Աքսիոս

Աքսիոս
Αξιός
	; Աքսիոս գետ
Բնութագիր
Երկայնք	380 քմ
Ջրահոսք
Ակունք	Սքարտոս, Հիւսիսային Մակետոնիա
Գետաբերան	Թերմայիքոս ծոց
Տեղակայում
Երկիր	Հիւսիսային Մակետոնիոյ Հանրապետութիւն, Յունաստան

Աքսիոս կամ Վարտարիս (յուն․՝ Αξιός կամ Βαρδάρης, Վարտար՝ սլաւ-մակեդոնական լեզուով․ Вардар (ինֆո))․ Հարաւ-արեւելեան Եւրոպայի գետ, որ կը ճեղքէ Հիւսիսային Մակետոնիոյ Հանրապետութիւնը եւ Յունաստանը։

Կը բխի Սքարտոս լեռէն (Ալպանիոյ եւ Քոսովոյի սահմաններ)։ Գետին երկարութիւնը 380 քլ․ է, որոնցմէ 76 քլ․ Յունաստանի մէջ։ Լայնքը կը տարբերի 50-600մ․ եւ ամենէն խորունկ մասը 4մ․ է։ Գետը կը թափի Թերմայիքոս ծոց։

Աքսիոսին հարկատուները շատ են։ Գլխաւորներն են՝ Էրիղոն կամ Ցրնա, Սիրիոս, Մեղա Ռեմա, Ռեմա Վուրքու եւ Այաքի։

Աքսիոս եւ Սթրիմոնաս գետերուն հովիտները հիւսիսէն դէպի Յունաստան գլխաւոր անցքերէն են։

Կենսավայր[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Գետին ափերը շրջապատուած են անտառներէ, որոնք կ՛ընդգրկեն բարդիներ, հաճարենիներ եւ սօսիի ծառեր։ Իսկ գետը որքան գետաբերանին կը մօտենայ, անտառները կարմրաններու եւ թուփերու տեղ կու տան։

Գետաբերանին՝ ‎Տելթա Աքսիոս ազգային պուրակին մէջ կը բուծեն 60-է աւելի ջրագոմէշներ եւ 50-ի մօտ վայրի ձիեր, որոնք ազատ կ՛ապրին շրջանին մէջ։ Իսկ անտառները կը պատսպարեն գայլեր, շնագայլեր, վայրի կատուներ, սամոյրներ, եւայլն։ Գետը կը թափի Թերմայիքոս ծոցը, ուր կը թափին նաեւ Լուտիաս, Ալիաքմոնաս եւ Ղալիքոս գետերը։ Բոլորը կը կազմեն Ալիաքմոնաս-Աքսիոս ազգային պուրակը։

Կենսավայրը կը պատսպարէ նաեւ ջրաթեւաւորներ, ինչպէս օրինակ՝ տառեղներ, քաջահաւեր, ջրածիծեռներ եւ տափաստանային արտոյտներ։ Իսկ գաղթող թռչուններուն հետ թեւաւորներուն տեսակները 200-է աւելի են, որոնց մէջ կը գտնուի նաեւ ծովարծիւը։