Վազգէն Ա. Յակոբեան
| Վազգէն Ա. Յակոբեան | |
|---|---|
| Ծնած է | 14 Փետրուար 1913[1][1] |
| Ծննդավայր | Լեռնագյուղ, Ալեքսանդրապոլի գավառ, Երեւանի նահանգ, Կովկասի Փոխարքայութիւն, Ռուսական Կայսրութիւն[1][1] |
| Մահացած է | 5 Մայիս 1982[1] (69 տարեկանին) |
| Մահուան վայր | Երեւան, Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն, Խորհրդային Միութիւն[1] |
| Ազգութիւն | Հայ[1] |
| Ուսումնավայր | Երեւանի Պետական Համալսարանի Պատմութեան Բաժանմունք[1] |
| Կոչում | փրոֆէսոր[1] |
| Մասնագիտութիւն | պատմաբան, աղբյուրագետ, դասախօս |
| Աշխատավայր |
Վանաձորի պետական համալսարան?[1][1] Հայաստանի Գիտութիւններու Ազգային Ակադեմիայի Պատմութեան Հիմնարկ[1][1] |
Վազգէն Ա. Յակոբեան (14 Փետրուար 1913[1][1], Լեռնագյուղ, Ալեքսանդրապոլի գավառ, Երեւանի նահանգ, Կովկասի Փոխարքայութիւն, Ռուսական Կայսրութիւն[1][1] - 5 Մայիս 1982[1], Երեւան, Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն, Խորհրդային Միութիւն[1]) ուսուցիչ, տնօրէն եւ պատմական գիտութիւններու դոկտոր:
Կենսագրութիւն
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Միջնակարգ ուսումը կը ստանայ Լենինականի մէջ։ 1936 - 1941 թուականներուն կը հետեւի Երեւանի Պետական Համալսարանի Պատմութեան Բաժանմունքի դասընթացքներուն: Ուսման ընթացքը աւարտելէ ետք կը մեկնի Հոկտեմբերեանի շրջանի Նալպանդեան գիւղը, ու տեղի դպրոցին մէջ կը ստանցնէ ուսուցիչի եւ տնօրէնի պաշտօն: Համաշխարհային Բ. Պատերազմի պատճառով կը մեկնի ճակատ, ուր կը վերադառնայ երկիր: 1944-ին մուտք կի գործէ Երէւանի Պետական Համալսարանի ասպիրանդականի բաժինը, ուր, 1948-ին' մեծանուն հայագէտ Յակոբ Մանանդեանի ղեկաւորութեամբ պատրաստած «Արիստոտելին Վերագրուած Յաղագս Աշխարհի Աշխատութեան Հայկական Թարգմանութեան Ընդարձակ Բնագիրը եւ Հայկական Մեկնութիւնները» ուսումնասիրութեան համար կը ստանայ Պատմական Գիտութիւններու Դոկտոր աստիճանին, «Հայոց Կանոնագիրքը»ի ուոմնասիրութեան եւ հրատարակութեան համար:
1947-ին Վ. Յակոբեան պաշտօնի կը կոչուի Գիտութիւններու Ակադեմիայի Պատմութեան Ինստիտուտին մէջ, ուր 1971-էն սկսած մինչեւ իր կեանքին վերջին օրերը կը վարէ Հայ Ժողովուրդի Միջին Դարերու Պատմութեան Բաժնի վարիչի պաշտօնը: Վերոյիշեալ իր պաշտօնավարութեան առընթեր, 1933-էն սկսած' պարպերաբար հայ ժողովուրդի պատմութիւն կը դասաւանդէ միջնակարգ դպրոցներու մէջ, իսկ 1969 - 1974 թուականներուն' Կիրովականի Մանկավարժական Ինստիտուտին մէջ։ 1972-ին անոր կը շնորհուի փրոֆեսորի կոչում: Իսկ 1974 -ին ան կ'արժանանայ ՀԱԱՀ Գիտութիւններու Ակադեմիայի «Մեսրոպ Մաշտոց»ի անուան մրցանակին, «Կանոնագիրք Հայոց» աշխատասիրութեան համար:
Բարեխիղճ, բծախնդիր ու համբերատար աշխատող, պատմարան ու աղբիւրագէտ Վ.Յակոբեան տասնամեակներու ընթացքին կը յաջողի երկու հազար հին ձեռագիր ուսումնասիրել, ու անոնց մէջէն հաւաքել, ընտրել ու հրատարակութեան պատրաստել հարիւրաւոր ժամանակագիրներ, յիշատակներ, կանոնագիր ու փաստաթուղթեր, իւրաքանչիւր հրատարակութիւն օժտելով խորազնին ուսումնասիրութեամբ ու մասնագէտի վայել գիտական ծանօթագրութիւններով:
Տասնամեակները վրայ տարածուած Վազգէն Յակոբեանի հայագիտական վաստակը այժմ մեծ մասով ամփոփուած կը գտնենք առանձին հատորներու, ժողովածուներու եւ հայագիտական մամուլի մէջ։ Այսպէս. Մանր Ժամանակագրութիւններ ԺԳ-ԺԸ. ԴԴ. (Երեւան, Ա.հտր., 1951, Բ.հտր., 1956), Կանոնագիրք Հայոց (Երեւան, Ա.հտր., 1964, Բ, հտր.,1971), Հայերէն Ձեռագրերի ԺԷ. Դարի Յիշատակարաններ (Երեւան, Ա.հտր., 1974, Բ.հտր.,1978) հեղինակակից՝ Աշոս Յովհաննիսեան: Պատրաստ է եւ շարքին Գ. հատորը, իսկ Դ. եւ Ե. հատորները լրացուցիչ աշխատանքով կը պատրաստուէին հրատարակութեան: Վազգէն Յակոբեան հեղինակակից է Հայ Ռուսական Յարաբերուդիւնները ԺԸ. Դարի Առաջին Երեսնամեակում աշխատասիրութեան Բ. հատորի Ա. մասին, (Երեւան, 1964): Անոր գրչին կը պատկանին հայագիտական մեծ նշանակութիւն ունեցող փոքրածաւալ ուսումնասիրութիւններ, ինչպէս' Հայկական Աղբիւրները Ուքրաւնայի Եւ Ուքրաւնական Քաղաքների Մասին յօդուածները-Ուքրաինական եւ Հայ Ժողովուրդների Պատմական Կապերը եւ Բարեկամութիւնը երկու հատորներու մէջ (ռուսերէն), Հեթում Պատմիզի Նորայայտ Յիշատակարանը Եւ Նրա Պատմարան Նշանակութիւնը («Տեղեկագիր»,1948, թիւ 10), Անանուն Ժամանակագրութեան Աղբիւրների Մասին Կամ Վարդան Արեւելցու «Պատմութիւն Տիեզարական»ի Համառոց Խմբագրութիւնը («Տեղեկագիր»,1949, թիւ 7), Մարտփրոս Երզնկացու Ճանապարհորդական Նոթերը («Տեղեկագիր», 1957, թիւ 6), Դաւիթ Քոբայրեցու Յիշատակարանը, Մատենագրական Տեղեկութիւններ Բոյսերի Սելեքցիայի Վերաբերեալ եւ այլ ուսումնասիրութիւններ: Իսկ շարք մը աշխատասիրութիւններ: Իսկ շարք մը աշխատասիրութիւններ ու յօդուածներ ցարդ կը մնան անտիպ
Վազգէն Յակոբեան կը մահանայ 6 Մայիս 1982-ին, Երեւան:
Աղբիւրներ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]- Հայկազեան Հանդիսական Հանդէս, Հոտոր ժ. Էջ 358, Պէյրութ 1984։