbus deliveries until January 31, 2016
Boeing deliveries until January 31, 2016

The former McDonnell Douglas MD-80, the MD-90 and the MD-11 are included in Boeing deliveries since MD's August 1997 merger with Boeing.

Էյպըսին Եւ Պօյինկին Մրցակցութիւնը

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Airbus եւ Boeing ընկերութիւններու համեմատական առաքումներուն համեմատական պատկերը

Էյրպըս եւ Պօյինկ կը հանդիսանան 100-է աւել տեղերով օդանաւերու հիմնական արտադրողներ։ Սա երկու ընկերութիւններու իշխող դիրքեր ձեռք բերիլը պայմանաւորուծ է անորով, որ օդանաւաշինական արդիւնաբերութեան մէջ բազմաթիւ միաձուլումներէն եւ կլանումներէն ետք 1900-ական թուակաները ուղեւորատար օդանաւերու շուկային մէջ կը մնային ընդամենը երկու խաղացողներ։

Պօյինկ ունեցած էր իր առաւելութիւնը 1986-ին Lockheed-ին արտադրութիւնը սկսելէն եւ 1987-ին իր գլխաւոր մրցակից McDonnell Douglas-ը ձեռք բերելէն ետք, սակայն Էյրպըս աստիճանաբար մէծացրեցաւ շուկային մէջ ունեցած իր բաժինքը մինչեւ 2000-ին Պօյինկին հետ հաւասարուիլը եւ աւելի շատ օդանաւներ վաճառեցաւ առաջին անգամը 2004-ին։

Պօյինկն ու Էյրպըսը նաեւ դատական գործերու մէջ կ'ընդհարին, մեղադրելով զմիմեանս իրենց կառաւարութիւններուն կողմէ անարդար առաւելութիւններ եւ սուպսիտիաներ ստանալուն մէջ։[23].

Ռազմական Արտադրանք

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

1900-ականներու վերջերը Էյրպըսը սկսաւ խիստ հետաքրքրիլ ռազմական շուկային համար օդանաւներ մշակելու եւ մատակարարելու։ Ռազմական օդանաւային շուկային մէջ մտնելը կարեւոր էր, քանի որ ատիկա պիտի կրճատէ Էյրպըսին կախուածութիւնը քաղաքացիական օդանաւագնացութեան վայրիվերումներէն։ Ան սկսեցաւ զարգացումին երկու հիմնական ուղղութիւներէն՝ օդին մէջ լիցքաւորումով Airbus A310 MRTT (Multi-Role Tanker Transport) եւ Airbus A330 MRTT, եւ մարտավարական օդային փոխադրումներով Airbus A400M։

Առաջին A400M Սեվիլիոյ մէջ 26 Յունիս 2008

1999 թուականի Յունուարին Airbus-ը հիմնեցաւ առանձին ընկերութիւն մը՝ Airbus Military SAS, իրագործելու համար թուրպինային շարժիչներով աշխատող մարտավարական փոխադրական A400M օդանաւը մշակման եւ արտադրութեան համար։[24][25] A400M իր զարգացումն ստացաւ NATO-ին անդամ երկրներու՝ Գերմանիա, Լուքսեմպուրկ, Պելճիկա, Ֆրանսա, Սպանիա, Թուրքիա եւ ՄԹ կողմէ, որպես այլընտրանք այլ երկրներին մէջ արտադրուողներու, այնպիսիք, ինչպէս ուքրաինական Անթօնով An-124-ն էր[26] եւ ամերիկեան Հէրքուլես C-130-ը.[27][28] Զարգացումներու ընթացքին քանի մը խափանումներէ ետք Էյրպըս սպառնացած էր ան դադարեցնիլ, եթե պէտական աջակցութիւն չը ստանայ։[29][30]

2008-ին A310 MRTT-ին ապսպրանքներ ըրաւ Փաքիստան, որով պէտք է վերափոխուեր այլեւս արտադութենեն հանած А310-ի հիմնական մօտելը։[31] 25 February 2008 Փետրուար 25-ին Airbus ձեռք բերեցաւ Միացեալ Արաբական Էմիրութիւյյերէ A330 ճամբորդական ճէթերէն ձեւափոխուած օդին մէջ լիցքաւորումով երեք MRTT օդանաւերուն պատուերը։[32] 2008 Մարտ 1-ին Airbus-ին եւ Northrop Grumman-ին քօնսորցիում ստացաւ $35 պիլիոնի պայմանագիր մը՝ շինելու թռիչքին ընթացքին լիցքաւորելուն ունակ նոր օդանաւներ KC-45A, Միացեալ Նահանգներու արտադրութեան MRTT-ի վարկածը՝ USAF—ին համար։ .[33] Սա որոշումը հրահրեցաւ Պօինկին պաշտօնական բողոքը։[34][35] եւ KC-X պայմանագիրը կասեցուեցաւ գործարքը նորեն սկսելուն համար։[36][37]

Airbus Ընկերութեան Արտադրութեան Օդանաւներ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
  • Արմավիային Airbus A319 մը
    Արմավիային Airbus A319 մը
  • Airbus-ին ամենէ երկար օդանաւը՝ A340-600-ը
    Airbus-ին ամենէ երկար օդանաւը՝ A340-600-ը
  • A350-ին առաջին թռիչքը
    A350-ին առաջին թռիչքը

Համացանց

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Նշումներ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
  1. ↑ Boeing net orders until December 31, 2015
  2. ↑ The former McDonnell Douglas MD-80, the MD-90 and the MD-11 are included in Boeing orders since MD's August 1997 merger with Boeing.

Ծանօթագրութիւններ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
  1. ↑ 1,0 1,1 (unspecified title)
  2. ↑ https://www.airbus.com/en/airbus-contact-us
  3. ↑ Schubert C. Franzose Guillaume Faury wird neuer Airbus-Chef // Frankfurter Allgemeine Zeitung / Hrsg.: Werner D’Inka, G. Braunberger, J. Kaube et al. — F, Deutschland: Frankfurter Allgemeine Zeitung GmbH, 1949. — ISSN 0174-4909; 1431-3138; 1866-5314
  4. ↑ Airbus Board of Directors Selects Guillaume Faury Future Chief Executive Officer
  5. ↑ 5,0 5,1 https://web.archive.org/web/20170729133804/http://company.airbus.com/dam/assets/airbusgroup/int/en/investor-relations/documents/2017/AGM/Financial-Statements-2016-FINAL0/Airbus%20Financial%20Statements%202016.pdf
  6. ↑ http://www.airbus.com/newsroom/press-releases/en/2018/02/full-year-2017-results--airbus-overachieved-on-all-key-performan.html
  7. ↑ https://www.linuxfoundation.org/membership/members/
  8. ↑ https://cve.mitre.org/cve/request_id.html#cna_participants
  9. ↑ «airbus™ noun — Definition, pictures, pronunciation and usage notes | Oxford Advanced American Dictionary at OxfordLearnersDictionaries.com»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2015-04-02-ին։ արտագրուած է՝ 2016-02-25 
  10. ↑ "Airbus A380 lands after making aviation history." USA Today. 27 April 2005. Updated 28 April 2005. Retrieved on 12 February 2010.
  11. ↑ "Contacts." Airbus. Retrieved on 28 November 2011. "Airbus Headquarters in Toulouse 1, Rond Point Maurice Bellonte 31707 Blagnac Cedex France"
  12. ↑ Bray Rob (June 2007)։ «Supersize Wings»։ Ingenia։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2012-05-20-ին։ արտագրուած է՝ 2016-03-01 
  13. ↑ «Airbus to build A320 jet assembly line in Tianjin in 2006»։ AsiaInfo Services։ հուլիսի 18, 2006։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2012-09-23-ին։ արտագրուած է՝ 2016-03-01 
  14. ↑ «Airbus delivers first China-assembled A320 jet»։ Sify News։ հունիսի 23, 2009 
  15. ↑ «Airbus signs framework agreement with Chinese consortium on A320 Final Assembly Line in China»։ Airbus official։ հոկտեմբերի 26, 2006։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2006-12-14-ին։ արտագրուած է՝ 2016-03-01 
  16. ↑ Jianguo Jiang (հուլիսի 16, 2008)։ «Airbus, Harbin Aircraft form Chinese parts venture»։ Bloomberg 
  17. ↑ Kogan Eugene (փետրվարի 8, 2008)։ «China's commercial aviation in take-off mode»։ Asia Times։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2010-05-09-ին։ արտագրուած է՝ 2016-03-01 
  18. ↑ «China needs 630 more regional jets in next 2 decades»։ China Daily։ սեպտեմբերի 2, 2007 
  19. ↑ «I. The Paris Air Show, Airbus 730 orders worth $ 72 billion»։ Auairs.com։ արտագրուած է՝ հունվարի 14, 2013 
  20. ↑ Sources 2015: Airbus net orders until December 31, 2015
  21. ↑ update on 2015 Airbus net orders
  22. ↑ «Airbus orders and deliveries» (Microsoft Excel)։ Airbus S.A.S.։ 2015-11-31։ արտագրուած է՝ 2015-12-06 
  23. ↑ Airbus deliveries outstrip Boeing, BBC News, 6 janvier 2004.
  24. ↑ «A400M (Future Large Aircraft) Tactical Transport Aircraft, Europe»։ airforce-technology.com։ արտագրուած է՝ հոկտեմբերի 1, 2009 
  25. ↑ «A400M Programme: A Brief History»։ Airbus։ արտագրուած է՝ հունվարի 17, 2014 
  26. ↑ «Strategic airlift agreement enters into force»։ NATO։ մարտի 3, 2006 
  27. ↑ O’Connell Dominic (հունվարի 11, 2009)։ «RAF transport aircraft delay»։ The Times (UK)։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2011-08-17-ին։ արտագրուած է՝ 2016-03-01 
  28. ↑ Hoyle Craig (ապրիլի 28, 2008)։ «Hercules support deal transforms RAF operations»։ Flight International 
  29. ↑ «A400M Partners to Renegotiate Contract with EADS»։ Defense News։ հուլիսի 27, 2009 [permanent dead link]
  30. ↑ Hollinger, Peggy, Clark, Pilita, Lemer, Jeremy (հունվարի 5, 2010)։ «Airbus threatens to scrap A400M aircraft»։ Financial Times 
  31. ↑ Ansari Usman (նոյեմբերի 3, 2008)։ «Pakistan eyes boost in Transport, Lift»։ Defense News [permanent dead link]
  32. ↑ Hepher Tim (փետրվարի 25, 2008)։ «Airbus EAE tanker order»։ Ռոյթերս։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2011-08-12-ին։ արտագրուած է՝ 2016-03-01 
  33. ↑ «Air tanker deal provokes US row»։ BBC News։ մարտի 1, 2008։ արտագրուած է՝ սեպտեմբերի 4, 2011 
  34. ↑ «Boeing Protests U.S. Air Force Tanker Contract Award»։ Boeing։ մարտի 11, 2008։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2013-05-09-ին։ արտագրուած է՝ 2016-03-01 
  35. ↑ «Statement regarding the bid protest decision resolving the Aerial Refueling Tanker protest by the Boeing Company»։ United States Government Accountability Office։ հունիսի 18, 2008 
  36. ↑ «SecDEF announces return of KC-X program»։ Secretary of the Air Force Public Affairs։ սեպտեմբերի 16, 2009։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2012-07-23-ին։ արտագրուած է՝ 2016-03-01 
  37. ↑ Wolf Jim, Shalal-Esa, Andrea (սեպտեմբերի 24, 2009)։ «Pentagon's new tanker rules exclude trade fight»։ Ռոյթերս 
Ֆոտո, վիդեո եւ աուդիո
Բառարաններ եւ հանրագիտարաններ
Չափորոշիչային վերահսկողութիւն
BNE: XX538675 · BNF: 135019574 · GND: 1246778939 · ISNI: 0000000405720912, 0000000405977881, 0000000122994016, 0000000405003075 · LCCN: no2008093384 · NKC: osa2014806730 · VIAF: 144634725 · CrunchBase: airbus-2
Վերցուած է «https://hyw.wikipedia.org/w/index.php?title=Airbus&oldid=234851» էջէն