Jump to content

Մատթէոս Բ Կոստանդնուպոլսեցի (Իզմիրլեան)

Մատթէոս Բ Կոստանդնուպոլսեցի
Ծնած է 22 Փետրուար 1845(1845-02-22)
Ծննդավայր Կոստանդնուպոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն[1]
Մահացած է 11 Դեկտեմբեր 1910(1910-12-11) (65 տարեկանին)
Մահուան վայր Վաղարշապատ, Երեւանի նահանգ, Կովկասի Փոխարքայութիւն, Ռուսական Կայսրութիւն[1]
Մասնագիտութիւն հոգեւորական, բանասէր
Վարած պաշտօններ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս[1]

Մատթէոս Բ Կոստանդնուպոլսեցի (աւազանի անունը՝ Սիմէոն Մարտիրոս Իզմիրլեան, 22 Փետրուար 1845(1845-02-22), Կոստանդնուպոլիս, Օսմանեան Կայսրութիւն[1] - 11 Դեկտեմբեր 1910(1910-12-11), Վաղարշապատ, Երեւանի նահանգ, Կովկասի Փոխարքայութիւն, Ռուսական Կայսրութիւն[1]), Ամենայն հայոց կաթողիկոս 1908 թուականէն։ Յաջորդած է Մկրտիչ Ա. Վանեցիին (Խրիմեան Հայրիկ)։

Ձեռնադրուած է սարկաւագ 1864 թուականին, վարդապետ՝ 1869 թուականին։ Եղած է Մկրտիչ Խրիմեան պատրիարքի անձնական քարտուղարը։

1872 Մարտին ընտրուած է է Կ. Պոլսոյ կրօնական ժողովի անդամ եւ ատենադպիր, 1873 ստացած է ծայրագոյն վարդապետի աստիճան, 1876 ձեռնադրուած է եպիսկոպոս։

18861890 թուականներուն՝ Եգիպտոսի թեմի առաջնորդ։ 1894 ընտրուած է Կ. Պոլսոյ հայոց պատրիարք որպէս Մատթէոս Գ Իզմիրլեան։ Իր հաստատակամութեան, Արեւմտեան Հայաստանի մէջ բարենորոգումներ կատարելու պայքարի, 18941896-ի հայկական կոտորածներու դէմ բողոքի ձայնը բարձրացնելու համար ստացած է է «Երկաթեայ պատրիարք» անունը։ Օսմանեան իշխանութիւնները 1896 թուականին զինք պաշտօնանկ ընելէ ետք Երուսաղէմ աքսորած են։

1908-ին, երիտթուրքերու յեղաշրջումէն ետք, վերադարձած է Կ. Պոլիս եւ վերընտրուած՝ պատրիարք, իսկ կարճ ժամանակ անց ընտրուած է Ամենայն հայոց կաթողիկոս։

1881-ին Կ. Պոլսոյ մէջ լոյս տեսած է անոր «Հայրապետութիւն Հայաստանեայց առաքելական Ս. Եկեղեցւոյ եւ Աղթամար ու Սիս» ծաւալուն աշխատութիւնը, բաղկացած՝ մօտ 1300 էջերէ։ 1911-ին Գահիրէի մէջ լոյս տեսած է անոր «Նամականի»ն։

Կաթողիկոսական գահին վրայ, Մատթէոս Բ Կոստանդնուպոլսեցիին յաջորդած է Գէորգ Ե Սուրէնեանցը։

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Հայկական սովետական հանրագիտարանԵրևան: 1981. — հատոր 7. — է. 288.