Սեուտա
Քաղաք | |||||
---|---|---|---|---|---|
Սեուտա | |||||
սպ.՝ Ceuta արաբերէն՝ سَبْتَة | |||||
| |||||
![]() | |||||
Երկիր |
![]() | ||||
Օրէնսդրական մարմին | Assembly of Ceuta? | ||||
Տարածութիւն | 18,5 քմ² | ||||
ԲԾՄ | 10±1 մեթր | ||||
Բնակչութիւն | 83 229 մարդ (2024)[2] | ||||
Կը գտնուի ափին | Միջերկրական Ծով | ||||
Ժամային գօտի | UTC+1, UTC+2 եւ Africa/Ceuta?[3] | ||||
Հեռախօսային ցուցանիշ | 856 եւ 956 | ||||
Փոստային ցուցանիշ | 51000–51999 | ||||
Շրջագայութեան պետ-համարագիր | CE | ||||
Հիմնադիր | Punic people? | ||||
Սուրբ բարեխօս | Daniele Fasanella? | ||||
Պաշտօնական կայքէջ | ceuta.es(սպան․) | ||||
Սեուտա (սպ.՝ Ceuta [θewta]), Սպանիաի տիրապետութեան տակ գտնուող կղզի, 2006 թուականի հաշուարկով կղզիին մէջ կը բնակի 78 320 մարդ (զբաղեցնելով 189-րդ տեղը բնակչութեամբ)։ Տարածքը 18.5 քառակուսի քիլոմեթր է։ Բնակչութան խտութիւնը՝ 520 մարդ/քքմ։ Պետական լեզուն սպաներէնն է։
Անվան ծագումը[4]
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Սեուտա անվան ծագումը գալիս է Հին Հռոմի դարաշրջանից, որտեղ նրանք քաղաքի լեռներն անվանում էին (Septem Fratres), որը նշանակում է (յոթ եղբայրներ): Անվան զարգացման հետ մէկտեղ այն փոխվել է (Ceuta < Seuta < Septɘ < Septem) մինչեւ այն դարձավ իսպաներեն՝ (Ceuta = Ceuta)։
Սեուտայի պատմութիւն[5]
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]250,000 մ.թ.ա. Առաջին մարդկային բնակավայրերը Սեուտայում:
Ք.ա. 7-րդ դար. Փյունիկեցիները գրավեցին քաղաքը, հիմնեցին այն եւ անվանեցին «Աբիլա»: Այնուհետեւ այն վերաբնակեցվել է հույների կողմից Ֆոկեայի կողմից եւ այն անվանել «Հեպտա Ադելֆոյ»։
319 մ.թ.ա. քաղաքն ընկավ Կարթագենի տիրապետութեան տակ։
201 մ.թ.ա. Կարթագենը հանձնվում է Կարթագենի եւ Հռոմեական Հանրապետութեան միջեւ Երկրորդ Պունիկյան պատերազմի բռնկման հետեւանքով (պատերազմ, որը տեւեց մ.թ.ա. 218-ից մինչեւ մ.թ.ա. 201 թուականը): Մավրիտանիայի թագավորութիւնը քաղաքը միացրեց իր տարածքին։
40 մ.թ. Կալիգուլան քաղաքը միացրեց Հռոմեական կայսրութեանը, իսկ 429 թուականին քաղաքն անցավ վանդալական ցեղերի վերահսկողութեան տակ։
534 AD: Flavius Belisarius, բյուզանդական կայսր Հուստինիանոս I-ի գեներալը, հաղթում է վանդալներին եւ քաղաքը միացնում Արեւելյան Հռոմեական կայսրութեանը: Դրանից հետո քաղաքն անցավ վեստգոթերի ձեռքը։
709. Մահմեդականները մտնում են Սեուտա:
931. Օմայադ խալիֆ Ապտ ալ-Ռահման ալ-Նասիրը քաղաքը միացրեց Անդալուսիայում գտնվող Օմայադ պետութեանը: Մի քանի տարվա հակամարտութիւնից հետո Օմայադների պետութիւնը ընկավ եւ կազմալուծվեց մի շարք թագավորութիւնների՝ Օմայադների իշխանների միջեւ քաղաքացիական պատերազմի հետեւանքով, որոնք վիճարկում էին խալիֆայութիւնը միմյանց միջեւ: Սա տարիներ շարունակ պայքարելուց հետո հանգեցրեց խալիֆայութեան կազմալուծմանը մի շարք անկախ թագավորութիւնների (Թայֆայի թագավորներ):
1024. Քաղաքն ընկավ Մալաքայի Թայֆայի վերահսկողութեան տակ:
1061. Բարգավատան քաղաքը միացրեց Բարգավատա էմիրութեանը (Բերբերների էմիրութիւն):
1084. Յուսուֆ իբն Թաշֆինը (ալմորավիդների երկրորդ թագավորը) մտավ քաղաք:
1147. Ալմոհադները մտան քաղաք:
1232. Սեուտան ենթարկվում է Մուրսիայի Թայֆային:
1233՝ Սեուտան հռչակում է իր անկախութիւնը, իսկ 1236 թուականին քաղաքն ընկնում է Ֆեսի թագավորութեան տիրապետութեան տակ։ 1242 թուականին այն անցել է հաֆսիդների ազդեցութեան տակ (Հաֆսիդները կամ Բանու Հաֆները բերբերական դինաստիա են, պատկանում են Բերբեր Մասմուդա ցեղին)։
1249՝ Աթէացիները տիրեցին քաղաքին վրայ։
1295. Քաղաքը դառնում է Կաստիլիայի թագավորութեան մի մասը՝ համաձայն Մոնտեագուադո դե լաս Վիկարիլասի պայմանագրի (1291 թուական, Կաստիլիայի եւ Արագոնի միջեւ):
1305 թուականին Գրանադայի թագավորութիւնը միացրեց քաղաքը։
1309. Ֆեսի թագավորութիւնը Արագոնի թագավորութեան օգնութեամբ վերագրավեց քաղաքը: 1310 թուականին Աթաֆիդիները վերականգնեցին նրա վերահսկողութիւնը։ 1314 թուականին Ֆեսի թագավորութիւնը նորից վերադարձրեց քաղաքի վերահսկողութիւնը։ 1315 թուականին Աթաֆիդիները վերականգնեցին քաղաքի վերահսկողութիւնը։ 1327 թուականին քաղաքն ընկել է Ֆեսի թագավորութեան տիրապետութեան տակ։ 1384 թուականին Գրանադայի թագավորութիւնը քաղաքը միացրեց իր տարածքին, իսկ 1387 թուականին Ֆեսի թագավորութիւնը նորից վերադարձրեց քաղաքը։
Օգոստոսի 21, 1415. Սեուտան ընկնում է Պորտուգալիային՝ Հովհաննես I թագավորի ձեռքով: 1580 թուականին Իսպանիան Պորտուգալիան միացրեց իր թագավորութեանը, Պորտուգալիայի թագավոր Սեբաստիան I-ի մահից հետո:
1640. Պորտուգալիան հռչակում է իր անկախութիւնը Իսպանիայից, սակայն Սեուտայի բնակիչները նախընտրում են մնալ իսպանական տիրապետութեան տակ:
1668. Պորտուգալիան ճանաչում է Իսպանիայի ինքնիշխանութիւնը Սեուտայի նկատմամբ՝ համաձայն Լիսաբոնի պայմանագրի (1668 թուականի փետրվարի 13, Իսպանիայի եւ Պորտուգալիայի միջեւ):
1694-ից 1724 թուականներին Սուլթան Մուլայ Իսմայիլը պաշարեց քաղաքը:
1704. Բրիտանական թագավորական նավատորմը պաշարեց քաղաքը՝ փորձելով մտնել քաղաք:
1812. Քաղաքի շրջանային կառավարութիւնը վերափոխվում է սահմանադրական խորհրդի:
1925. օգոստոսի 4-ի թագավորական հրամանագրով Սեուտան անկախութիւն է ձեռք բերել Կադիս նահանգից:
1995. Քաղաքում թողարկվեց Ինքնավարութեան կանոնադրութիւն, եւ այդպիսով Սեուտա քաղաքը վայելեց ինքնակառավարումը:
Ծանօթագրութիւններ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]- ↑ Nomenclátor Geográfico de Municipios y Entidades de Población — 2024.
- ↑ Ազգային Վիճակագրութեան Հիմնարկ Municipal Register of Spain of 2024 — 2024.
- ↑ https://github.com/eggert/tz/blob/4de3033da52270e149de85d2256bdb9ca3b9fc92/zone1970.tab#L146
- ↑ (արաբերեն) سبتة, 2025-03-15, https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%A8%D8%AA%D8%A9, վերցված է 2025-04-23
- ↑ (արաբերեն) سبتة, 2025-03-15, https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%A8%D8%AA%D8%A9, վերցված է 2025-04-23
|