Վասիլիս Ցիցանիս

Վասիլիս Ցիցանիս; յուն․՝ Βασίλης Τσιτσάνης
Ծնած է	18 Յունուար 1915
Ծննդավայր	Տրիկալա
Մահացած է	18 Յունուար 1984 (69 տարեկանին)
Մահուան վայր	Royal Brompton Hospital, Լոնտոն, Միացեալ Թագաւորութիւն
Քաղաքացիութիւն	Յունաստան
Մայրենի լեզու	Յունարէն
Տեսակ	ժողովրդական եւ Ռեպեթիքօ
Մասնագիտութիւն	երգիչ, երգահան, Երգահան, bouzouki player
	Ստորագրութիւն;

Վասիլիս Ցիցանիս (յուն.՝ Βασίλης Τσιτσάνης (18 Յունուար 1915(1915-01-18)^[1], Տրիկալա - 18 Յունուար 1984(1984-01-18)^[1], Royal Brompton Hospital, Լոնտոն, Միացեալ Թագաւորութիւն^[2]) ^[3]), յոյն երաժիշտ, հեղինակ, պուզուքիի մեծ վարպետ, երգիչ: Յօրինած է աւելի քան 500 երգ եւ ծանօթ է որպէս յունական նորագոյն ժողովրդային եւ ռեպեթիքօ երաժշտութեան ամենակարեւոր հեղինակներէն մէկը:

Կենսագրութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Վասիլիս Ցիցանիս ծնած է 1.915 Յունուար 18-ին, Իփիրոս նահանգի Թրիքալա քաղաքին մէջ: Ան փոքր տարիքէն համակուած է երաժշտութեամբ եւ սորված է մանտոլին, ջութակ եւ պուզուքի նուագել: 15 տարեկանին յօրինեց իր առաջին երգը պուզուքիով, որ այն ժամանակաշրջանին արգիլուած էր:

1.936-ի աշնան, ժամանեց Աթէնք, Իրաւաբանութիւն ուսանելու նպատակով, սակայն շատ արագ մտաւ երաժշտութեան ասպարէզ: Ան իր առաջին տարիներուն ընթացքին մեծապէս ազդուեցաւ Վանկելիս Փափազողլուէն եւ Մարքոս Վամվաքարիսէն: Առաջին անգամ բեմ բարձրացաւ «Պիզելիա» գիշերային ակումբին մէջ 1.936-ին: Յաջորդ տարի ան ծանօթացաւ երգիչ Տիմիթրիս Փերտիքոբուլոսին, որ զինք առաջնորդեց «Օտէոն» ձայնագրային ընկերութիւն, ուր ձայնագրեց իր առաջին երգը՝ «Ս՛ էնան թեքէ պուքարանէ» (1.937):

Գերմանական բռնապետութեան տարիներուն, Ցիցանիս փոխադրուեցաւ Թեսաղոնիկէ, ուր հիմնեց իր նշանաւոր «Ուզերի Ցիցանիս»ը, Փաւլու Մելա փողոցի թիւ 22-ին վրայ^[4]: Հոն գրեց իր գլուխ-գործոցներէն շատեր, որոնք ձայնագրուեցան պատերազմէն ետք, ինչպէս օրինակ՝ «Սինեֆիազմենի Քիրիաքի»ն:

Յառաջիկայ տարիներուն Վասիլիս Ցիցանիս մեծ համբաւ ստացաւ: Իր կողքին նշանաւոր դարձան երգչուհիներ Սոթիրիա Պելլու, Իոաննա Եորղաքոփուլու եւ հայազգի Մարիքա Նինու:

Ցիցանիս սրտակից բարեկամն էր Յունաստանի 80-ականներու վարչապետ՝ Անդրէաս Փափանտրէուին:

Ոտնագնդակի մեծ սիրահար ըլլալով, ան յաճախ մարզադաշտ կ՛երթար քաջալերելու իր սիրած խումբը՝ Արիս Թեսալոնիքիս^[5]:

Վասիլիս Ցիցանիս մահկանացուն կնքեց քաղցկեղի պատճառաւ, 1.984-ի Յունուար 18-ին (իր ծննդեան տարեդարձին օրը) Լոնտոնի մէջ: Աճիւնը ամփոփուեցաւ Աթէնքի Ա. Գերեզմանատան մէջ:

Անձնական կեանք[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Վասիլիս Ցիցանիս ամուսնացաւ 1942-ի Յուլիսին Ղրեւենա քաղաքէն Զոի Սամարային հետ, 19 ամիս նշանուած մնալէ ետք: Անոնց խաչեղբայրն էր Ցիցանիսին մտերիմ բարեկամ՝ Նիքոլաոս Մոսխունտիս, որ Թեսաղոնիկէի ոստիկանապետն էր եւ միաժամանակ, Ցիցանիսով եւ ընդհանրապէս ռեպեթիքոյով հիացող մը: Վասիլիս եւ Զոի ունեցան երկու զաւակ. դուստր մը Վիկտորիա անունով եւ որդի մը՝ Գոստաս^[6]:

Ստեղծագործութեան գնահատում[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ըստ երաժշտագէտ Լամպրոս Լիաւասին Ցիցանիս «ժողովրդական երգը դուրս հանեց այն լուսանցքէն, որու մէջ դասուած էր իր հակաընկերային եւ արեւելեան տարրերուն պատճառաւ, եւ զայն ներառնէ Յունաստանի յետ-պատերազմեան նոր ընկերային իրականութեան մէջ: Նուագելու նոր ոճ մը հաստատեց, սանդուխներու եւրոպականացմամբ, ներդաշնակութիւն բերելով երկրորդ ու երրորդ ձայներով, ճոխացուած գործիքաւորմամբ եւ իր բանաստեղծական կառուցուածքին մէջ նորարարութիւններ բերելով. առաջին անգամն էր, որ ժողովրդային երգը հեռացաւ երկտողի աւանդական կառոյցէն, պաշտօնականացնելով կրկներգի դերը»^[7]:

Տես նաեւ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 SNAC — 2010.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 100 χρόνια Βασίλης Τσιτσάνης — 2014. — ISSN 1790-2983
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3564122"></a>
↑ «Tsitsanēs, Vasilēs - Social Networks and Archival Context»։ snaccooperative.org։ արտագրուած է՝ 2021-07-07
↑ «Ουζερί Τσιτσάνης [έχει κλείσει] • ταβερνοχώρος»։ www.tavernoxoros.gr։ արտագրուած է՝ 2021-07-11
↑ (անգլերեն) ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ - ΑΡΗΣ, https://www.youtube.com/watch?v=ctb6owbulaQ, վերցված է 2021-07-11
↑ «Wayback Machine»։ web.archive.org։ 2012-01-31։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2012-01-31-ին։ արտագրուած է՝ 2021-07-11
↑ Tsitsanis and the birth of the "new" laiko and the birth of the "new" laiko tragoudi | Michael | Modern Greek Studies (Australia and New Zealand) (sydney.edu.au)

Արտաքին յղումներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Εγκυκλοπαίδεια για το ρεμπέτικο και την παραδοσιακή μουσική

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q8513_citetype_Q35127_citetype_Q36524_citetype_Q194166"_data-entity-id="Q29861311">SNAC<span_class="wef_low_priority_links">_—_2010.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a></div>-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 SNAC — 2010.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q1002697"_data-entity-id="Q3564122">[https://www.protothema.gr/city-stories/article/436493/100-hronia-vasilis-tsitsanis/_100_χρόνια_Βασίλης_Τσιτσάνης]<span_class="wef_low_priority_links">_—_2014._—_ISSN_[https://www.worldcat.org/issn/1790-2983_1790-2983]</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3564122"></a></div>-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 100 χρόνια Βασίλης Τσιτσάνης — 2014. — ISSN 1790-2983
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3564122"></a>

[3] «Tsitsanēs, Vasilēs - Social Networks and Archival Context»։ snaccooperative.org։ արտագրուած է՝ 2021-07-07

[4] «Ουζερί Τσιτσάνης [έχει κλείσει] • ταβερνοχώρος»։ www.tavernoxoros.gr։ արտագրուած է՝ 2021-07-11

[5] (անգլերեն) ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ - ΑΡΗΣ, https://www.youtube.com/watch?v=ctb6owbulaQ, վերցված է 2021-07-11

[6] «Wayback Machine»։ web.archive.org։ 2012-01-31։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2012-01-31-ին։ արտագրուած է՝ 2021-07-11

[7] Tsitsanis and the birth of the "new" laiko and the birth of the "new" laiko tragoudi | Michael | Modern Greek Studies (Australia and New Zealand) (sydney.edu.au)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]