Նուպար Աֆէեան

Նուպար Աֆէեան;
Ծնած է	25 Յուլիս 1962 (61 տարեկան)
Ծննդավայր	Պէյրութ, Լիբանան
Քաղաքացիութիւն	Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ
Ուսումնավայր	ՄաքԿիլ Համալսարան; Մասաչուսեթսի արհեստագիտական հիմնարկ
Կարողութիւն	բարերար
Մասնագիտութիւն	Քիմիական ճարտարագիտութեան եւ կենսաքիմիական ճարտարագիտութեան կենսա-փորձագիտութիւններու կաճառ
Աշխատավայր	Ամերիկահայ յայտնի գործարար ու բարերար: Ձեռնարկատէր
Ծնողներ	Պատրիկ Աֆէեան

Դոկտոր Նուպար Աֆէեան (25 Յուլիս 1962(1962-07-25)^[1], Պէյրութ, Լիբանան), Ամերիկահայ յայտնի գործարար ու բարերար: «Flagship Ventures» ընկերութեան ղեկավար գործընկեր: Ան մաս կը կազմէ Հայկական բարեգործական ընդհանուր միութեան (ՀԲԸՄ) Կեդրոնական վարչութեան ու միեւնոյն ժամանակ «Աւրորա» մարդասիրական նախաձեռնութեան համահիմնադիրներէն մին է։ Նուպար Աֆէյեան իր պատանեկութեան տարիներուն Պէյրութի Սուրբ Նշան մայր եկեղեցւոյ դպրաց դասին մաս կազմած է, ապա ատենապետը եղած է Պոսթընի ազգային վարժարանին եւ միաժամանակ բարերարը՝ նոյն վարժարանին մանկապարտէզի բաժնին։

Կենսագրութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Դոկտոր Նուպար Աֆէեանի հայրը՝ Պատրիկ Աֆէեան 1929 թուականին ծնած է Պուլկարիոյ մէջ։ Ան զբաղած է գործարարութեամբ՝ հաւկիթներ ներածելով Թուրքիայէն Պուլկարիա։ Իսկ Նուպար Աֆէեան Միացեալ Նահանգներէ ներս կենսաթեքնիկ եւ կենսաբանական գիտութիւններու բնագաւառի յառաջատար ձեռներէցներէն մին է։

Դրուատիքով կը շեշտուի, որ ազգութեամբ հայ Նուպար Աֆէեանի ընտանիքի արմատները կը ձգուի մինչեւ Օսմանեան կայսրութիւն։ Ընկերային ցանցերու վրայ շրջանառութեան մէջ մտած են պնդումներ, ըստ որոնց Նուպար Աֆէեանի մեծ հայրը եղած է օսմանեան բանակի բժիշկներէն մին։ 1977 թուականին ընտանիքը տեղափոխուեր է Մոնրէալ, Գանատա:

1983 թուականին ամերիկեան աշխարհահռչակ համալսարաններէն մէկուն՝ Մասաչուսեցի Մաքկիլ համալսարանէն՝ Պսակաւոր Արուեստից տիտղոսի աստիճան ստացեր է քիմիական ճարտարագիտութեան մէջ։ Այնուհետեւ Նուպար Աֆէեան 1987 թուականին դոկտորականի թեզը պաշտպանած է Մաքկիլ համալսարանի կենսաքիմիական ճարտարագիտութեան կենսա-փորձագիտութիւններու կաճառի (MIT) մէջ։

Գործունէութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Դոկտոր Աֆէեանը մասնակցեր է կենսաբանական ուղղուածություն ունեցող 20-էն աւելի յաջողակ գիտական եւ ճարտարագիտական հաստատութիւններու հիմնադրմանը եւ կայացմանը։

Հիմնադրեր եւ ղեկավարեր է կենսաբանական սարքաւորումներու եւ գործիքներու արտադրութեան ոլորտի առաջատար PerSeptive Biosystems կազմակերպութիւնը, Applera-ի գլխաւոր փոխնախագահ, տնօրէն, նախաձեռներ եւ վերահսկեր է Celera Genomics ընկերության ստեղծումը։

Flagship-ի ներդրումային (portfolio) պաշտօնէութեան կամ նախարարութեան կազմի մէջ մտնող Affinnova, BG Medicine, Bind Biosciences, Ensemble Discovery, Helicos BioSciences, Joule Biotechnologies, LS9 եւ Eleven Biotherapeutics ընկերութիւններու տնօրէնն է։

Մասաչուսեցի ճարտարագիտական հիմնարկի Սլոունի Ղեկավարութեան եւ Տնտեսութեան դպրոցին մէջ (MIT Sloan School of Management) կը դասաւանդէ «ձեռներէցութիւն» նիւթը^[2]։

Ոչ միայն Միացեալ Նահանգներու, այլեւ՝ ամբողջ աշխարհի մէջ Դոկտոր Նուպար Աֆէեան խորհրդաժողովներ կը կազմակերպէ ձեռներէցութեան, նորարութեան, նախաձեռնողական դրամագլուխի, կենսաքիմիայի, ճարտարագիտութեան, դեղագործութեան, բժշկական փորձագիտութիւններու եւ վերականգնուող ուժանիւթի խնդիրներուն շուրջ։

2015 թուականին Ռուբէն Վարդանեանի եւ Վարդան Գրեգորեանի հետ հիմներ են «100 կեանք» մարդասիրական նախաձեռնութիւնը^[3]։

«Moderna Inc.» անուն ընկերութիւնը եւ ՔՈՐՈՆԱԺԱՀՐԻ -19 պատուաստանիւթը[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներու մէջ Therapeutics կենսաբանական եւ գիտահետազօտական ընկերութիւնը, որ հիմնուած է Մասաչուսէթս նահանգի Քեմպրիճ քաղաքին մէջ, առաքած է COVID-19 mRNA-1273 կոչուած պատուաստանիւթի առաջին խմբաքանակները: Moderna Therapeutics-ի համահիմնադիրն ու նախագահը ամերիկահայ Դոկտոր Նուպար Աֆէեանն է:^[4]

Պատուաստանիւթը ստեղծուած է 42 օրուան մէջ։ Առաջին սրուակները ուղարկուած են ԱՄՆ Դիւրազգացութեան եւ վարակիչ հիւանդութիւններու ազգային հիմնարկ (National Institute of Allergy and Infectious Diseases), որ Ապրիլին պիտի պատրաստէ պատուաստանիւթերը մարդոց վրայ փորձելու համար:

Անդամակցութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Մասաչուսէթսի ճարտարագիտական հիմնարկի ճարտարագիտական նորամուծութիւններու Deshpande կեդրոնի անդամ
Մասաչուսեթսի ճարտարագիտական հիմնարկի Ուայթհեդ ինստիտուտի անդամ
Մոսկուայի «Սքոլքովո» կառավարման դպրոցի խորհրդատուական կոմիտեներու անդամ
Հայաստանի ազգային մրցունակութեան հիմնադրամի անդամ
Ամերիապանքի խորհուրդի անդամ, 2010
Դիլիջանի միջազգային դպրոցի խորհուրդի անդամ

Պարգեւներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ellis Island պատուոյ մետալ^[5], 2008
ճարտարագիտական նախաձեռնութեան մրցանակ Համաշխարհային տնտեսական ժողովի կողմէն, 2012
ՀՀ վարչապետի Յուշամետալ
«Հայրենիքին մատուցած ծառայութիւններու համար» 2-րդ աստիճանի շքանշան (թիւ 1) (2014)^[6]։

Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

↑ ^1,0 ^1,1 Դավոս 2014 մասնակիցների ցանկ
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q114752493"></a>
↑ «Նուպար Աֆէեան»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2014-07-16-ին։ արտագրուած է՝ 2020-03-18
↑ 100 LIVES, «Աւրորա» մրցանակ^{[permanent dead link]}
↑ Նուպար Աֆէեանի Ընկերութիւնը Մշակած է Նոր Քորոնա Ժահրի Դէմ Պատուաստանիւթ^{[permanent dead link]}
↑ Noubar Afeyan Receives 2008 Ellis Island Medal of Honor
↑ Ն. ԱՖԷԵԱՆԻՆ «ՀԱՅՐԵՆԻՔԻՆ ՄԱՏՈՒՑԱԾ ԾԱՌԱՅՈՒԹԻՒՆՆԵՐՈՒ ՀԱՄԱՐ» 2-ՐԴ ԱՍՏԻՃԱՆԻ ՇՔԱՆՇԱՆՈՎ ՊԱՐԳԵՒԱՏՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Արտաքին յղումներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q82753"_data-entity-id="Q114752493">[https://data.qz.com/2014/davosattendees/data/davos14list.json_Դավոս_2014_մասնակիցների_ցանկ]<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q114752493"></a></div>-1] 1,0 ^1,1 Դավոս 2014 մասնակիցների ցանկ
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q114752493"></a>

[2] «Նուպար Աֆէեան»։ արխիւացուած է բնօրինակէն-էն՝ 2014-07-16-ին։ արտագրուած է՝ 2020-03-18

[3] 100 LIVES, «Աւրորա» մրցանակ^{[permanent dead link]}

[4] Նուպար Աֆէեանի Ընկերութիւնը Մշակած է Նոր Քորոնա Ժահրի Դէմ Պատուաստանիւթ^{[permanent dead link]}

[5] Noubar Afeyan Receives 2008 Ellis Island Medal of Honor

[6] Ն. ԱՖԷԵԱՆԻՆ «ՀԱՅՐԵՆԻՔԻՆ ՄԱՏՈՒՑԱԾ ԾԱՌԱՅՈՒԹԻՒՆՆԵՐՈՒ ՀԱՄԱՐ» 2-ՐԴ ԱՍՏԻՃԱՆԻ ՇՔԱՆՇԱՆՈՎ ՊԱՐԳԵՒԱՏՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]