ՀՅԴ Եւրոպայի Հայ դատի գրասենեակ
Կաղապար:Տեղեկաքարտ կազմակերպութիւն
Կազմակերպութիւնը[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
ՀՅԴ Եւրոպայի Հայ դատի յանձնախումբի գրասենեակը (European Armenian Federation for Justice and Democracy-EAFJD) հասարակական կազմակերպութիւն է, որ հիմնադրուեր է 2000 թուականին Փարիզ: 2002 թուականէն ի վեր EAFJD-ի գրասենեակը տեղափոխուեր է Պրիւքսել, Պելճիքա [1]: Եւրոպայի Հայ դատի յանձնախմբի գրասենեակը Հայ դատի յանձնախումբերու՝ աշխարհի չորս տարածաշրջանային գրասենեակներէն մէկն է: Այն եւրոպական կարևորագոյն օրէնսդիր հարթակներու և միջազգային կազմակերպութիւններուն մէջ կը ծաւալէ հայ դատի պաշտպանութեանը, ինչպես նաև հայութեան արտաքին մարտահրաւէրներու յաղթահարմանն ու շահերու հետապնդմանն ուղղուած գործունէութիւն: Աւանդական քարոզչական գործունէութեանը զուգահեռ Եւրոպայի Հայ դատի յանձնախումբի գրասենեակը կը կազմակերպէ եւրոպական հանրութեանն ուղղուած բազմաթիւ իրազէկման միջոցառումներ, ինչպէս համաժողովներ ականաւոր միջազգային գիտնականներու մասնակցութեամբ, քննարկումններ, ֆոթո-ցուցահանդէսներ, շարժապատկերի դիտումներ[2]:
Եւրոպայի Հայ դատի յանձնախումբի գրասենեակը կը համակարգէ Հայ դատի յանձնախումբերու գործունէութիւնը եւրոպական 13 երկիրի մէջ: Հայ դատի յանձնախումբեր կը գործեն Աւստրիայի, Պելճիքայի, Պուլկարիոյ, Կիպրոսի, Ֆրանսայի, Գերմանիոյ, Յունաստանի, Նիտերլանտներու, Լեհաստանի, Ռումանիոյ, Շուէտի, Մեծ Բրիտանիոյ և Սպանիոյ մէջ[3]:
Առաքելութիւնը[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Եւրոպայի Հայ դատի յանձնախումբի գրասենեակի գործունէութեան հիմնական ոլորտներն են`
- Եւրոպական միութեան, ԵՄ անդամ երկիրներու և միջազգային կառոյցներու մէջ Հայոց Ցեղասպանութեան ճանաչում եւ դատապարտում, ճանաչում և հատուցում Թուրքիայի կողմէն
- Արցախի բնակչութեան հիմնարար իրաւունքներու պաշտպանութիւն և պարտադրուած մեկուսացման վերացում, Արցախի ընտրական գործընթացներուն միջազգային դիտորդական առաքելութիւններու համակազմակերպում
- Հայաստան-ԵՄ յարաբերութիւններու ամրապնդում և խորացում
- Միջին արևելքի հայութեան խնդիրներու բարձրաձայնում
Գործունէութիւնը[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Հայոց ցեղասպանութեան պահանջատիրութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Եւրոպայի Հայ դատի յանձնախումբի գրասենեակը առանցքային կը համարէ Հայոց ցեղասպանութեան ճանաչումը և դատապարտումը եւրոպական կառոյցներու և երկիրներու խորհրդարաններու կողմէն: Կազմակերպութիւնը կարեւոր կը համարէ Թուրքիայի կողմէն Ցեղասպանութեան ճանաչմանը և հայոց պահանջատիրութեանն ուղղուած գործունէութիւնը, ցեղասպանութեան հատուցումներու, ինչպէս նաև Ցեղասպանութեան ժխտողականութեան դէմ պայքարն ու որոշ երկրներու մէջ արդէն գործող ժխտողականութեան քրէականացումը:
Արցախ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Եւրոպայի Հայ դատի յանձնախումբի գրասենեակի համար Արցախի բնակչութեան ազատ ինքնորոշման, սեփական ապագան ինքնուրոյն տնօրինելու և այլ հիմնարար իրաւունքներու պաշտպանութիւնն անկիւնաքարային է:
Կազմակերպութեան գլխաւոր նպատակներէն է Արցախի ժողովուրդին պարտադրուած մեկուսացման յաղթահարումը, Արցախ-Եւրոպա յարաբերութիւններու խթանումը: Եւրոպայի Հայ դատի յանձնախումբի գրասենեակը առաջնային կը համարէ Արցախի ժողովուրդի բոլոր հիմնարար իրաւունքներու՝ ի թիւս ազատ տեղաշարժման, ուսման, կեանքի իրաւունքի պաշտպանութեանը:
Եւրոպայի Հայ դատի յանձնախումբի գրասենեակի գործունէութիւնն ուղղուած է խորհրդարանական դիւանագիտութեան խթանմանը Արցախի Ազգային ժողովի և Եւրոպական խորհրդարանի, ինչպէս նաև եւրոպական երկիրներու օրենսդիր մարմիններու միջև: Այս առումով մեծ նշանակութիւն ունին Եւրոպայի Հայ դատի յանձնախմբի գրասենեակի նախաձեռնած փոխանակման ծրագիրները և երկխօսութեանն ուղղուած բազմաթիւ միջոցառումները:
Վերջին տարիներուն Եւրոպայի Հայ դատի յանձնախումբի գրասենեակը նշանակալից դեր խաղցեր է եւրոպական տարբեր երկիրներու և Եւրոպական խորհրդարանի մէջ Արցախի հետ բարեկամութեան խումբերու ստեղծման մէջ [4],[5],[6]: Կազմակերպութիւնը խիստ կարեւոր կը համարէ Արցախի մէջ ժողովրդավարութեան ամրապնդումը, տնտեսական զարգացումը, քաղաքացիական հասարակութեան աշխուժացումը, մարդու իրաւունքներու պաշտպանութեան և հիմնարար ազատութիւններու վրայ հիմնուած երկիր կառուցելու տեսլականի իրագործումը: Եւրոպայի Հայ դատի յանձնախումբի գրասենեակը գործունէութիւն կը ծաւալէ, որպէսզի Արցախը Եւրոպայի մէջ ներկայանայ իր զբօսաշրջային ներուժով, հարուստ պատմամշակութային ժառանգութեամբ և ձեռքբերումներով [7],[8]:
ԵՄ-Հայաստան յարաբերութիւնների ընդլայնման և խորացման սատարում[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Եւրոպայի Հայ դատի յանձնախումբի գրասենեակի գործունէութեան կարևոր ճիւղ է նաև Հայաստան-Եւրոպա յարաբերութիւններու ամրապնդումը և ընդլայնումը: Այս առումով Եւրոպայի Հայ դատի յանձնախումբի գրասենեակը կարևոր ձեռքբերում կը համարէ 2017 թուականի 24 նոյեմբերին Հայաստանի և ԵՄ-ի միջև համապարփակ և ընդլայնուած գործընկերութեան համաձայնագիրի ստորագրումը [9]:
Եւրոպայի Հայ դատի յանձնախումբի գրասենեակի և ԵՄ-ում ՀՀ առաքելութեան համատեղ ջանքերով 2013 թուականին Եւրոպական խորհրդարանի մէջ ձևավորուեցաւ ԵՄ-Հայաստան բարեկամական խումբը [10]: 2015 թուականին, Եւրոպական խորհրդարանի ընտրութիւններէն յետոյ, Հայաստանի հետ բարեկամութեան խումբը վերակազմաւորուեցաւ: Այժմ խումբը բաղկացած է 50-էն աւելի պատգամաւորէ և նպատակ ունի ամրապնդել կողմերու միջև համագործակցութիւնը [11]:
Ունենալով սերտ կապեր Եւրոպական խորհրդարանում՝ Եւրոպայի Հայ դատի յանձնախումբի գրասենեակն աջակցում է հայկական պատուիրակութիւններուն Եւրանեսթ և PCC խորհրդարական ձևաչափերուն մէջ: Գրասենեակը նաև աշխուժ գործունէութիւն կը ծաւալէ Եւրոպայի խորհուրդի Խորհրդարանական վեհաժողովի մէջ՝ համագործակցելով խորհրդարանական վեհաժողովի հայկական պատուիրակութեան հետ [12]:
Հայաստան-ԵՄ յարաբերութիւններու խթանմանը կը ծառայէ նաև Եւրոպայի Հայ դատի յանձնախումբի գրասենեակի նախաձեռնած «Վահան Հովհաննիսեան ուսուցողական աշխատանքային ծրագիրը», որ մեկնարկեր է 2018 թուականին: Ծրագիրի ծիրէն ներս ընտրական փուլն անցած հայաստանաբնակ երիտասարները հնարաւորութիւն կը ստանան գործնական հմտութիւններ և գիտելիքներ ձեռք բերել Եւրոպայի Հայ դատի յանձնախումբի գրասենեակի մէջ և ծանօթանալ ԵՄ կառոյցներու՝ յատկապէս Եւրոպական խորհրդարանի առօրեայ աշխատանքներուն [13]:
Միջին արևելքի հայութեան խնդիրներու բարձրաձայնում[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Եւրոպայի Հայ դատի յանձնախումբի գրասենեակը կը բարձրաձայնէ և եւրոպական հանրութեանը կ'իրազեկէ Միջին արևելքի հայութեան խնդիրներու վերաբերեալ: 2015 թ. Եւրոպայի Հայ դատի յանձնախումբի գրասենեակի օժանդակութեամբ լրագրողական և քաղաքական պատուիրակութիւն՝ պելճիքացի պատգմավաւոր Ճորճ Տալեմանի և շարք մը լրագրողներու մասնակցութեամբ մեկնեցաւ Սուրիա՝ Քեսապ և Լաթաքիա՝ տեղւոյն իրավիճակին ծանօթանալու նպատակով[14][15]։ 2017 թուականի Եւրոպայի Հայ դատի յանձնախումբի գրասենեակը հիւրընկալեց Բերիոյ Հայոց թեմի առաջնորդ Շահան արքեպիսկոպոս Սարգիսեանին, որ շարք մը քաղաքական հանդիպումներ ունեցաւ Պելճիքայի շրջանային և ֆետերալ խորհրդարաններուն մէջ, ինչպէս նաև հանդիպեցաւ Եւրոպական միութեան Մարդասիրական օգնութեան և ճգնաժամային կառավարման հարցերով յանձնակատար Քրիսթոս Սթիլիանիտեսին: Հանդիպումներու ժամանակ Շահան արքեպիսկոպոս Սարգիսեանը իրազեկեց Սուրիոյ հայ համայնքի խնդիրներու և մարտահրաւէերներու մասին[16]։ Այցի ընթացքին Եւրոպայի Հայ դատի յանձնախումբի գրասենեակի կողմէն կազմակերպուեցաւ դրամահաւաք՝ ուղղուած Հալէպի հայ համայնքի վերականգնմանը[17]։
Համայնքային աշխուժութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Եւրոպայի Հայ դատի յանձնախումբի գրասենեակը աշխուժ կը համագործակցի եւրոպական տարբեր համայնքային կառոյցներուն հետ և կ'օժանդակէ նախաձեռնութիւններու և միջոցառումներու կազմակերպման հարցը։ Եւրոպահայութեան ձայնը լսելի դարձնելու նպատակով իւրաքանչյուր չորս տարին մէկ Եւրոպայի Հայ դատի յանձնախումբի գրասենեակը Պելճիքայի մէջ կը կազմակերպէ «Եւրոպահայերու համագումար», որը հարթակ է հայ և եւրոպացի քաղաքական գործիչներու, դիւանագետներու, կրօնական առաջնորդներու, ակադեմական շրջանակներու, ոչ կառավարական կազմակերպութիւններու, հայկական համայնքներու ներկայացուցիչներու, անհատներու համար` քննարկելու ժամանակակից մարտահրաւէրները և ատոնք դիմակայելու ուղիները[18]։ Վերջին համագումարը կայացեր է 2017 թուականի 18-19 Հոկտեմբերի՝ Պրիւքսելի մէջ [19]։
Եւրոպայի Հայ դատի յանձնախումբի գրասենեակը կը համագործակցի նաև Հայ դատի աշխարհասփիւռ գրասենեակներու հետ, որոնցմէ են` Armenian National Committee of America, (АNCA), Armenian National Committee of Australia-ն, Միջին արևելքի Հայ Դատի գրասենեակը, Հարաւային Ամերիկայի հայ դատի յանձնախումբը։
Դիտորդական առաքելութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Եւրոպայի Հայ դատի յանձնախումբի գրասենեակը մեծապէս կարեւոր կը համարէ արդար ընտրութիւններու դերը որպէս ժողովրդավարութեան հիմնասիւն: Ուստի վերջին տարիներուն Եւրոպայի Հայ դատի յանձնախումբի գրասենեակի նախաձեռնութեամբ անկախ միջազգային մասնագէտներու խումբեր Արցախի ընտրական գործընթացներու դիտորդական առաքելութիւն կ'իրականացնեն` հիմնուած ԺՄԻԳ դիտորդական առաքելութիւնների մեթոտաբանութեան վրայ:
Այս մեթոտաբանութեան վրայ հիմնուած առաջին դիտորդական առաքելութիունը կազմակերպուեցաւ 2015 թուականի խորհրդարանական ընտրութիւններու [20], ապա 2017 թուականի սահմանադրութեան բարեփոխումներու հանրաքուէի դիտարկման համար [21]: Ասոնք Արցախի ընտրական գործընթացներուն ԺՄԻԳ մեթոտաբանութեան վրայ հիմնուած առաջին միջազգային դիտորդական առաքելութիւններն են: Ընտրական գործընթացները բարևելաւելուն զուգընթաց այս առաքելութիւնները կը նպաստեն Արցախի՝ մեկուսացումէն դուրս բերմանը [22]:
Եւրոպայի Հայ դատի յանձնախումբի գրասենեակի անձնակազմը որպէս միջազգային դիտորդներ մասնակցեցաւ Թուրքիայի ընդհանուր խորհրդարանական ընտրութիւններուն՝ 2015 թուականի Յունիսին [23] և 2015 թվականի նոյեմբերին [24], ինչպէս նաև 2014 թուականի Մարտին Թուրքիայի ՏԻՄ ընտրութիւններուն [25]:
Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
- ↑ «Եւրոպայի Հայ Դատի գրասենեակի հիմնադրութեան 15 ամեակ»
- ↑ «Եւրոպայի Հայ Դատի գրասենեակ»
- ↑ «Եւրոպայի Հայ Դատի գրասենեակ»
- ↑ «Création de cercle d’amitié à l’égard de la République d’Artsakh»
- ↑ Արցախի հետ բարեկամության խումբ։ https://www.youtube.com/watch?v=9I-qhZtCf-g
- ↑ «Friendship Group between Dutch-speaking Belgian Parliamentarians and Artsakh Republic was launched»
- ↑ «“Artsakh Days” held in Brussels»
- ↑ «Պրուսելի մէջ Կայացած ՑՈՒՑԱՀԱՆԴէսին Ներկայացուեր Է ԱՐՑԱԽԻ Զբօսաշրջային Ներուժը»
- ↑ «New agreement signed between the European Union and Armenia»
- ↑ «The EU-Armenia Friendship Group has been established in the European Parliament»
- ↑ «EU-Armenia Friendship Group re-launched»
- ↑ http://www.arfd.info/2015/03/17/arf-d-hosts-meeting-with-euronest-representatives
- ↑ http://www.eafjd.eu/eu-armenia-relations.html
- ↑ «La RTBF, La Libre et le sénateur George Dallemagne en Syrie a l’invitation des CDCA de Belgique (ANC Belgium) et FEAJD (EAFJD)»
- ↑ «Une semaine en Syrie pour Georges Dallemagne»
- ↑ «The Prelate of Aleppo Armenians, Archbishop Shahan Sarkissian in Brussels, May 1-3.»
- ↑ Պելճիքայի հայ համայնքը կատարած է դրամահաւաք սուրիահայութեանն օժանդակելու համար
- ↑ Եւրոպահայերու երրորդ համագումարին օրակարգային է ԼՂՀ ճանաչումը
- ↑ http://eafjd.eu/pr4thconv.html
- ↑ «Armenian National Committee – International — Հայ Դատի կեդրոնական խորհուրդ EAFJD Deploys an International Team of Observers to Nagorno Karabakh Parliamentary Elections»
- ↑ «Statement of the International Independent Observation Mission on Nagorno-Karabakh Parliamentary Elections 2015»
- ↑ https://armenpress.am/arm/news/898209/evropaci-gortsichneri-aycy-arcakh-sharunakvelu-e-hay-dati.html
- ↑ «Armenian Observers in Turkey’s Parliamentary Election»
- ↑ https://www.facebook.com/European.Armenian.Federation/posts/1215052038512079
- ↑ «ՀՅԴ Հայ դատի պատուիրակութիւն մը որպէս դիտորդ [[Վան]]ի մէջ հետեւեր է Թուրքիայի ՏԻՄ ընտրութիւններուն»
