Պոթսուանա

Պոթսուանա
Բոտսվանայի դրոշ? Զինանշանը


Կը ներառնէ Կենտրոնական շրջան?, Ghanzi District?, Կգալագադի?, Կգատլենգ?, Kweneng District?, North-East District?, North-West District?, South-East District? եւ Southern District?
Պետական լեզու անգլերէն[1]
Մայրաքաղաք Կապորոնէ
Օրէնսդիր մարմին National Assembly of Botswana?
Երկրի ղեկավար Մոկվեթսի Մասիսի?
Կառավարութեան ղեկավար Մոկվեթսի Մասիսի?
Ազգաբնակչութիւն 2 291 661 մարդ (2017)[2]
Օրհներգ Բոտսվանայի օրհներգ?
Կարգախօս Rain, Pula, Дъжд եւ Our pride, your destination
Հիմնադրուած է 1966 թ.
Արժոյթ Botswana pula?
Ժամային համակարգ UTC+2, կենտրոնաաֆրիկյան ժամանակ? եւ Africa/Gaborone?[3]
Հեռաձայնային համակարգ +267
Համացանցի յղում .bw?
Մարդկային ներուժի զարգացման թիւ 0,693[4]
gov.bw

Պոթսուանա, պաշտօնապէս՝ Պոթսուանայի Հանրապետութիւն (թսուաներէն՝ Lefatshe la Botswana), ծովէն մեկուսացուած երկիր մըն է հարաւային Ափրիկէին մէջ: 1966 Սեպտեմբեր 30-էն Ազգերու համագործակցութեան անդամ է:[5]

Միջին չափսերի երկիր մըն է, երկուքէն քիչ մը աւել բնակչութիւնով եւ աշխարհի ամենասակաւախիտ երկիրներէն մեկն է: Բնակչութեան շուրջ 10 տոկոսը կը բնակի մայրաքաղաք Կապորոնէին մէջ: Նախկինին 1960-ականներու վերջին մեկ շունչի հաշուով ՀՆԱ-ի տարեկան շուրջ US$70 ցուցանիշով աշխարհի ամենաաղքատ երկիրներէն մին ըլլալով, Պոթսուանան ներկայիս դարձած է աշխարհի ամենաարագ զարգացողներէն մին: Տնտեսութեան մէջ կը գերակշռէ հանքարդիւնահանութիւնը, անասնաբուծութիւնը եւ զբօսաշրջութիւնը: Պոթսուանայի պարծանքն է մեկ շունչի հաշուով ՀՆԱ-ի տարեկան շուրջ US$18 825 ցուցանիշը, որն Ափրիկէի մէջ ամենաբարձրներէն է:[6]

Աշխարհագրական Տուեալներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Պոթսուանան մեծութեամբ աշխարհի 48րդն է 581 730 քմ2 տարածքով, որը Մատակասքարի կամ Ֆրանսայի չափ է: Երկիրը 17° եւ 27° հարաւային զուգահեռականներու եւ 20° եւ 30° արեւելեան միջօրէականներու միջեւ է:
Պոթսուանան րր տեղագրութիւնով տափակ երկիր մըն է, տարածքի շուրջ 70 տոկոսը Քալահարի անապատով: Սահմանակից է հարաւէն եւ հարաւ-արեւելքէն՝ Հարաւային Ափրիկէին, հարաւէն եւ հարաւ-արեւմուտքէն՝ Նամիպիոյ եւ Զիմպապուէին՝ հիւսիս-արեւմուտքէն: Հիւսիսին Զամպիոյ հետ ունեցած սահման աննշան է եւ կը կազմէ մի քանի հարիւր մեթր:[7] Օքաւանկոյի տելթան աշխարհի ամենախոշորներէն է:
Զգալի տարածք կը զբաղեցնէ նաեւ Լիմփոփոյի աւազանը, որ մասամբ Զիմպապուէի տարածքին մէջ է նաեւ:

Բնաշխարհ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Զեպրաներ Օքաւանկոյի աւազանին մէջ

Պոթսուանան ունի վայրի կենդանիներու բնակեցման բազմազան վայրեր: Տելթայէն եւ անապատէն զատ կան սաւաննաներ եւ խոտածածկ դաշտեր, ու ր կ'արածեն կապոյտ կնուները, այծքաղները, եւ այլ կաթնասուններ եւ կը բնակեն թռչուններ: Հիւսիսին կան վտանգուած ափրիկէական վայրի շան մի քանի բնակատեղիներ: Չոպի ազգային զբօսայգիին մէջ է ափրիկէական փիղերու ամենախոշոր կեդրոնացումը: Այգին ունի 11 000 քմ2 տարածք եւ կը պահէ շուրջ 350 տեսակի թռչուններ:

Տնտեսութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Անկախութիւն ստանալէն ետք, Պոթսուանան ունեցած է աշխարհիին մէջ ամենաարագ աճող մեկ շունչի հաշուով ՀՆԱ-ի ցուցանիշը:[8] Պոթսուանան ձեւափոխուելով աշխարհի ամենաաղքատ երկիրներէն դարձաւ միջին եկամուտով երկիր: Իր ներուժունակութիւնն օգտագործելով, Պոթսուանան լաւ հաստատուածային կառուցուածք ապահովելով ապահովեցաւ ապագայի համար կայուն եկամուտ:[9] Ըստ գնահատումներէն մեկու անիկա ունի Ափրիկէին մէջ համախառն ներքին արդիւնքի չորրորդ մենաբարձր ցուցանիշը, որը համեմատելի է Մեքսիքոյի հետ:[10] Համաշխարհային արժոյթի հիմնադրամի համաձայն, տնտեսութիւնը զարգացած է տարեկան 9%-ով 1966-էն մինչեւ 1999 թուականները: Պոթսուանան ունի տնտեսական ազատութեան բարձր մակարդակ Ափրիկէական այլ երկիրներու համեմատ:[11] 2002-ին եւ 2003-ին կառավարութիւնը վարած է չափաւոր ֆիսքալ քաղաքականութիւն, չնայած պետպիւճէի հետեւողական անբաւարարութեանը եւ աննշան արտաքին պարտքին: Անիկա ստացած է Ափրիկէի մէջ ամենաբարձր ինքնիշխան կրեդիտային դասակարգում եւ 2005/2006-ին գրանցած է աւելի քան US$7 մլր. արժութային պահուստ, որը ընթացիկ ներմուծման համարեայ երկուսուկէս տարին:

Վարչական Բաժանում[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

  1. https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bc.html
  2. Համաշխարհային բանկի տվյալների բազաՀամաշխարհային Դրամատուն.
  3. https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/africa
  4. Human Development ReportՄիավորված ազգերի կազմակերպության զարգացման ծրագիր, 2022.
  5. «Bechuanaland was the former name of Botswana»։ generalknowledgefacts.com։ արտագրուած է՝ 2018-02-20 
  6. «Botswana»։ The World Factbook։ Central Intelligence Agency։ 2014։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 15 October 2015-ին։ արտագրուած է՝ 16 April 2014 
  7. Darwa P. Opoku (2011)։ Kazungula Bridge Project։ African Development Fund։ էջ Appendix IV։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 14 November 2012-ին։ արտագրուած է՝ 4 May 2012 
  8. US Department of State website, Background Note: Botswana, May 2009. Retrieved 7–23–09.
  9. Baten, Jörg (2016)։ A History of the Global Economy. From 1500 to the Present.։ Cambridge University Press։ էջ 159։ ISBN 9781107507180 
  10. Klaus Kästle (24 July 2009)։ «GNI PPP table»։ Nationsonline.org։ արտագրուած է՝ 19 January 2010 
  11. «Botswana ranked Africa's leader in economic freedom»։ mmegi.bw։ 19 May 2017