Որոտնավանք
| Որոտնավանք | |
|---|---|
| |
| Հիմնական տեղեկութիւններ | |
| Ճարտարապետական նկարագրութիւն | |
| Ճարտարապ. ոճ | Հայկական ճարտարապետութիւն |
| Հիմնադիր(ներ) | Սիւնիքի թագաւորութիւն, Շահանդուխտ |
| Հիմնադրուած | 10-րդ դար |
| Առանձնայատկութիւններ | |
Որոտնավանք, կը գտնուի Սիսիանէն մօտ 14 քմ արեւելք, Որոտանի կիրճի ձախակողմեան բարձունքի վրայ, Աղուանքի փառաբանուած իշխան Սեւադայի դուստրը՝ Սիւնեաց թագաւոր Սմբատին կինը՝ Շահանդուխտ թագուհին, 1000 թուականին կը կառուցէ Վաղատին գիւղին մէջ գտնուող Որոտնավանքը:
Ճարտարապետութիւն
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Եկեղեցին ունի կեդրոնագմբեթ, եռախորան, ներքուստ խաչաձև, չորս անկիւններուն մէջ աւանդատուներով յօրինուածք։ Ներսը զարդարուած է եղեր որմնանկարներով, որոնցմէ հիւսիսային խորանի պահպանուած հատուածը կը պատկերէ շրջանի մէջ աստղազարդ կապոյտ երկինք, կեդրոնը՝ հրեշտակ։ Եկեղեցիի հիւսիսային պատին կից, աստիճանաձև պատուանդանի վրայ XI դ. յուշասիւնն է կանգնեցուեր՝ գագաթին խոյակի վրայ դրուած խաչարձանով։ Շահանդուխտ թագուհին վանքի շրջակայքը կառուցեր է նաեւ աղօթարան, արհեստանոցներ, պահեստներ և վանքը շրջափակեր է պարսպով։
1104 թ. Որոտնավանքը աւերուեր է սելճուկներու կողմէ եւ հետագային զարթօնք ապրեր Օրբելեաններու օրով։
Պատմութիւն
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Ըստ պատմիչ Ստեփանոս Օրբելեանի՝ Որոտնավանքին հնագոյն՝ Ս.Գրիգոր միանաւ եկեղեցին (աւերուած է սելճուքներու յարձակումներէն ու երկրաշարժներէն), հիմնադրած է Գրիգոր Լուսաւորիչը, վերակառուցած՝ հայր Ստեփանոս ճգնաւորը։ Եկեղեցին միջնադարուն յայտնի եղած է օձի խայթոցը բուժելու իր զօրութեամբ եւ դարձած նշանաւոր ուխտատեղի։
Ս. Գրիգոր եկեղեցւոյ մօտ՝ անոր հիւսիս-արեւելեան կողմը, 1000 թուականին կառուցուած է թաղածածկ, հիւսիսային պատին կից երկու աւանդատունով, հարաւէն սիւնէ սրահով Ս. Ստեփանոս Նախավկայ եկեղեցին, անոր գաւիթը, տնտեսական շինութիւնները եւ հիմնուած է մեծաթիւ միաբանութեամբ վանք մը։ Շահանդուխտին կրտսեր որդին, Սիւնեաց Վասակ թագաւորին եղբայր՝ իշխան Սեւադան, Որոտնավանքին արեւելեան կողմը 1006 թուականին կառուցած է Ս. Կարապետ եկեղեցին եւ անոր կցուած (արեւմուտքէն) կամարակապ գաւիթ-սրահը։
Շահանդուխտ թագուհին և իշխան Սևադան թաղուեր են Որոտնավանքի մէջ։
Որոտնավանքը մինչեւ 20-րդ դարու սկիզբը գործօն էր։ Այժմ վանքը կը նորոգուի։
