Դերասան
Դերասանը անձ մըն է, որ կը խաղայ թատերական կամ կատակերգական ստեղծագործութիւններու մէջ եւ կ'աշխատի ֆիլմերու, թատրոնի, հեռատեսիլի, ձայնասփիւռի կամ այլ նման հաստատութիւններու մէջ[1]:
Ստուգաբանութիւն
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]1660 թուականէն ետք առաջին անգամ սկսաւ օգտագործումը դերասան եւ դերասանուհի բառերուն։ Օրինակ՝ անգլիացիները այդ բառը փոխ առած են ֆրանսերէնէ[2]: Դերասան բառը առաջ կը բնորոշէր բեմի վրայ գործող անձը` անկախ սեռական պատկանելիութենէն։ Բայց հասարակական կեանքին մէջ մեծ տարածում գտաւ դերասանուհի բառը, որը կը բնորոշէր հաստատ իգական սեռի ներկայացուցիչները[2]: Գործնականապէս դերասանուհի բառը մեծ կիրառում գտաւ 1950-1960 թուականներուն, երբ կանանց ներդրումը արդէն էական էր մշակոյթի մէջ[3]: Այնուհետեւ մրցանակաբաշխութիւններու ժամանակ սկաւ օգտագործուիլ դերասանուհի բառը, բնորոշելու համար կին յաղթողները[4]:
Պատմութիւն
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Դերասանական խաղի ամէնէն առաջին արձանագրուած դէպքը կը վերաբերի 534 թուականին (թէեւ օրացոյցներու բազմաթիւ փոփոխութիւններու պատճառով որոշ ժամանակ նշելը դժուար է), երբ յոյն դերասան Թեփսիսը ելոյթ ունեցաւ Տիոնիոսի թատրոնին մէջ եւ դարձաւ առաջին յայտնի մարդը, որ պատմական կերպար բեմադրած էր։ Մինչդեռ Թեփսիսի դերը երգիչներ, պարողներ եւ մեկնաբաններ արձանագրած են միայն։ Թեփսիսի պատուին՝ դերասաններուն յաճախ կ'անուանեն թեփսիաներ: Թատերական առասպելները մինչեւ հիմա ալ կը հաւատան, որ Թեփսիսը մինչեւ այսօր գոյութիւն ունի որպէս ոգի եւ թատերական անյաջողութիւններէն շատերը կը վերագրեն անոր ուրուականի միջամտութեան։
Դերասանները վաղ միջնադարեան շրջանին աւանդաբար բարձր կարգավիճակ չունէին։ Անոնք թատերական խումբերով անընդհատ կը շրջէին եւ մարդոց վստահութեան չէին արժանանար։ Եւրոպայի շատ վայրերու մէջ դերասանները նոյնիսկ քրիստոնէական կանոններով չէին յուղարկաւորուիր եւ այդ դարաշրջանը կը համարէին, որ դերասանները դատապարտուած են նման ճակատագրի։ Այդ բացասական կարծիքը կը շարունակուէր մինչեւ 19-րդ դաուի սկիզբը, իսկ ատկէ ետք դերասան մասնագիտութիւնը դարձաւ ամէնէն յարգուած եւ տարածուած մասնագիտութիւններէն մէկը՝ արուեստի բնագաւառին մէջ[5]:
Յղումներ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]- ↑ «Actor: Job description and activities»։ Prospects UK։ արտագրուած է՝ 2009 թ․ փետրուարի 12
- ↑ 2,0 2,1 «actress, n.»։ Oxford English Dictionaryedition=3։ Oxford, England: Oxford University Press։ November 2010։ «Although actress remains in general use, actor is increasingly preferred for performers of both sexes as a gender-neutral term.»
- ↑ Goodman Lizbeth, Holledge Julie (1998)։ The Routledge reader in gender and performance։ New York: Routledge։ էջեր 8; 93։ ISBN 0-415-16583-0
- ↑ Linden Sheri (յունուարի 18, 2009)։ «From actor to actress and back again»։ Entertainment։ Los Angeles Times։ արտագրուած է՝ 2009 թ․ մարտի 14։ «It would be several decades before the word "actress" appeared -- 1700, according to the Oxford English Dictionary, more than a century after the word "actor" was first used to denote a theatrical performer, supplanting the less professional-sounding "player."»
- ↑ Wilmeth, Don B.; Bigsby, C.W.E. (1998)։ The Cambridge history of American theatre։ Cambridge, U.K.: Cambridge University Press։ էջեր 449–450։ ISBN 978-0-521-65179-0