Քապուլ

Քապուլ
պարս․՝ کابل
Դրօշակ

Երկիր  Աֆղանիստան[1]
Քաղաքապետ Ապտուլ Ահատ Սահեպի
Հիմնադրուած է՝ 1200
Տարածութիւն 275 քմ²
ԲԾՄ 1,790 մ
Բնակչութիւն 4 273 156 մարդ (2020)[2]
Կը գտնուի ափին Քապուլ գետի ափին
Ժամային գօտի UTC+4:30?
Հեռախօսային ցուցանիշ +93 20
Անուանուած է Քաբուլ?[3]
Տեսարան դէպի քաղաք

Քապուլը, Աֆղանիստանի մայրաքաղաքը, երկրի քաղաքական, տնտեսական, մշակութային եւ Քապուլ նահանգի վարչական կեդրոնն է։ Կը գտնուի Քապուլ գետի հովիտին մէջ, 1820 մ բարձրութեան վրայ։ Կլիման մերձարեւադարձային ցամաքային է, Յունուարի միջին ջերմաստիճանը 1 °C է, Յուլիսինը՝ 26 °C։ Տարեկան տեղումները 317 մմ են։

Պատմութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Առաջին յիշատակութիւնը (Քապուր, Քարուր) կը հանդիպի Քլավտիոս Պտղոմեոսի (II դ․) մօտ։ Գտնուեր է Քուշանական թագաւորութեան, այնուհետեւ հեփթաղներու ցեղային միաւորման կազմի մէջ։ Այդ միաւորման տրոհումէն (6-րդ դար) յետոյ Քապուլը կառավարեր են տեղական կառավարիչները՝ Քաուլշահերը։ Արաբական նուաճումներու ժամանակաշրջանին Քապուլը անուանապէս ենթարկուեր է Մուավիա I (661 - 680) խալիֆային։ IX դ․ Քապուլը նուաճեր են Սաֆարները, այնուհետեւ՝ Սամանները, Ղազնեւիները, Թեմուրները։

13-րդ դարուն քանդեր է Չենկիզ խանը։ Պարուրի օրոք (որը Քապուլը նուաճեր էր 1504 թուականին) Քապուլը դարձեր է Մեծ Մոնղոլներու պետութեան մայրաքաղաք։ 1738 թուականին նուաճեր է Քապուլը Նատիր շահը։ 1747 թուականէն Տուռանիներու պետութեան կազմին մէջ էր, 1773 թուականէն՝ մայրաքաղաքը։ Այդ պետութեան անկումէն (1818) յետոյ Քապուլը դարձեր է կեդրոն, որուն շուրջ հետագային ձեւաւորուեր է աֆղանական պետութիւնը։

Պատկերասրահ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Քապուլի կենցաղը 19-րդ դարուի կէսերուն Քապուլը 1993 թ․-ին [4]

Քապուլը 1982 թ․-ին

Կաղապար:Աֆղանիստանի քաղաքներ Կաղապար:Ասիական երկիրներու մայրաքաղաքներ

Ծանօթագրութիւններ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Աղբիւրներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]

Kabul City: Isn’t just capital of Afghanistan but of palaces as well

Kabul – the fifth fastest growing city in the world – is bursting at the seams