Jump to content

Արեան ֆերիթին

Ֆերիթին

Ֆերիթինը սպիտակուց մըն է, որ երկաթ կ'ամբարէ բջիջներուն մէջ: Երկաթը անհրաժեշտ է արեան առողջ կարմիր գնդիկներ ստեղծելու համար: Արեան կարմիր գնդիկները թթուածին կը տեղափոխեն թոքերէն մարմինի մնացած մասերը: Երկաթը նաեւ կարեւոր է առողջ մկաններու, ոսկրածուծի եւ օրկաններու, ներառեալ երեխաներու ուղեղի բնականոն զարգացման համար:

Մարմինին մէջ շատ քիչ կամ չափազանց շատ երկաթ ըլլալը կրնայ առողջական լուրջ խնդիրներ յառաջացնել, եթէ բնական իր մակարդակին չդառնայ:

Երկաթի մակարդակի հետ կապուած խնդիրներ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

երկաթի մակարդակի հետ կապուած խնդիրներէն են`

Hemochromatosis

Մարմինին մէջ չափազանց շատ երկաթի առկայութեան պարագան (նաեւ կը կոչուի երկաթի գերբեռնուածութիւն):

Երկաթի պակասի արիւնատութիւն (anemia)

Պարագայ մը, երբ անհատը կարմիր արեան գնդիկներու շատ քիչ քանակ կ'ունենայ երկաթի պակաս ունենալու պատճառով:

Լեարդի հիւանդութիւններ

Մարմինին մէջ ֆերիթինի մեծ մասը կը պահուի լեարդին մէջ:

Անհանգիստ ոտքերու համախտանիշ (restless leg syndrome)

Ոտքերու թմրութեան կամ այրուածքի զգացում, որ կրնայ պայմանաւորուած ըլլալ երկաթի պակասով:

Չափազանց շատ երկաթի առկայութիւն

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Բնականէն բարձր ֆերիթինի մակարդակը կրնայ նշանակել, որ մարմինին մէջ չափազանց շատ երկաթ կայ: Պայմանները, որոնք կը յառաջացնեն երկաթի մակարդակի բարձրացում, կը ներառեն`

  • Լեարդի հիւանդութիւն,
  • Ալքոլի գերսպառում,
  • Hemochromatosis,
  • Գերվահանագեղձութիւն (hyperthyroidism): Երկաթի չափազանց բարձր մակարդակի ախտանիշները կրնան տարբեր ըլլալ եւ ժամանակի ընթացքին աւելի վատթարանալ: Ախտանիշները կրնան ըլլալ հետեւեալներէն մէկը կամ աւելին.
  • Թուլութիւն կամ յոգնածութիւն,
  • Համատեղ ցաւ` սովորաբար ծունկերու կամ ձեռքերու մէջ,
  • Սեռային հետաքրքրութեան կորուստ,
  • Որովայնի ցաւ,
  • Փոփոխութիւն մաշկի գոյնի, որ կրնայ մոխրագոյն, կամ պրոնզագոյն տեսք ունենալ:

Երկաթի չափազանց ցած մակարդակ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Երկաթի չափազանց ցած մակարդակի ախտանիշներէն են`

  • Շնչահեղձութիւն,
  • Թուլութիւն կամ յոգնածութիւն,
  • Գլխապտոյտ,
  • Առիթմիա (սիրտի զարկերու յաճախականութեան կամ ռիթմի հետ կապուած խնդիր):

Երկաթի պակասի արիւնատութիւնը տարածուած տեսակ մըն է, որուն պարագային մարմինը բաւարար քանակութեամբ կարմիր արեան գնդիկներ չ'արտադրեր: Չբուժուելու պարագային, կրնան յառաջանալ սիրտի խնդիրներ, վարակներ, երեխաներու մօտ դանդաղ աճ ու ուղեղի զարգացում եւ առողջական այլ խնդիրներ[1]:

Եթէ ֆերիթինի արդիւնքները բնական չեն, միշտ չէ, որ կը նշանակէ, թէ այդ մէկը բժշկական պարագայ մըն է, որ բուժման կարիք ունի: Որոշ դեղատեսակներ կրնան նուազեցնել կամ բարձրացնել ֆերիթինի մակարդակը[2]:

Ծանօթագրութիւններ

[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]