Ֆրիտիոֆ Նանսեն

Ֆրիտիոֆ Նանսեն; նորվ.՝ Fridtjof Nansen
Ծննդեան անուն	Lua–ի սխալ՝ expandTemplate: template "lang-nb" does not exist։
Ծնած է	10 Հոկտեմբեր 1861[…]
Ծննդավայր	Վեստրե Աքեր, Շվեդ-նորվեգական միություն
Մահացած է	13 Մայիս 1930[…] (68 տարեկանին)
Մահուան վայր	Պուլհյոգդա, Բերում, Նորվեկիա
Քաղաքացիութիւն	Նորվեկիա
Կրօնք	Աթէիզմ
Ուսումնավայր	Օսլոյի համալսարան?
Մասնագիտութիւն	կենդանաբան, բևեռախույզ, դիւանագէտ, փրոֆեսոր, քաղաքական գործիչ, լուսանկարիչ, չմշկորդ, գրագէտ
Աշխատավայր	Բերգենի թանգարան?; Օսլոյի համալսարան?
Վարած պաշտօններ	United Nations High Commissioner for Refugees?, ambassador of Norway to the United Kingdom? եւ honorary chairperson?
Անդամութիւն	Գերմանական գիտութեան կաճառ՝ Լէօփոլտինա, Փեթերսպուրկի Գիտութիւններու Ակադեմիա, Նորվեկիոյ գիտութիւններու կաճառ, Գիտության և գրականության նորվեգական թագավորական հասարակություն?, Պրուսիոյ գիտութիւններու արքայական կաճառ, Ռուսաստանի Գիտութիւններու Ակադեմիա, Fatherland League? եւ Paneuropean Union?
Կուսակցութիւն	Լիբերալ կուսակցություն?
Ամուսին	Եվա Նանսեն?
Ծնողներ	հայր՝ Baldur Fridtjof Nansen?, մայր՝ Baronesse Adelaide Johanne Thekla Isidore Wedel Jarlsberg?
Երեխաներ	Օդ Նանսեն? եւ Irmelin Revold?
	Ստորագրութիւն;

Ֆրիտիոֆ Նանսեն (10 Հոկտեմբեր 1861(1861-10-10)^[1]^[2]^[3]^[…], Վեստրե Աքեր, Շվեդ-նորվեգական միություն - 13 Մայիս 1930(1930-05-13)^[4]^[2]^[3]^[…], Պուլհյոգդա, Բերում, Նորվեկիա), նորվեկացի բեւեռախոյզ, գիտնական, դիւանագէտ եւ ականաւոր մարդասէր։ Ազգերու լիկայէն ներս իր աշխատանքին համար պարգեւատրուած է Խաղաղութեան Նոպէլեան մրցանակով։ Պաշտպանած է հայ ժողովուրդի ոտնահարուած իրաւունքները, հայ գաղթականներուն յատկացուցած է Նանսենեան անձնաթուղթեր։

Նանսենը եղած է կենդանաբանութեան փրոֆէսոր եւ աւելի ուշ աշխատած է Ռոյալ Ֆրետերիքի համալսարանէն ներս՝ Օսլոյի մէջ։ Առաջին Համաշխարհային պատերազմէն ետք, Նանսենը ընդգրկուեցաւ Ազգերու Լիկայի մէջ, որպէս բարձրագոյն Լիազօր՝ ռուս եւ գերմանացի գերիներու փոխանակութեան։ Այնուհետեւ, 1921-ին օգնութեան կը հասնի պոլշեւիկ Ռուսիոյ սովահար ժողովուրդին՝ մասնաւորաբար ապահովելով Մ. Նահանգներու օգնութիւնը եւ միաժամանակ կ՛օգնէ արտասահման փախած ռուս գաղթականներուն եւ կը ստեղծէ Նանսենի գաղթականներու անձնաթուղթ^[9]։ 1938 թուականին ստեղծուած է Նանսենի ակադեմիան Լիլլեհամըրի մէջ, Նորվեկիա։ Այն կը գործէ մինչեւ օրս։ Նանսենը մահացած է Մայիս 13, 1930 թուականին (68 տարեկան) Նորվեկիա։

Անձնական կեանք[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Նանսեն 1890 թուականին ամուսնացած էր Եւա Սարսի՝ յայտնի կենդանաբան Միքայէլ Սարսի աղջկան հետ։ 1893 թուականին կը ծնի անոնց աղջիկը՝ Լիւը, ով առաջին անգամ տեսաւ հօրը 3 տարեկանին։ Նանսենի բացակայութեան ժամանակ Եւան կը զբաղի երաժշտութեամբ։ Եւայի եւ Լիւի պատուին Նանսեն կ՛անուանէ կղզի, Ֆրանց Իոսիֆի հողին վրայ։ Յետագային Նանսեն կ՛ունենայ եւս 4 զաւակ։ Եւա Նանսեն կը մահանայ 1907 թուականին, երբ Նանսեն դեսպան էր Լոնտոնի մէջ։

Քաղուածքներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Չարիքն ու բռնութիւնները չեն կարողացած ընկճել հայ ժողովուրդը. ամէն անգամ որեւէ տեղէ ծագած լոյսի նշոյլն անգամ սներ է անոր ազատութեան երազանքը։

Մարդ կը ձգտի դէպի գիտելիքները, եւ այն ժամանակ որ անոր մէջ կը մարի գիտելիքներու ծարաւը, ան մարդ ըլլալէ կը դադարի։

Ինծի համար դժուար է հաւատալ, որ որեւէ մէկը կարող է ծանօթանալ հայ ժողովուրդի պատմութեան, առանց խորապէս ցնցուելու անոր մեծ ողբերգութենէն։

Հայ ժողովուրդը հոգատարութեամբ պահպանելով իր հին ու ինքնատիպ մշակոյթը՝ յաջողութեամբ կը զարգացնէ այն՝ անոր տալով չտեսնուած փայլ։

Անհրաժեշտ է, որ դիմացինին նկատմամբ սիրոյ եւ ազնուութեան զգացումը համակէ մեր միտքերն ու արարքները, եւ մենք միշտ պէտք է յիշենք, որ սէրն ու համբերութիւնը անտառի ամենագեղեցիկ ծառերն են։

Մարդկութեան պատմութեան մէջ չկայ բան մը, որ իր հաւասարն ունենայ 1915 թուականին սկսած ջարդերուն հետ։ Ապտուլ Համիտի ջարդերը չնչին են այսօրուան թուրքերուն կատարածին համեմատութեամբ։

Արտաքին Յղումներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

↑ ^1,0 ^1,1 П. Ганзен Нансен, Фритьоф // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1897. — Т. XXа. — С. 524–526.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23892935"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q602358"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q24463898"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19908137"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4133288"></a>
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Sverdrup H. U. Encyclopædia Britannica
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 KulturNav — 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q16323063"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q16323066"></a>
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Нансен Фритьоф // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q83552"></a>
↑ Nickelsen T. Nansen – Norway’s first brain scientist // Apollon (Norwegian magazine) — Օսլոյի համալսարան, 2008.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15839267"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q486156"></a>
↑ https://books.google.fr/books?id=s824RZyERtAC&pg=PA43&lpg=PA43&dq=Ligue+Internationale+Philarm%C3%A9nienne&source=bl&ots=p1gKZjSBic&sig=ACfU3U0lWsyqDNVibUr0DN56G5ETM3_q4A&hl=fr&sa=X&ved=2ahUKEwiijePrhOToAhWaBGMBHXGvCYsQ6AEwCHoECAkQNA#v=onepage&q=Ligue%20Internationale%20Philarm%C3%A9nienne&f=false
↑ Norsk biografisk leksikon — Kunnskapsforlaget. — ISSN 2464-1502
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q746368"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1563206"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q266603"></a>
↑ ^8,0 ^8,1 ^8,2 ^8,3 ^8,4 Pas L. v. Genealogics — 2003.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19847329"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19847326"></a>
↑ Հայոց Ցեղասպանութեան 100-Ամեակի Առիթով Ֆրիտեոֆ Նանսեն (1861-1930)

Աղբիւրներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Հայկական Հանրագիտարան։

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q13433827"_data-entity-id="Q24463898"><i_class="wef_low_priority_links">[[:ru:Ганзен,_Пётр_Готфридович|П._Ганзен]]</i>_[[:ru:s:ЭСБЕ/Нансен,_Фритьоф|Нансен,_Фритьоф]]_//_''[[:d:Q23892935|Энциклопедический_словарь]]''<span_class="wef_low_priority_links">_—_<span_title="Санкт-Петербург"_style="border-bottom:_1px_dotted;_cursor:_help;_white-space:_nowrap">СПб.</span>:_[[:ru:Брокгауз_—_Ефрон_(издательство)|Брокгауз_—_Ефрон]],_1897._—_Т.&nbsp;XXа._—_С.&nbsp;524–526.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23892935"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q602358"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q24463898"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19908137"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4133288"></a></div>-1] 1,0 ^1,1 П. Ганзен Нансен, Фритьоф // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1897. — Т. XXа. — С. 524–526.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q23892935"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q602358"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q24463898"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19908137"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4133288"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q615699"_data-entity-id="Q5375741"><i_class="wef_low_priority_links">Sverdrup&nbsp;H.&nbsp;U.</i>_[http://global.britannica.com/biography/Fridtjof-Nansen_Encyclopædia_Britannica]<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a></div>-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Sverdrup H. U. Encyclopædia Britannica
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076_citetype_Q22692845"_data-entity-id="Q16323066">KulturNav<span_class="wef_low_priority_links">_—_2015.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q16323063"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q16323066"></a></div>-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 KulturNav — 2015.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q16323063"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q16323066"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q3331189"_data-entity-id="Q17378135">Нансен_Фритьоф_//_[[:ru:Большая_советская_энциклопедия_(третье_издание)|Большая_советская_энциклопедия]]:_[в_30_т.]<span_class="wef_low_priority_links">_/_под_ред._[[:ru:Прохоров,_Александр_Михайлович|А.&nbsp;М.&nbsp;Прохоров]]_—_3-е_изд._—_<span_title="Москва"_style="border-bottom:_1px_dotted;_cursor:_help;_white-space:_nowrap">М.</span>:_[[:ru:Большая_российская_энциклопедия_(издательство)|Советская_энциклопедия]],_1969.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q83552"></a></div>-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Нансен Фритьоф // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q83552"></a>

[<i_class="wef_low_priority_links">Nickelsen&nbsp;T.</i>_[https://www.apollon.uio.no/english/articles/2008/hjernen-nansen.html_Nansen_–_Norway’s_first_brain_scientist]_//_''[[:d:Q15839267|Apollon_(Norwegian_magazine)]]''<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:d:Q486156|Օսլոյի_համալսարան]],_2008.</span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15839267"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q486156"></a></div>-5] Nickelsen T. Nansen – Norway’s first brain scientist // Apollon (Norwegian magazine) — Օսլոյի համալսարան, 2008.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15839267"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q486156"></a>

[[https://books.google.fr/books?id=s824RZyERtAC&pg=PA43&lpg=PA43&dq=Ligue+Internationale+Philarm%25C3%25A9nienne&source=bl&ots=p1gKZjSBic&sig=ACfU3U0lWsyqDNVibUr0DN56G5ETM3_q4A&hl=fr&sa=X&ved=2ahUKEwiijePrhOToAhWaBGMBHXGvCYsQ6AEwCHoECAkQNA#v=onepage&q=Ligue%2520Internationale%2520Philarm%25C3%25A9nienne&f=false_https://books.google.fr/books?id=s824RZyERtAC&pg=PA43&lpg=PA43&dq=Ligue+Internationale+Philarm%25C3%25A9nienne&source=bl&ots=p1gKZjSBic&sig=ACfU3U0lWsyqDNVibUr0DN56G5ETM3_q4A&hl=fr&sa=X&ved=2ahUKEwiijePrhOToAhWaBGMBHXGvCYsQ6AEwCHoECAkQNA#v=onepage&q=Ligue%2520Internationale%2520Philarm%25C3%25A9nienne&f=false]<span_class="wef_low_priority_links"></span><div_style="display:none"></div>-6] ttps://books.google.fr/books?id=s824RZyERtAC&pg=PA43&lpg=PA43&dq=Ligue+Internationale+Philarm%C3%A9nienne&source=bl&ots=p1gKZjSBic&sig=ACfU3U0lWsyqDNVibUr0DN56G5ETM3_q4A&hl=fr&sa=X&ved=2ahUKEwiijePrhOToAhWaBGMBHXGvCYsQ6AEwCHoECAkQNA#v=onepage&q=Ligue%20Internationale%20Philarm%C3%A9nienne&f=false

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q47461344_citetype_Q35127"_data-entity-id="Q1563206">[https://nbl.snl.no/Fridtjof_Nansen_Norsk_biografisk_leksikon]<span_class="wef_low_priority_links">_—_[[:d:Q266603|Kunnskapsforlaget]]._—_ISSN_[https://www.worldcat.org/issn/2464-1502_2464-1502]</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q746368"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1563206"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q266603"></a></div>-7] Norsk biografisk leksikon — Kunnskapsforlaget. — ISSN 2464-1502
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q746368"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1563206"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q266603"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q35127_citetype_Q7094076_citetype_Q33270056"_data-entity-id="Q19847326"><i_class="wef_low_priority_links">[[:en:Leo_van_de_Pas|Pas&nbsp;L.&nbsp;v.]]</i>_Genealogics<span_class="wef_low_priority_links">_—_2003.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19847329"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19847326"></a></div>-8] 8,0 ^8,1 ^8,2 ^8,3 ^8,4 Pas L. v. Genealogics — 2003.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19847329"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19847326"></a>

[9] Հայոց Ցեղասպանութեան 100-Ամեակի Առիթով Ֆրիտեոֆ Նանսեն (1861-1930)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]